معاملات بازار آتی به طور فیزیکی

قرارداد آتی به چه معناست؟ چطور معامله می شود؟

مفاهیم و موضوعات مرتبط به بازارهای مالی و اقتصادی همیشه جذابیت زیادی برای علاقه مندان حسابداری و دیگر علوم مالی داشته اند. مفاهیم زیادی وجود دارد که برای فعالیت موثر در بازارهای مالی بهتر است که با آن ها آشنایی کافی داشته باشید و البته در برخی موارد لازم است در مورد آن ها تخصص کافی را به دست بیاورید. اما یکی از مفاهیمی که اطلاع و دانش ابتدایی در مورد آن به درد هر شخص فعال در بازارهای مالی می خورد، عبارت قرارداد آتی است.

در این مقاله به توضیح مفهوم قرارداد های آتی می پردازیم و توضیحات مفیدی در مورد آن ارائه می دهیم، اما قبل از اینکه به سراغ این مفهوم برویم ابتدا باید به موضوع ابزار مشتقه بپردازیم.

در میان این مقاله پیشنهاد می کنیم از مقاله جذاب حسابداری حقوق و دستمزد نیز دیدن کنید.

ابزار مشتقه چیست؟

ابزار مشتقه، ابزار مشتق یا (Derivative Contract) قرارداد یا اوراقی هستند که ارزش آن ها به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز وابسته بوده و ارزش مستقلی برای خود ندارند. این ابزارها معمولا از بازارهای پایه مثل بازار کالا، انرژی، ارز، سرمایه و … ترکیب می شوند و در بورس های مورد نظر مورد معامله قرار می گیرند.

ابزار مشتقه به دو دسته تقسیم می شود:

1. پیمان آتی
2. اختیار معامله

در این مقاله قصد داریم در مورد پیمان آتی توضیحاتی ارائه دهیم.

قرارداد آتی (پیمان آتی) چیست؟

قرارداد آتی یا پیمان آتی (Future Contracts) اوراق مالی قابل معامله ای است که می توان آن را در بازارهای مالی مبادله کرد. در قرارداد آتی که بر پایه عقد صلح می باشد، فروشنده پیمان می بندد که در تاریخ مشخصی، مقدار مشخصی کالا را در قبال مبلغی که در هنگام ایجاد قراردادآتی توافق می شود به خریدار قرارداد آتی تحویل بدهد.

قرارداد آتی برای اولین بار در سال 1972 وارد بازارهای مالی شد و قبل از آن تنها در زمینه معاملات محصولات کشاورزی و سوخت های فسیلی مورد استفاده قرار می گرفت.

در واقع قرارداد آتی نوعی قرارداد است که جنبه حقوقی مالی دارد و بین دو طرف فروشنده و خریدار بسته می شود.

برای درک بهتر موضوع اجازه دهید از یک مثال استفاده کنیم.

فرض کنید شما یک کشاورز هستید که می دانید 6 ماه دیگر 50 تن گندم برداشت می کنید. شما می توانید از حالا توافق کنید که بعد از گذشت 6 ماه 50 تن گندم به طرف معامله تحویل می دهید و آن را از همین الان به مبلغ مشخصی می فروشید. بعد از گذشت 6 ماه مهم نیست قیمت گندم چقدر باشد، شما موظفید طبق قرارداد آتی که با خریدار بسته اید بعد از 6 ماه، 50 تن گندم با قیمت توافق شده به خریدار تحویل دهید. در واقع قرارداد آتی را می توان نوعی پیش فروش به حساب آورد.

در این میان پیشنهاد می کنیم سری به صفحه نرم افزار حضور و غیاب سپیدار بزنید تا از امکانات بی نظیر این نرم افزار اطلاع کسب کنید.

انواع قرارداد آتی

قراردادهای آتی اکنون به 2 دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. قرارداد آتی در مورد کالاهای فیزیکی همچون نفت خام، شمش طلا، گندم و …
2. قرارداد آتی سهام و شاخص

در مورد کالاهای فیزیکی بازار قرارداد های آتی تا چند سال پیش در ایران وجود نداشت و بعد از فراهم شدن زمینه های آن در ایران با بازار آتی سکه شروع به فعالیت کرد. اکنون بازار قراردادهای آتی در زمینه زعفران نیز فعال است و قرار است برای سایر کالاهای اساسی نیز فعال شود.

قرارداد آتی سهام نیز در اواسط سال 97 فعالیت خود را شروع کرد و از قضا مورد استقبال نیز قرار گرفت. گفته می شود که توسعه هر چه بیشتر این بازار منافع بسیاری برای مصرف کنندگان نهایی و تولیدکنندگان دارد و بیشترین ضرر در مورد آن نصیب دلالان می شود.

کاربرد قراردادهای آتی چیست؟

البته در پایان پاراگراف قبل به مزیت مهم و بزرگی در مورد قراردادهای آتی پرداختیم، اما در این بخش می خواهیم به کاربردهای این پیمان ها بپردازیم.

وقتی هر کسی می تواند معاملات خود را طبق قیمت روز انجام دهد و در لحظه کالاهای مورد نیاز خود را معامله کند چرا باید به قرارداد آتی علاقه مند باشد؟

2 دلیل وجود دارد:

1. با استفاده از قراردادهای آتی خریدار خود را در برابر تغییرات قیمت در ماه ها یا سال های پیش رو بیمه می کند و می تواند در قیمت گذاری با دست بازتری با رقبای خود رقابت کند.
2. هر کسی می تواند از طریق تحلیل بازار و خرید و فروش کالا با استفاده از قراردادهای آتی سود کسب کند.

چطور انگیزه کافی برای استفاده از قرارداد آتی وجود دارد؟

مهمترین انگیزه ای که می تواند باعث استفاده از قرارداد آتی شود، عدم اطمینان از آینده است. از طرفی تولیدکنندگان کالا که مصرف کننده های کالاهای اساسی هستند ممکن است از قیمت های آتی به ترس بیفتند و کشاورز تولید کننده کالای اساسی نیز در زمان حال نیاز به نقدینگی دارد.

طبق دلیل دوم که مربوط به کسب سود بود، اگر شما تحلیل گر خوبی باشید می توانید از طریق قرارداد آتی کسب سود کنید. برای مثال اگر شما حدس می زنید که قیمت نفت قرار است در ماه های آینده افزایش پیدا کند، می توانید نفت را با قیمت کنونی معامله کنید. در صورتی که بعد از گذشت ماه ها و رسیدن سررسید تحویل کالا، قیمت آن افزایش یافته باشد شما به شدت سود خواهید برد.

