آغاز فاز خرسی بازار سرمایه

تذکر: تعیین زمان برای بازارهای گاوی یا خرسی تقریبا غیرممکن است.

بورس تهران در فاز خرسی؟

دنیای اقتصاد نوشت: براساس تعاریف مالی-رفتاری، هرگاه نماگر یک بازار نسبت به سقف پیشین خود، با کاهش بیش از ۲۰ درصد مواجه شود، از اصطلاح بازار خرسی استفاده می‌شود.

بورس تهران پس از تجربه اولین ماه منفی در سال ۹۹، اولین روز کاری شهریورماه را نیز با نزول آغاز کرد. به این ترتیب شاخص از نقطه اوج خود در ۱۹ مرداد ۱۶ درصد پایین‌تر ایستاد و حالا تا فاز خرسی فقط ۴درصد فاصله دارد. گزارش «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد کدام صنایع بیشترین نقش را در هدایت بورس به سمت بازار خرسی بازی کرده‌اند؟

بورس تهران پس از پشت‌سر گذاشتن اولین ماه منفی خود در سال ۹۹، اولین روز کاری شهریور ماه را نیز با کاهش قیمت سهام آغاز کرد. از این‌رو روز شنبه نماگر اصلی بورس تهران با افت ۷/ ۱ درصدی مواجه شد وتا محدوده یک‌میلیون و ۷۲۷ هزار واحدی عقب نشست. به این ترتیب دماسنج تالار شیشه‌ای از اوج ۱۹ مرداد ماه با کاهش ۹/ ۱۶ درصدی مواجه شد و حال تا ورود به فاز خرسی تنها ۷/ ۳ درصد فاصله دارد. اما کدام صنایع بیشترین نقش در هدایت بازار سهام به سمت یک بازار خرسی را ایفا کرده‌اند؟ چه عواملی این نزول را رقم زد و چگونه می‌توان مانع از ورود بازار سهام به این فاز شد؟

دو سوی بازارهای مالی

بازار خرسی (Bear market) و بازار گاوی (Bull market)؛ دو واژه‌ای که به گوش همه فعالان بازارهای سرمایه‌گذاری آشنا است حتی اگر درخصوص معنای واقعی آن اطلاعاتی نداشته باشند. قبل از اینکه به وضعیت بورس تهران و فاصله تا فاز خرسی وارد شویم، لازم است نگاهی کلی به دو اصلاح مزبور داشته باشیم. بازار خرسی و گاوی چیست؟ چرا از این واژه‌ها در زمان صعود و نزول بازارها استفاده می‌شود؟ بورس نیویورک یکی از بزرگترین بازارهای مالی است که در وال‌استریت بنا شده است. چند متر مانده به درب ورودی بورس نیویورک دو مجسمه بزرگ دیده می‌شود. مجسمه برنزی یک گاو بزرگ که در مقابل یک خرس تنومند قرار گرفته است. مجسمه «گاو» معرف همه سرمایه‌گذارانی است که ریسک‌پذیری زیادی دارند و معتقدند ظرفیت رشد در بازار وجود دارد و مجسمه «خرس» نمادی از سرمایه‌گذارانی است که می‌ترسند بازار با افت مواجه شود. اما چرایی این نامگذاری به رفتار دو حیوان مذکور در زمان مبارزه بازمی‌گردد. گاوها هنگام مبارزه و جنگ، با حرکت دادن سر و شاخ خود از پایین به بالا سعی در ضربه زدن به دشمن را دارند و به عبارتی حریف خود را به بالا پرت می‌کنند. در خرس اما عکس این موضوع صادق است. خرس‌ها در نبرد، همواره با دستان پر قدرت و ضربات از بالا به پایین دست‌ها، به حریف ضربه زده و آن را شکست می‌دهند. از این‌رو بازار صعودی به بازار گاوی و بازار نزولی به بازار خرسی معروف است. اما افزایش یا کاهش قیمت‌ها در یک روز یا یک هفته نشان از گاوی یا خرسی بودن آن بازار نیست، بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می‌کند، روند بلندمدت آن است. بر اساس تعاریف مالی-رفتاری، زمانی که نماگر یک بازار نسبت به سقف پیشین خود با کاهش بیش از ۲۰ درصدی مواجه شود، از اصطلاح بازار خرسی استفاده می‌شود.