قرارداد اختیار معامله (Options Contract) چیست؟

یکی از مفاهیم مشابه با قرارداد آتی مفهوم قرارداد اختیار معامله است. در این قرارداد یک طرف قرارداد متعهد می شود در بازه زمانی مشخص و قیمتی تعیین شده دارایی پایه ای را به طرف دیگر معامله بفروشد. طرف دیگر معامله می تواند دارایی مورد نظر را خریداری کند یا این کار را نکند. البته اگر خریداری نکند مبلغی را در ازای این حق از دست می دهد، اما در صورتی که خریدار تمایل داشته باشد معامله را کامل کند فروشنده بالاجبار باید دارایی را معامله کند.

این مفهوم به دلیل ماهیتش تشابهاتی با قرارداد آتی دارد، اما تفاوت های بسیاری هم با آن دارد.

در پایان پیشنهاد می کنیم مقاله آموزش حسابداری پیمانکاری را بخوانید. در این مقاله در رابطه با موضوع حسابداری شرکت های پیمانکاری توضیحات جذابی ارائه کرده ایم.

قرارداد آتی سکه چیست؟

قرارداد آتی سکه چیست؟ برای پاسخ دادن به این سؤال بهتر است اول با قراردادهای آتی بیشتر آشنا بشویم. قراردادهای آتی تعهدهایی هستند که امکان پیش‌بینی قیمت‌های آینده را برای تریدرها (معامله گران)، سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان کالا فراهم می‌کند. در این قرارداد این امکان وجود دارد که ما هم‌اکنون یک کالا را با مبلغ مشخصی بخریم، اما چند ماه بعد آن را در زمان مشخصی تحویل بگیریم و هزینه‌اش را پرداخت کنیم.

در این قرارداد خریدار و فروشنده متعهد به تحویل کالا و پرداخت هزینه‌ی آن در زمان مشخصی هستند و برای تضمین این تعهد هر دو طرف باید مبلغی را نزد شخصی مورد اعتماد قرار دهند که در اینجا درواقع بورس کالا آن شخص امین محسوب می‌شود. در این توافق‌نامه نیازی به ردوبدل کردن فیزیکی کالا نیست. طبق این معامله حتی اگر هم‌اکنون کالا را در اختیار ندارید شما می‌توانید آن را بفروشید زیرا موعد تحویل آن در ماه‌های آینده است؛ اما موظف خواهید بود که در زمان مشخص‌شده در قرارداد با همان قیمت آن را تحویل دهید.

اولین نمونه بازار آتی

اولین نمونه‌های بازار معاملات آتی در اروپا و تقریباً در قرن 17 میلادی شکل گرفت، اما گفته می‌شود که اولین بازار معاملات آتی که در طول تاریخ برقرار شده بورس برنج دوجیمای ژاپن بوده است. با روی کار آمدن دستگاه‌های ترید الکترونیکی، قراردادهای آتی محبوبیت بیشتری پیدا کردند و امروزه کاربرد زیادی در صنایع مالی دارند.

مزیت قراردادهای آتی

این قرارداد درواقع جز تعهدهای مطمئن برای افرادی است ک مایل هستند خیالشان تا حدی راحت باشد و با این قراردادها می‌توانند مطمئن باشند که نوسانات قیمت بر روی کسب‌وکار آن‌ها تأثیر منفی نمی‌گذارد. این روال معامله برای کارخانه‌ها نیز مناسب است چون‌که می‌توانند با توجه به این قراردادها بودجه‌بندی خوبی داشته باشند و برای قیمت‌گذاری آینده محصولاتشان برنامه‌ریزی کنند. درواقع قراردادهای آتی می‌توانند برای مقابله با ریسک خاصی استفاده بشوند. به‌عنوان‌مثال یک کشاورز می‌تواند بر اساس یک قرارداد آتی متعهد معاملات بازار آتی به طور فیزیکی شود که محصولاتش را در آینده با یک قیمت مشخص بفروشد و با این کار بدون توجه به رویدادهای ناگهانی و نوسانات بازار به درکی از درآمد آینده‌اش برسد.

معامله‌گران قراردادهای آتی

معاملات آتی جزو پرطرفدارترین معاملات در بین تمامی خریداران و فروشنده‌هاست، چون‌که هم منافع آن‌ها به‌طور کامل تأمین و تضمین می‌شود و هم از نوسانات لحظه‌ای و طولانی‌مدت بازار در امان خواهند بود و می‌توانند از این طریق سود خوبی به دست بیاورند.

اشخاصی که در این بازار فعالیت می‌کنند را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

1. خریداران اجناس: افرادی که به کالایی همانند سکه در ماه‌های بعد احتیاج دارند و ترجیح می‌دهند آن را امروز با هزینه مشخص پیش‌خرید کنند.
2. فروشندگان اجناس: افرادی که کالایی همانند سکه دارند و تصمیم دارند که در آینده آن را بفروشند، امروز با قیمت مشخص و برای زمان دلخواه آن را پیش‌فروش می‌کنند.
3. نوسان گیران: کسانی که خودشان کالایی برای فروش ندارند و قصد خرید جنس مشخصی هم ندارند، اما با پیش‌بینی روند صعودی و نزولی بودن بازار کالایی مثل سکه می‌خواهند سود بسیاری به دست آورند.

قرارداد آتی سکه چیست؟

بنابراین به قرارداد آتی که در آن سکه خریدوفروش بشود، قرارداد آتی سکه و بازاری که این قرارداد در آن انجام می‌شود، بازار آتی سکه گفته می‌شود.

مزایای بازار آتی سکه

کسب منافعی همچون معافیت‌های مالیاتی، تخصیص سودهای روزانه به مشتریان و نامحدود بودن خریدوفروش، موجب استقبال گسترده افراد از این نوع بازار گردیده است. همچنین عدم پرداخت کامل پول، امکان سرمایه‌گذاری در بازارهای بزرگ با حداقل سرمایه‌ی اولیه و تسویه‌حساب به‌موقع از دیگر مزایای این بازار بشمار می‌رود.

در این بازار این امکان وجود دارد که با چندین برابر پول خود معامله کنید و در ازای آن سود خوبی به دست آورید. درواقع تنها بازاری که در ایران به شما این امکان را می‌دهد تا از اهرم یا لوریج (Leverage) استفاده کنید، بازار آتی طلا و سکه است. در این بازار اهرم 1:10 به شما ارائه می‌شود که در ادامه توضیح داده شده است. البته به طبع همین اهرم باعث افزایش ریسک شما هم می‌شود و باید مواظب باشید.