اصلاح بازار سهام؛ از دلایل تا راهکارها

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد پس از ثبت قله تاریخی ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحد در ۹ روز کاری گذشته، نماگر اصلی بورس تهران پس از فراز و فرود فراوان با کاهش ۹/ ۱۶ درصدی نسبت به اوج اخیر خود مواجه شده است و از این منظر در فاز اصلاحی قرار دارد. اما در صورت رسیدن نماگر اصلی بازار سهام به سطوح کمتر از یک میلیون و ۶۶۲ هزار واحد که حکایت از افت بیش از ۲۰ درصدی نسبت به قله ۱۹ مرداد دارد، می‌توان از ورود شاخص سهام به فاز خرسی خبر داد. سیاست‌های یک بام و دو هوای دولت در عرضه باقیمانده سهام دولتی در بورس، قوانین خلق‌الساعه و غیرکارشناسانه سیاستگذار بورسی و اعمال محدودیت‌های بیشتر بر بازار و کوبیدن بر طبل شایعاتی همچون نرخ سود ۲۲ درصدی سپرده‌های بانکی همگی از دلایلی بودند که نماگر سهام را به این مسیر سوق دادند. هر چند پس از رشدهای افسارگسیخته در یک سال گذشته، اصلاح قیمتی امری طبیعی محسوب می‌شود. در شرایط فعلی اما به‌نظر می‌رسد رفع محدودیت‌های خودساخته همچون دامنه نوسان قیمت، احترام به قانون عرضه و تقاضا در بازار و ممانعت از دخالت‌های دولتی، کاهش ریسک هسته معاملاتی با اندیشیدن راهکاری برای جلوگیری از هنگ سامانه‌های معاملاتی و افزایش ساعت معاملاتی بازار سهام بتواند به کمک بازار سهام آمده و مانع ورود این بازار به فاز خرسی شود. آخرین‌باری که بورس تهران به فاز خرسی وارد شد، پاییز سال ۹۷ بود؛ جایی‌که شاخص کل سهام در ۹ مهرماه تا ارتفاع ۱۹۵ هزار و ۴۸۰ واحد صعود کرد و پس از آن در روندی نزولی تا محدوده ۱۵۴ هزار و ۵۵۰ واحد عقب‌نشینی کرد که بیانگر سقوط بیش از ۲۰ درصد این نماگر و ورود بورس تهران به فاز خرسی بود. این روند اما ۵۴ روز معاملاتی به درازا کشید و نوسان قیمت دلار مهم‌ترین عامل عقب‌نشینی بیش از ۲۰ درصدی شاخص کل بود.

در دهه ۸۰ نیز چندین‌بار شاهد ورود بازار سهام به فاز خرسی بودیم.