کسب سود در روند نزولی با قرارداد آتی طلا

یکی از ویژگی‌های جالب این بازار این است که در بازار نزولی هم می‌توان به سود رسید. در حالت معمول وقتی شما کالایی را خریداری می‌کنید آن کالا باید به‌تدریج گران شود تا شما به سود برسید و در صورت ارزان شدن آن متحمل ضررهایی می‌شوید؛ اما در بازار معاملات آتی سکه حتی اگر این روند نزولی هم پیش رود باز می‌تواند به نفع شما باشد. شما در این بازار اگر احتمال می‌دهید که قرار است قیمت سکه پایین بیاید، قبل از اینکه خود سکه را داشته باشید اقدام به فروش آن می‌کنید و زمانی که نوسان قیمت به پیش‌بینی شما رسید و قیمت آن پایین آمد سکه را می‌خرید و به خریدار می‌فروشید. با این ویژگی اصطلاحاً «فروش استقراضی» گفته می‌شود. درواقع در این حالت شما چیزی را که ندارید قرض می‌کنید و می‌فروشید و بعداً پول آن را پرداخت می‌کنید.

اهرم بازار آتی طلا چیست؟

حتماً شما با مفهوم اهرم در فیزیک آشنایی دارید. وسیله‌ای که به کمک آن می‌توان نیروی کمی وارد کرد اما کاری بزرگ انجام داد. اهرم بازار آتی هم به همین مفهوم شباهت دارد. افرادی که هوش و ذکاوت معاملات بازار آتی به طور فیزیکی مالی بالایی دارند و ریسک‌پذیر هستند همواره برای ثروتمند شدن و به دست آوردن سودهای کلان به دنبال چنین معاملات سرمایه‌گذاری هستند که باقابلیت اهرمی آن می‌توانند چندین پله جلوتر بیفتند.

درواقع از جذابیت‌های این بازار همین ضریب و اعتبار اهرمی است. در بازار آتی سکه یک مشتری کافی است با در دست داشتن یک سکه معادل ده سکه معامله و سرمایه‌گذاری کند. درواقع آن یک سکه به‌عنوان تضمین حسابش هست که اگر پیش‌بینی او درست باشد سود به حسابش واریز و اگر اشتباه باشد مبلغ ضرر از حسابش کسر و به‌حساب طرف مقابل اضافه می‌شود.

اول ایمنی، بعد کار!

باید این را بدانیم که این بازار همانند سایر بازار‌های معاملاتی همراه با ریسک است و افراد حتماً باید نسبت به ادبیات بورس و این‌گونه معاملات و استفاده درست از این اهرم‌ها مطلع باشند. در غیر این صورت ممکن است متحمل ضرر شوند.

مشتریان توسط ضریب اهرمی این بازار با تحلیل درست می‌توانند تا چندین برابر سود یا ضرر کنند. درواقع تفاوت این بازار آنلاین با بازار معمول و سنتی خرید سکه در همین اهرم و چند برابر شدن سود و زیان است. این اهرم درواقع یک شمشیر دو لبه است و اگر درست به کار گرفته نشود خیلی سریع و راحت می‌تواند سرمایه افراد را چند برابر کند یا آن را به‌کلی از بین ببرد.

تفاوت بازار بورس و بازار آتی سکه

در بازار بورس ما یک سری محدودیت داریم. بیایید این موارد را با هم بررسی کنیم:

1. افرادی که وارد بازار بورس می‌شوند همه‌ی هدفشان کسب سود است؛ یعنی هیچ‌کسی از گران خریدن و ارزان فروختن سود نمی‌کند. همه به دنبال این هستند که سهمی را در قیمت پایین بخرند و در قیمت بالاتر اقدام به فروش آن کنند. زمانی که قیمت سهم‌ها افزایش پیدا کند گفته می‌شود بازار خوب است و اگر قیمت‌ها افت کند از دید ما دیگر بازار خوبی نیست.
2. در بازار بورس ما تنوع سهم داریم و مدیریت آن‌ها برای بعضی‌ها دشوار است. از طرفی در پرتفوی افراد تک سهم، ما ریسک توقف نماد معاملاتی را داریم ک ممکن است تا چندین ماه هم طول بکشد.

اما در بازار آتی سکه که قسمتی از بازار بورس کالای ایران است، انگیزه همه‌ی افراد صرفاً کسب سود نیست. این افراد با قبول تعهداتی برای خریدوفروش سکه امکان دارد با هدف پوشش ریسک وارد بازار شده باشند، یا یک سری دیگر از افراد سفته‌بازها هستند و می‌خواهند از نوسان قیمت‌ها کسب سود کنند و گروه دیگر آربیتراژها هستند. امکان آربیتراژ کردن و پوشش ریسک و همچنین اعتبار اهرمی امکاناتی هستند که در بازار بورس وجود ندارد.

همچنین در معاملات بازار آتی در هر دو زمان صعود و نزول قیمت‌ها می‌توان بهره خوبی برد که درواقع این مورد اشاره به ویژگی بارز دوطرفه بودن این بازار دارد، برخلاف بازار بورس که یک‌طرفه است. این موضوع سبب می‌شود که توازن عرضه و تقاضا هم بهتر شود.

برای اینکه اطلاعات خودتان را در خصوص سرمایه‌گذاری در بازار طلا افزایش دهید، مقاله زیر را بخوانید:

بازار مشتقه بورس کالا

اگر بخواهیم بورس کالا و انواع مختلف بازارهای بورس کالا یعنی بازار مشتقه بورس کالا را در یک نگاه توضیح دهیم، شکل زیر گویای این مطلب خواهد بود.

همان‌طور که در شکل بالا مشخص شده است بازار فیزیکی، بازار فرعی، بازار مشتقه و بازار مالی از اجزای مهم بورس کالا هستند. در ادامه بازار مشتقه بورس کالا مورد بررسی قرار خواهد گرفت:

بازار مشتقه را نوع جدیدی از بازار بورس کالا می‌توان تعریف کرد که با توجه به نیاز بعضی بازارها و ماهیت کالاها دست به تعریف ابزار جدیدی برای معامله این کالاها زده است. این بازار از ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای تعریف جدیدی از معاملات بورس کالا با هدف شکل‌گیری بازار برای طیف جدیدی از سرمایه‌گذاران شکل گرفته است. در این بازار یک دارایی پایه که قراردادها بر روی آن منتشر می‌شوند، تعریف می‌شود. این دارایی پایه می‌تواند محصولات کشاورزی، انواع فلزات و انواع فراورده‌های نفتی باشد. در ایران نخستین بازار قراردادهای آتی بر روی سکه و محصولات کشاورزی مانند زعفران شکل گرفت. رفته ‌رفته در این نوع معاملات محصولات دیگری نظیر پسته و زیرِه نیز افزوده شد. مخاطبان این بازار طیف بزرگ‌تری از سرمایه‌گذاران خرد هستند که تمایل به سرمایه­‌گذاری در این ابزار جدید را دارند.

مزایای قراردادهای مشتقه

• پوشش ریسک
• امکان خرید و یا فروش استقراضی دارایی
• تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای بورس

انواع اوراق مشتقه بورس کالا:

• قرارداد آتی (Futures Contracts):

قراردادی است که در آن دوطرف تعهد می‌کنند که در یک تاریخ مشخص (تعیین شده طبق ضوابط رسمی بورس) و با یک قیمت مشخص (تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) یک کالا با کیفیت مشخص (تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) را مبادله کنند در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند خریدار معمولاً نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید این قراردادها در بازارهای رسمی یا بورس انجام می‌گیرند و به نوعی نوسان‌های شدید قیمت کالا در آینده را کاهش می‌دهند. در این نوع قرارداد، پول، کالای مورد معامله تا زمان تحویل پرداخت نمی‌شود ولی هر دوطرف معامله برای حسن انجام معامله هنگام عقد قرارداد، ودیعه‌ای به اتاق پایاپای به‌عنوان وجه تضمین حسن انجام قرارداد می‌سپارند. لازم به ذکر است که در بورس کالای ایران در حال حاضر قراردادهای آتی تنها روی سکه طلا، زیره سبز ، پسته و زعفران معامله می‌­شوند. در بورس اوراق بهادار نیز قراردادهای آتی در خصوص برخی از سهم ها و شاخص سهام نیز وجود دارد. مشتری متقاضی انجام معامله آتی از طریق کارگزار خود و با پرداخت درصد بسیار کمی از وجه کالا وارد معامله شده و با اتخاذ موقعیت‌های خرید یا فروش اقدام به دادوستد کالا از زمان اولین روز معاملاتی تا زمان سررسید قرارداد می‌نماید. فرآیند انجام معاملات آتی در بورس کالا مختصرا به شرح زیر است:

1. مراجعه مشتری به یکی از کارگزاران معاملات آتی شرکت بورس کالا و ثبت‌نام و گرفتن کد مشتری.
2. افتتاح حساب مشترک با بورس کالا در بانک معرفی‌شده از سوی بورس.
3. درخواست خرید یا فروش یکی از قراردادها و اتخاذ یکی از موقعیت‌های خرید یا فروش در بازار معاملات آتی.
4. انجام معاملات روزانه بر روی موقعیت معاملاتی اتخاذ شده به نحوی که مشتری می‌تواند تا زمان سررسید قرارداد، به دفعات کالا را خرید و فروش کرده و با توجه به نرخ‌های روز از سود مورد نظر بهره‌مند گردد.

• قرارداد اختیار معامله (Options):

اختیار معامله یک ابزار مشتقه در مباحث مالی است. اختیار معامله یک قرارداد قانونی است که توسط یک فروشنده به یک خریدار در ازای مبلغ معینی فروخته می‌شود. خریدار این قرارداد آنگاه این اختیار را به دست می‌آورد که یک دارایی‌ (اعم از سهام یا کالا) را تا مدت مشخصی به مبلغ تعیین شده‌ای بخرد یا بفروشد. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شود. در هر کدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می‌شوند.

این نوع اختیار معامله به خریدار این اجازه را می‌دهد که مقدار مشخص از یک دارایی را در آینده، در زمانی مشخص و به‌ قیمتی معین خریداری کند. به‌عنوان ‌مثال فرض کنید قرارداد اختیار معامله‌ی خرید با دارایی پایه سکه در شرکت بورس کالای ایران قابل معامله است. قیمت هر سکه در بازار نقدی معاملات بازار آتی به طور فیزیکی در دی ‌ماه ســال ۹۵ برابر۹۵۰هزار تومان است. چنانچه فردی اختیار خرید مذکور را با قیمت اعمال ۹۵۰ هـزار تومان برای سررسید اسفند ۹۵ به قیمت ۵۰ هزار تومان (قیمت اختیار معامله) خریداری کند، پایان اسفند سال۹۵، این فرد حق دارد هر سکه را با قیمت ۹۵۰ هزار تومان از فروشنده اختیار معامله خریداری کند. حال چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررسید به یک میلیون و ۶۰ هزار تومان رسیده باشــد، خریدار اختیار معامله به ازای هر ســکه، ۱۱۰هزار تومان سود می‌کند (البته با در نظر گرفتن هزینه خرید اختیار و کسر ۵۰ هزار تومان، در کل معادل۶۰ هزار تومان ســود می‌کند) و چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررسید به ۹۰۰ هزار تومان رسیده باشد، خریدار اختیار معامله از حق خرید خود استفاده نمی‌کند و اختیار معامله را معاملات بازار آتی به طور فیزیکی اعمال نمی‌کند (چراکه می‌تواند در بازار، ســکه را به قیمت کمتر بخرد) و در نتیجه فقط زیانی معادل ۵۰ هزار تومان (هزینه خرید اختیار که در ابتدای انعقاد قرارداد پرداخته بود) را متحمل می‌شود.