در حالی نماگر اصلی بورس تهران در ۹ روز معاملاتی اخیر متحمل افت ۹/ ۱۶ درصدی شده است که بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد از ۳۹ صنعت فعال بورسی، ۳۶ گروه با افت میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود مواجه شده است. این در حالی است که میانگین قیمت سهام در ۱۳ گروه با کاهش بیشتر از شاخص کل روبه‌رو شده است. در این میان سهامداران شاهد افت بیش از ۲۰ درصدی در ۶ گروه بورسی بودند. گروه چندرشته‌ای صنعتی با سهم ۹/ ۱۰ درصدی از کل ارزش بازار و ۵ سهم زیرمجموعه که البته «شستا» را نیز در خود جای داده است، با افت ۲/ ۲۶ درصدی مواجه شد و بیشترین تاثیر در روند کاهشی شاخص کل را نیز ایفا کرد. پس از آن گروه فرآورده‌های نفتی با ۸ شرکت و سهم ۹/ ۸درصد از ارزش بازار نیز متحمل کاهش قیمت۲/ ۲۵ درصدی سهام زیرمجموعه خود شد. گروه محصولات فلزی دیگر گروهی بود که در ۹ روز معاملاتی گذشته که بورس تهران به فاز اصلاحی فرو رفته، با افت ۱/ ۲۲درصدی مواجه شده است. این گروه اما از سهم ناچیز ۴/ ۰ درصدی از ارزش کل بازار برخوردار است. خودرویی‌ها دیگر گروهی بودند که با توجه به سهم ۶درصدی، افت ۵/ ۲۱ درصدی را ثبت کردند. دو گروه رایانه و زراعت نیز در بازه زمانی مورد بررسی به ترتیب شاهد کاهش ۵/ ۲۰ و ۱/ ۲۰ درصدی میانگین قیمت سهام شرکت‌های زیرمجموعه خود بودند. این در حالی است که ۳ گروه توانستند در برابر رشد قیمت‌ها مقاومت کنند و با سهم ۴/ ۴ درصدی خود از ارزش کل بورس تهران، مانع از افول بیشتر نماگر بورس تهران شوند. در این‌خصوص می‌توان به گروه‌های مخابرات، زغال‌سنگ و منسوجات اشاره کرد که با افزایش ۴ تا ۵/ ۱۰ درصدی شاخص صنعت خود همراه شدند.

بازار گاوی و خرسی در بورس چیست؟

در بازار بورس بعضی روزها با روند صعودی مواجهیم و بعضی روزهای دیگر با روند نزولی. اگر آمار بازار را بر روی یک نمودار ترسیم کنیم به شکل نمودار سینوسی در می‌‌آید، حال ممکن است نرخ‌های متفاوتی داشته باشند. اصطلاح گاوی و خرسی به بازاری اشاره دارد که شرایط در آن در جهت مخالف یکدیگر در حرکتند و به این دلیل معروفیت جنگ بین خرس و گاو وحشی است.

در بازار بورس اصطلاحات خاصی برای روند صعودی و نزولی وجود دارد که دانستن آن برای فعالان در این بازار ضروری است.

بازار گاوی چیست؟

بازار گاوی به بازاری گفته می‌شود که روند صعودی دارد. دلیل دقیقی برای این نام‌‌گذاری وجود ندارد، اما شاید بتوان گفت چون گاوها در هنگام جنگ شاخ‌های خود را بالا نگه می‌دارند، به بازارهایی با روند صعودی نیز بازار گاوی می‌‌گویند.

همانطور که گفتیم در بازارهای گاوی با نرخ صعودی مواجه هستیم این به آن معنا است که همزمان با زیاد شدن تقاضا قیمت‌‌ها نیز بالا رفته است، اما در این زمان عرضه نیز کم می‌شود، انگار با بالا رفتن قیمت‌ها سرمایه‌گذاران انتظار سود بیشتری دارند و حاضر نیستند سهامی که سودآور است را از دست بدهند.

اغلب بازارهای گاوی در شرایط آرامش و در نتیجه اوضاع خوب سیاسی و اقتصادی اتفاق می‌‌افتد. شرایطی را در نظر بگیرید که چرخ کارخانه‌‌ها به خوبی می‌چرخد، در نتیجه فعالیت‌های مفید کارخانه‌ها سوددهی سهامشان بالا رفته، تقاضا بالا می‌‌رود و با افزایش قیمت هر سهم عرضه نیز کاهش می‌یابد. همان طور که گفته شد کمتر کسی حاضر می‌شود تا سهام ارزشمندی را از دست بدهد.

بازار خرسی چیست؟

گفته می‌شود اصطلاح بازار خرسی از زمانی استفاده می‌شود که عده‌ای دلال فروش پوست خرس که به «خرسی‌ها» معروف بودند با پیش‌بینی آینده قیمت‌ها که به احتمال زیاد روندی نزولی خواهند داشت، پوست‌ها را به قیمت روز می‌فرختند و هنگامی که قیمت‌ها کاهش می‌یافتند پولی کمتر به فروشندگان اصلی می‌پرداختند.