ایــن نوع اختیار معامله به خریدار خود این اجــازه را می‌دهد که مقدار مشخص از یک دارایی را در آینده در زمانی مشخص و با قیمتی معین به فروشنده اختیار معامله بفروشد. به‌عنوان‌ مثال فرض کنید قرارداد اختیار معامله‌ فروش با دارایی پایه سکه در شرکت بورس کالای ایران قابل معامله است. قیمت هر سکه در بازار نقدی در دی ‌ماه ســال ۹۵ برابر ۹۵۰ هزار تومان است. چنانچه فردی اختیار فروش مذکور را با قیمت اعمال ۹۵۰ هزار تومان برای سررسید اسفند سال ۹۵، به قیمت ۳۰ هزار تومان (قیمـت اختیار معامله) خریداری کند، پایان اسفند ۹۵ این فرد حق دارد هر سکه را با قیمت ۹۵۰ هزار تومان به فروشنده اختیار معامله بفروشد. حال چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررســید به ۸۵۰ هزار تومان رسیده باشد، خریدار اختیار معامله فروش روی هر قرارداد ۱۰۰ هزار تومان ســود می‌کند (که البته با در نظر گرفتن هزینه خرید اختیار به مبلغ ۳۰ هزار تومان، در کل معادل ۷۰ هزار تومان سود می‌کند) و چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررســید به یک میلیون تومان رسیده باشــد، بدیهی است خریدار اختیار معامله از حق فروش خود استفاده نمی‌کند و اختیار معامله را اعمال نمی‌کند (چراکه می‌تواند در بازار سـکه را به قیمت بیشتری بفروشد) و در نتیجه در این حالت تنها زیانی که وی متحمل می‌شود، مبلغ ۳۰هزارتومانی است که بابت خرید اختیار در ابتدای انعقاد قرارداد پرداخته بود. همچنین در خصوص قراردادهای اختیار معامله توجه به نکات زیر حائز اهمیت است.

محاسبه قیمت پایانی

اگر قرارداد اختیار معامله‌ای در یک روز معاملاتی معامله شــود، قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام‌ شده طی آن روز معاملاتی اســت، ولی اگر در آن روز معاملاتی، قراردادی معامله نشود، قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله در روز کاری قبل به‌عنوان قیمت معاملات بازار آتی به طور فیزیکی پایانی در نظر گرفته خواهد شد که در صورت عدم انجام معامله به‌صورت متوالی در آن نماد، این روند (استفاده از قیمت پایانی روز قبل) حداکثر تا دو روز کاری ادامه خواهد داشت، پس‌ازآن، بورس قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله را براساس قیمت پایانی قراردادهای زیرگروه هم ماه آن نماد یا به‌صورت تئوریک محاسبه می‌کند.

تسویه معاملات

معاملات قراردادهای اختیار معامله در شرکت بورس کالای ایران در تاریخ سررسید هر قرارداد تسویه می‌شوند. بدین معنی که در پایان یک روز معاملاتی، ارزش قراردادهای اختیار معامله‌ شده (معادل حاصل‌ضرب قیمت اختیار در حجم قرارداد) از حساب خریدار اختیار کسر و به‌حساب فروشنده اختیار واریز می‌شود. کارمزدهای معاملاتی نیز از حساب خریدار و فروشنده کسر و به حساب بورس، سازمان و کارگزار مربوطه واریز خواهد شد.

تحویل

با توجه به اینکه سبک اعمال قراردادهای معاملات بازار آتی به طور فیزیکی اختیار معامله در شرکت بورس کالای ایران اروپایی است، در سررسید، خریدار می‌تواند درخواست اعمال خود را به بورس ارائه دهد. ارائه درخواست اعمال به معنی آغاز انجام فرآیند تخصیص است. پس از پایان معاملات و پس از پایان مهلت ارائه درخواست اعمال، بورس کلیه فروشندگانی را که طرف مقابل ایشان، درخواســت اعمال خود را به بورس ارائه کرده باشد، مشخص می‌کند. فروشندگان متعهد به تحویل دارایی پایه به‌اندازه حجم قرارداد خود هستند. دو حالت در اینجا متصور است:

1. کلیه فروشندگان تعهدات خود را ایفا نموده و رسید انبار یا دارایی پایه را تحویل داده‌اند؛ در این صورت قرارداد خریدارانی که ارزش قرارداد به همراه کارمزدهای مربوطه را واریز نکرده باشند، ملغی خواهد شد.
2. بخشی از فروشندگان نکول کرده و تعهدات خود را ایفا کرده‌اند؛ در این صورت سه حالت متصور است:

• تعداد نکول فروشندگان برابر تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند و در نتیجه ارزش قرارداد بــه همراه کارمزدهای مربوطه را واریز نکرده‌اند. در این صورت خریدارانی که تسویه نقدی شده‌اند، مقابل فروشندگانی که نکول کرده‌اند قرار می‌گیرند. در این شرایط، فروشنده، درصدی از ارزش قرارداد را به همراه مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت نقد دارایی پایه به خریدار پرداخت می‌کند.
• تعداد نکول فروشندگان بیشتر از تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند. فرض کنید ۱۰ قرارداد در یکی از نمادها منجر به اعمال‌شده اســت. هر نفر یک قرارداد دارد. (۱۰ خریدار و ۱۰فروشنده) فرض کنید از ۱۰ قرارداد، چهار نفر از فروشندگان نکول کرده باشند و یک نفر از خریداران تمایل به تسویه نقدی داشته باشند. در این حالت ۶ فروشنده و ۶ خریدار وارد فرآیند تحویل می‌شوند و خریداران، کالا را از فروشندگان تحویل می‌گیرند. قرارداد چهار فروشنده تسویه نقدی می‌شود و فروشندگان موظف به پرداخت درصدی از ارزش قرارداد به همراه مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت نقد دارایی پایه خواهند بود.
• تعداد نکول فروشندگان کمتر از تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند. مثال مورد قبل را با این فرض شرح می‌دهیم که از ۱۰ قرارداد، دو نفر از فروشندگان نکول کرده باشند و ۶ نفر از خریداران نیز تمایل به تسویه نقدی داشته باشند و وجوه لازم را واریز نکنند، دو نفر از آن ۶ خریدار در مقابل دو فروشنده‌ای که قرارداد خود را نکول کرده‌اند قرار خواهند گرفت و تسویه نقدی خواهند شد؛ اما اتاق پایاپای به چهار نفر باقی‌مانده از خریداران مهلت مجدد خواهد داد، تــا ارزش قرارداد به همراه کارمزدهای مربوطه را واریز کنند. فرض کنید یک نفر وجوه را واریز کند. در این حالت ‍پنج خریدار و پ‍نج فروشنده وارد فرآیند تحویل می‌شوند و خریداران، کالا را از فروشنده تحویل می‌گیرند. قرارداد سه خریدار نیز ملغی می‌شود و فروشنده مقابل آن‌ها متعهد دیگری نخواهد داشت.