اتفاقی که در بازار سهامی که از آن به عنوان بازار خرسی یاد می‌کنند، به همین صورت است، یعنی نرخ بازار نزولی است و قیمت‌ها در حال کاهش و معمولا این اتفاق در نتیجه رکود اقتصادی اتفاق می‌افتد. البته هر صعودی در نرخ سهام به معنای قدرت اقتصادی نیست، بلکه ممکن است کاذب باشد.

اما در مورد بازارهای خرسی باید گفت که برعکس شرایطی که در بازار گاوی با آن مواجهیم، یعنی تقاضای زیاد و عرضه کم، در اینجا تقاضا کم و عرضه زیاد است، قیمت‌ها کاهش پیدا کرده اما رمقی در بازار برای خرید وجود ندارد. بازار خرسی شرایطی است که بورس ریزش پیدا کرده و سرمایه‌گذاران ضرری را متحمل شده‌اند.

در بازار خرسی ارزش سهام در نتیجه تصمیم‌ها و رفتار سرمایه‌‌گذاران کاهش پیدا می‌‌کند. به عبارت دیگر باید گفت در بازار خرسی واقعی که نزول ارزش ۲۰% یا بیشتر اتفاق بیفتد و ارزش سهام کاهش پیدا می‌کند و قیمت‌ کالاها افزایش می‌‌یابد و به طور کلی شرایط اقتصادی متزلزل و ناپایدار می‌‌شود.

علاوه بر آن اوضاع به گونه‌ای است که اغلب سرمایه‌گذاران از تداوم آن اطمینان دارند. در نتیجه رکود اقتصادی تعدیل نیرو، اخراج کارگران و افزایش نرخ بیکاری اتفاق می‌افتد.

چند نکته

• بازار گاوی به بازاری گفته می‌شود که نرخ صعودی دارد و بازار خرسی به بازاری گفته می‌شود که نرخ نزولی دارد.
• با وجود اینکه اوضاع سهام برخی از سرمایه‌‌گذاران ممکن است، خرسی باشد و برخی دیگر گاوی اما فراموش نکنید که شرایط بازار سهام و صعود و نزول نرخ سهام در بلندمدت بررسی می‌شود. یعنی به این صورت نیست که گفته شود این هفته بازار خرسی است یا بازار گاوی است. به طور معمول بورس اوراق بهادار در مدت زمان طولانی گرایش صعودی داشته است.
• اوضاع سرمایه‌گذاری در زمان بازار خرسی خطرناک‌تر و نگران‌کننده‌تر از هر وقتی است؛ زیرا، در نتیجه رکود اقتصادی کالاها ارزش خود را از دست داده و قیمت‌ها ثبات ندارند.
• به عنوان یکی از پیامدهای بازار خرسی می‌‌توان به زمانی اشاره کرد که مردم سهام خود را فروخته و نقدینگی افزایش می‌یابد این اتفاق تا زمانی که اوضاع بازار بهتر شود ادامه خواهد داشت.

ویژگی های بازارهای خرسی و گاوی

عرضه و تقاضا

روند صعودی و نزولی در بازار سهام تحت تاثیر میزان عرضه و تقاضا قرار دارد، به نحوی که با بالا رفتن تقاضا و شرایط مناسب اقتصادی به اصطلاح در بازار گاوی تقاضا بالا و عرضه کم است اما در بازار خرسی شرایط کاملا عکس است. تقاضا کم و عرضه زیاد به دنبال آن به دلیل عرضه زیاد ارزش سهام نیز کاهش می‌یابد.

روان شناسی سرمایه گذاران

برداشت سرمایه‌گذاران از اوضاع و واکنش آنان به طور مستقیم بر شرایط بازار تاثیر می‌گذارد، به طوریکه رفتار سرمایه‌گذاران باعث ایجاد صعود یا نزول در روند بازار می‌شوند.

اما هر تغییر و کنشی در بازار نیز بر رفتار سهام‌‌داران تاثیر می‌گذارد، به عبارتی تاثیرگذاری بین بازار و سهام‌داران دو جانبه است. در بازار گاوی سرمایه‌گذاران از طریق خرید سهام به دنبال کسب سود بیشتر هستند.