نکاتی کلی در خصوص معاملات بازار مشتقه بورس کالا

افراد حقیقی (با حداقل ۱۸ سال سن) و حقوقی برای شروع فعالیت در معاملات بازار مشتقه، می‌بایست به یکی از شرکت‌های کارگزاری که مجوز معاملاتی قراردادهای مشتقه را در شرکت بورس کالای ایران داشـته باشند، مراجعه و درخواست کد کنند. شایان ذکر اســت مشتریان فقط با یک کارگزاری مجاز به انجام این معاملات هستند و در صورت تمایل به تغییر کارگزاری خود، باید فرم درخواست انتقال کد معاملاتی را تکمیل و آن را به کارگزار مورد نظر خود ارائه کنند.

مشتریان برای فعالیت در معاملات قراردادهای بازار مشتقه بورس کالا می‌بایست یک حساب در اختیار بورس نزد یکی از بانک‌های عامل (سامان، ملت و رفاه) افتتاح و آن را به شرکت کارگزاری معرفی کنند.

قبل از ثبت سفارش‌ها مشتری در فرم‌های ثبت سفارش، کارگزاران می‌بایست از واریز وجه تضمین لازم توســط مشتریان، متناسب با موقعیت‌های ایشان اطمینان حاصل کنند. کارگزاران موظف‌اند کلیه سفارش‌های هر مشتری را در فرم‌های ثبت سفارش که توسط بورس ابلاغ می‌شود، ثبت کنند. سفارش‌ها می‌توانند به‌صورت کتبی، تلفنی، از طریق اینترنت یا سایر روش‌های تعیین ‌شده توسط بورس انجام شوند.

کارمزدهای بازار قراردادهای مشتقه بورس کالای ایران

کارمزد معاملات قراردادهای اختیار معامله

کارمزد تسویه و تحویل معاملات قراردادهای اختیار معامله

کارمزد معاملات قراردادهای آتی

کارمزد تسویه و تحویل معاملات قراردادهای آتی

شرایط پذیرش دارایی پایه در بازار قراردادهای مشتقه بورس کالای ایران

دارایی پایه از بین محصولات پذیرفته‌شده در بورس کالای ایران و یا کالاهای دارای بازار نقدی قوی به تشخیص هیئت پذیرش، انتخاب می‌گردد. قرارداد آتی قابل معامله در بورس بر اساس قرارداد آتی پذیرش شده تعیین می‌شود. مشخصات قرارداد آتی به پیشنهاد بورس به تصویب هیئت پذیرش خواهد رسید. لازم به ذکر است، مشخصات قرارداد آتی باید شامل موارد ذیل باشد:

از سال 1390 که مجموعه خانه سرمایه شروع به کار کرد با برگزاری ۳۱ دوره جامع آموزشی بلند مدت، بیش از ۶۰۰۰ تحلیلگر را وارد بازار سرمایه کرده‌ایم. تمام تلاش من و همکارانم ایجاد مرجعی برای آموزش واقعی و صحیح موفقیت مالی و سرمایه گذاری بوده است مرجعی که کمک می کند زندگی بهتری برای خود و اطرافیانمان بسازیم.

9 بازار مالی که باید بشناسید

علم اقتصاد با وجود تمام بزرگی و گستردگی خود و علیرغم آنچه به نظر می‌رسد علمی ساده است. بازار سرمایه (بازار مالی) مانند بازار پول، بازار بورس، بازار طلا و مسکن، بورس کالا و بورس اوراق بهادار از جمله اصطلاحات رایج در این عرصه هستند. شاید گستردگی همین اصطلاحات در اقتصاد باشد که آنرا پیچیده و سخت جلوه می‌دهد. بازارهای مالی بخشی از نظام اقتصادی است که در قالب قوانین و مقررات مشخص دارایی های مالی معامله می‌شود و نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را ایفا می‌کند.

کاربرد بازارهای مالی

1. تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
2. کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
3. تقویت نقدشوندگی
4. ایجاد رابطه بین ریسک و بازده
5. هدایت نقدینگی و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
6. بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
7. کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازار مالی

1) بازار فرابورس (Over The Counter Markets)

بازار خارج از بورس، یک بازار غیرمتمرکز است که مکان‌ فیزیکی ندارد و معاملات در آن به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. در بازار فرابورس معاملات سهام خاص صورت میگیرد البته برخی از بازار مشتقه منحصراً فرابورس است از طرفی بازار فرابورس و معاملاتی که در آن‌ها انجام می‌شود نقدشوندگی کمتری دارند و شفاف‌ نیست.

2) بازار سهام (Stock Market)

گسترده ترین بازار مالی، بازار سهام است. بازاری که شرکت‌ها سهام خود را در آن فهرست و توسط معامله‌گران خرید و فروش می‌شود. بازار سهام توسط شرکت‌ها برای افزایش سرمایه از طریق عرضه اولیه عمومی استفاده می‌شود. شرکت‌کنندگان در بازار سهام به صورت خرده‌فروش، بازارساز و متخصص که نقدینگی را حفظ کرده و بازارهای دوطرفه را ارائه می‌دهند حضور می‌یابند. کارگزار رابط بین خریداران و فروشندگان است که معامله را تسهیل می‌کند.

3) بازار اوراق قرضه (Bond Market)

اوراق بهاداری که سرمایه‌گذار پول را برای مدت مشخص با نرخ بهره از پیش تعیین شده، وام می‌دهد. به عبارت ساده تر توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده که شامل جزئیات وام و پرداخت‌های آن می‌باشد.این اوراق توسط شرکت ها و ارگان های مختلف برای تامین مالی پروژه‌ها منتشر می‌شود. بازار اوراق قرضه، بازاری با درآمد ثابت است.

4) بازار پول

محصولاتی با سررسید کوتاه مدت (کمتر از یک سال) و نقدشوندگی بالا در این بازار معامله می‌شود. در سطح عمده فروشی بازار پول شامل معاملات با حجم بالا بین مؤسسات و معامله گران است. در سطح خرده فروشی وجوه متقابل بازار پول خریداری شده توسط سرمایه گذاران فردی و حساب‌های بازار پولی است که توسط مشتریان بانک افتتاح می‌شود.

5) بازار مشتقات (Derivative Market)

اوراق مشتقه اوراق بهادار ثانویه‌ای هستند که ارزش آن‌ها از ارزش اوراق بهادار اولیه‌ای که به آن مرتبط هستند، ناشی می‌شود. به جای معامله مستقیم سهام، یک بازار مشتقه در قراردادهای آتی و اختیار معامله و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می‌کند که ارزش خود را از ابزارهای اساسی مانند اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ‌های بهره، شاخص‌های بازار و سهام به دست می‌آورد.

7) بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign exchange)

فارکس بازاری است که در آن معامله گران می‌توانند خرید و فروش بین جفت ارزها را انجام دهند. بازار فارکس نقدشونده‌ترین بازار در جهان است، در این بازار بیش از ۵ تریلیون دلار معاملات روزانه را انجام می‌شود که بیشتر از مجموع بازارهای آتی و سهام است. بازاری غیرمتمرکز و متشکل از شبکه‌ای جهانی از سراسر جهان و متشکل از بانک های مرکزی و شرکت‌های تجاری می‌باشد.

6) بازارآتی

بازاری که قراردادهای آتی در آن فهرست و مورد معامله قرار می‌گیرد. بازارهای آتی از مشخصات قرارداد استاندارد شده استفاده می‌کنند. این قراردادها به خوبی تنظیم می‌شوند و از حساب‌های پایاپای برای تسویه و تایید معاملات استفاده می‌کنند.

8) بازار کالاها (Commodities Market)

بازار کامودیتی یا کالا، بازاری که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان جهت خرید و فروش کالاهای فیزیکی (محصولات کشاورزی، انرژی و فلزات گران‌بها) از آن استفاده می‌کنند. معاملات در بازار کالا به دو دسته اسپات و آتی انجام می‌شود.

اسپات: کالاهای اساسی که با پول مبادله می‌شوند.

آتی: کالاهای اساسی در تاریخی مشخص با قیمتی مشخص معامله می‌شوند.

9) بازار رمزارزها (Cryptocurreny Market)

بازار کریپتوکارنسی جوان ترین بازار مالی است که چند سال گذشته شاهد ظهور ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین بوده ایم. در حال حاضر صدها توکن ارزدیجیتال در صرافی‌های آنلاین خرید و فروش می‌شود. صرافی‌ها میزبان کیف پول‌های دیجیتالی هستند تا معامله گران بتوانند رمزارزها را با یکدیگر یا ارزفیات مبادله کنند. امکان معاملات آتی و اختیار معامله در ارزهای دیجیتال نیز وجود دارد.

جمع بندی

بازار مالی مکانیزمی است که امکان ارتباط بین فروشنده و خریدار جهت مبادله دارایی های فیزیکی و غیر فیزیکی را فراهم می‌کند، سرمایه و دارایی افراد در بازارهای مالی جریان دارد و بازارهای مالی نقش مهمی در اقتصاد دنیا و کشورها ایفا می‌کنند. خرید و فروش در بازارهای مالی اغلب در صرافی ها و بروکرها انجام می‌شود. در این مقاله تلاش کردیم 9 بازار مالی که باید بشناسید را معرفی کردیم.

بیشترین حجم معاملات در بازارهای مالی مربوط به بازار فارکس است، بازار سهام معروف‌ترین بازار مالی و محلی است. بازار پول، بازار کالاها، بازار اوراق قرضه و بازار کریپتوکارنسی از دیگر بازارهای مالی هستند. بازار کریپتو جوان ترین بازارمالی است و تنها یک دهه قدمت دارد مشخصه بازار کریپتو غیرمتمرکز و مبتنی بر بلاک چین بودن آن است.

با ترند شدن دنیای کریپتوکارنسی افراد به دنبال سرمایه گذاری در ارز دیجیتال هستند. ارزهای دیجیتال یک کلاس دارایی جدید و هیجان‌انگیز را به وجود آورده‌ است. برای واردشدن به این دنیا و درک این سیستم باید به دنبال کسب آگاهی و علم در مسیر آموزش ارز دیجیتال باشیم. اگر قصد ورود به بازار کریپتو را دارید توصیه همیارکریپتو به شما شرکت در دوره آموزش ارز دیجیتال است، در این دوره مفاهیم کاربردی دنیای کریپتو از مقدماتی تا پیشرفته به شما آموزش داده می‌شود. برای افرادی که تمایل به گذراندن این دوره به صورت حضوری در شهر مشهد دارند دوره آموزش ارز دیجیتال در مشهد طراحی شده است.

سوالات متداول

انواع بازارهای مالی چیست؟

برخی از نمونه‌های انوع بازارهای مالی و نقش‌های آن‌ها شامل بازار سهام، بازار اوراق قرضه، فارکس، کالاها و بازار املاک و مستغلات و چندین مورد دیگر است. بازارهای مالی را می‌توان به بازارهای سرمایه، بازار پول، بازارهای اولیه در مقابل ثانویه و بازارهای فهرست شده در مقابل بازارهای فرابورس تقسیم کرد.

انواع بازارهای مالی چگونه کار می‌کنند؟

علی رغم پوشش بسیاری از طبقات دارایی‌های مختلف و داشتن ساختارها و مقررات مختلف همه بازارهای مالی اساساً با گرد هم آوردن خریداران و فروشندگان در یک دارایی یا قرارداد و اجازه دادن به آن‌ها برای تجارت با یکدیگر کار می‌کنند. این کار اغلب از طریق یک معاملات بازار آتی به طور فیزیکی مزایده قیمت انجام می‌شود.

کارکردهای اصلی انواع بازارهای مالی چیست؟

بازارهای مالی به دلایل مختلفی وجود دارند، اما اساسی‌ترین کارکرد آن‌ها این است که امکان تخصیص کارآمد سرمایه و دارایی‌ها در یک اقتصاد مالی را فراهم کنند. بازارهای مالی با اجازه دادن به بازار آزاد برای جریان سرمایه، تعهدات مالی و پول، اقتصاد جهانی را روان‌تر می‌کنند و در عین حال به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند در افزایش سرمایه در طول زمان مشارکت کنند.

چیزهایی که باید درباره معاملات آتی سکه بدانیم

یکی از بزرگترین مزایای قرارداد آتی سکه طلا این است که سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قراردادآتی از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می‌نمایند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، این روزها بازار سکه و و طلا به حدی "سکه" شده است که برخی از مردم وسوسه می شوند حتی ماشین و منزل مسکونی خود را بفروشند و به این بازار وارد شوند، تا این رهگذر سود و منفعی را کسب کنند.

غافل این که بازار نقدی، ریسک‌های خود را دارد و علاوه بر این، نگهداری سکه‌های طلا در خانه نیز که این روزها با ارزش‌تر هم شده‌اند خود تهدیدی جدی برای سلامت جسمی و مالی این دسته از افراد است.

بر این اساس باید گفت همتراز بازار نقدی سکه، چند سالی است که ابزارهای مختلف از جمله بازار آتی سکه در بورس کالای ایران طراحی و اجرایی شده است و سرمایه‌گذاران مختلف با هر میزان از دارایی و نقدینگی و البته بدون ریسک‌هایی که در بازار نقدی وجود دارد، می‌توانند در این بازارها حضور یابند و کسب منفعت و سود کنند؛ که در ادامه به ارائه توضیحاتی در این خصوص می‌پردازیم:

آتی سکه طلا چیست؟

قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص(سکه طلا) را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.

به عبارت دیگر در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد(سکه طلا) بر اساس توافق‌نامه‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، صورت می‌گیرد که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره می‌شود.

تاریخچه قرارداد آتی سکه در ایران

اولین معاملات قرارداد آتی سکه تمام بهار آزادی (طرح امام) در شرکت بورس کالای ایران در ساعت 10 صبح سه شنبه 5 آذر 1387 با انجام 2 قرارداد آغاز شد.

ارزش قرارداد در هر روز

در معاملات آتی برای هر روز قیمت پایه تعیین می‌شود که قیمت تسویه روز قبل است. ولی در اولین روز راه‌اندازی این معاملات استثنائا قیمت پایه توسط کمیته اجرایی قراردادهای آتی و با توجه به قیمت نقدی و زمان تحویل تعیین شده است.

وجه تضمین اولیه

وجه تضمین اولیه در هر قرارداد 10 درصد قیمت 10 عدد سکه است که در هنگام خرید از خریدار دریافت می‌‌شود. برای اولین قرارداد این مبلغ 200 هزار تومان محاسبه شده بود که این مبلغ با توجه به افزایش قیمت سکهافزایش یافته و امروز به 2 میلیون و 400 هزار تومان رسیده است.

سقف مجاز موقعیت‌های معاملاتی باز

منظور از موقعیت معاملاتی باز هر مشتری، قراردادهای خریداری شده توسط وی می‌باشد که هنوز به‌فروش نرفته‌اند. جمع این قراردادها برای مشتریان حقیقی 100 قرارداد می‌باشد؛ یعنی می‌تواند 1000 سکه خریداری کند.

مشتریان حقوقی نیز می‌توانند تا اندازه‌ای خریداری کنند که مجموع وجوه تضمین اولیه پرداخت شده حداکثر به میزان 10 درصد سرمایه ثبت شده آنها باشد.

فرآیند افتتاح حساب مشتری در معاملات قراردادهای آتی

1- دریافت کد معاملاتی از طریق کارگزاری

2- معرفی مشتری به بانک توسط کارگزار جهت افتتاح حساب عملیاتی پس از اخذ کد معاملاتی مشتری

3- اعلام شماره حساب عملیاتی مشتری توسط بانک سامان به کارگزار

4- اعلام شماره حساب شخصی توسط مشتری به کارگزار در فرم‌های مربوطه

قرارداد آتی چگونه معامله می‌شود و به سکه می‌رسد؟

مشتری با خرید قرارداد معاملات آتی سکه را به قیمت روز قرارداد و با پرداخت 10 درصد کل ارزش خریداری می‌کند و می‌تواند در تاریخ تعیین شده با مراجعه به صرافی‌های اعلام شده آنها را دریافت کند.

تاثیر نوسانات بازار آزاد بر آتی سکه چطور اعمال می‌شود؟

مسلماً ارزش قراردادها برحسب زمان تحویل سکه‌ها متفاوت خواهد بود. چنانچه در طول دوره معاملاتی، قیمت سکه افزایش پیدا کرد آن شخص می‌تواند قرارداد خود را در بازار بفروشد و مابه التفاوت قیمت سکه را (نسبت به زمانی که خودش قرارداد را خریده بود و برحسب مقدار پولی که تا آن زمان پرداخت کرده است) از خریدار بعدی دریافت کند و اگر قیمت سکه پایین آمد زیان کرده و این ریسک بازار است. اگر هم فکر می‌کند قیمت باز هم پایین‌تر می‌‌آید می‌تواند برای جلوگیری از ضرر بیشتر نیز قرارداد خود را بفروشد.

تفاوت آتی و بازار آزاد

در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند. همچنین برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است. ضمن این که ریسک‌های موجود در بازرا نقدی در بازار آتی دیگر مطرح نیستند.

مزایای قرارداد آتی سکه طلا

یکی از بزرگترین مزایای قرارداد آتی سکه طلا این است که سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قراردادآتی از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می‌نمایند.

امکان فروش استقراضی دارایی

علاوه بر این در قراردادهای آتی برای اینکه سرمایه‌گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین ندارد، بلکه با عمل پیش فروش می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آن را از بازار فیزیکی تهیه نماید.

این بازار پس از پایان جلسه معاملات همان روز گشایش می‌یابد و شامل 6 دوره 10 دقیقه‌ای حراج پیوسته است. دامنه نوسان در این بازار از 6 درصد در 10 دقیقه اول شروع شده و در هر دوره بر میزان دامنه نوسان افزوده می‌شود و در نهایت به دوره ششم با دامنه نوسان 30 درصد ختم می‌شود.

سرمایه‌گذار باید سه روز قبل از آخرین روز معاملاتی، آمادگی خود را جهت تسویه نهایی به کارگزار اعلام نماید و بدین ترتیب وارد دوره سه روزه می‌شود که می‌تواند موقعیت‌های خود را ببندد و یا جهت تسویه نهایی اقدام کند. در تسویه نهایی فروشنده سکه‌ها باید اقدام به تحویل آنها و خریدار باید اقدام به واریز وجه سکه‌ها براساس شرایط قراردادهای در اختیار خود کنند. در صورتی که در پایان آخرین روز معاملاتی سرمایه‌گذار دارای موقعیت باز باشد و از انجام تسویه نهایی خودداری نماید می‌بایست جریمه‌ای معادل یک درصد ارزش روز سکه را پرداخت نماید.

نقش اتاق پایاپای در معاملات قرارداد آتی

تسویه معاملات در اتاق پایاپای انجام و تضمین می‌شود. اتاق پایاپای خود را در برابر طرفین معامله مسئول می‌داند و در برابر خریدار نقش فروشنده و بالعکس در مقابل فروشنده به عنوان خریدار عمل می نماید و بدین معنی است که مسئولیت ریسک طرف مقابل معاملات به اتاق پایاپای برمی‌گردد.