در شرایطی که بازار خرسی حاکم است، سرمایه‌گذاران با وجود این که منتظر اتفاقی مثبت در بازار هستند سرمایه خود را از بازار بورس خارج کرده و در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. مثل بانک‌‌ها که ریسک بسیار کمتری نسبت به بازار بورس را تجربه می‌کنند.

علاوه بر این کاهش نرخ در قیمت‌های بازار، اعتماد سرمایه‌گذاران را نسبت به بازار سهام متزلزل می‌سازد و سبب می‌شود تا مردم تا جایی که می‌توانند سهامشان را بفروشند و از بازار بورس خارج شوند. در نتیجه جریان خروجی پول از بازار، قیمت‌ها به طور مداوم افزایش می‌یابد.

تغییرات در روند فعالیت های اقتصادی

از آن جایی که همه کسب‌کارهایی که در بازار سهام هستند، عضو یک مجموعه اقتصادی بزرگ‌تر هستند، کوچک‌‌ترین تغییر در فعالیت‌‌های اقتصادی زیرمجموعه‌ها بر مجموعه بزرگ‌تر تاثیر می‌گذارد.

در بازار خرسی شرایط اقتصادی به شدت ضعیف می‌شود؛ زیرا به دنبال اینکه مصرف‌کنندگان قادر به خرید نیستند و زیاد هزینه نمی‌کنند، بیشتر مشاغل نیز قادر به ثبت سود کلان نخواهند بود. از دیگر پیامدها می‌توان به کاهش مستقیم ارزش سهام بازار اشاره کرد.

در بازار گاوی شرایط عکس است مردم علاوه بر تمایل به خرید از قدرت خرید خوبی برخوردارند، در نتیجه اقتصاد قدرت می‌یابد.

چطور روند تغییرات بازار را تخمین بزنیم؟

بازه زمانی طولانی نکته کلیدی برای تشخیص گاوی بودن یا خرسی بودن بازار است، تنها اینکه مثلا در مدت یک هفته تعداد زیادی سهام فروخته شده و عده زیادی پولشان را خارج کرده‌اند به معنای خرسی بودن بازار نیست.

اتفاقاتی که در بازه زمانی کوتاه‌مدت می‌افتد، نشان‌دهنده اصلاح یا روندی است که در آن زمان صورت می‌گرفته است. حال قضاوت شرایط بازار مبنی بر اینکه بازار گاوی است یا خرسی فقط در بلندمدت ممکن است.

هرچند همیشه هر اتفاقی را نمی‌توان نتیجه یا عاملی برای گاوی بودن یا خرسی بودن بازار در نظر گرفت. ممکن است کشور درگیر رکود اقتصادی بوده باشند و حالا رو به التیام است.

تذکر:

تعیین زمان برای بازارهای گاوی یا خرسی تقریبا غیرممکن است.

در هر بازار بهتر است چه کاری بکنیم؟

در شرایط بازار گاوی تا جایی که ممکن است باید عجله کرد و سهام ارزشمند تهیه کرد. باید از بالا رفتن قیمت‌ها بهره برد و تا جایی که ممکن است سهام را هنگامی که قیمتش به اوج رسیده به فروش برسانید. در طی زمانی که بازار روند گاوی دارد باید از ضررها صرف نظر کرد و آن‌‌ها را موقت دانست، هر سرمایه‌گذاری می‌تواند در هر قسمتی از بازار بورس اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کرده و سودهای متعددی دریافت کند.

در بازارهای خرسی ضررها بسیار جدی‌تر خواهد بود و نرخ بیشتری خواهد داشت، زیرا ارزش سهام مدام در حال کاهش است و اینکه تا چه زمانی این روند نزولی ادامه خواهد داشت مشخص نیست.

حتی اگر به امید صعود سهمی در این شرایط بخرید مطمئن باشید قبل از اینکه سودی نصیبتان شود، متحمل ضرر خواهید شد. سوددهی‌ها بیشتر مختص به سرمایه‌‌گذاری‌های کوتاه‌مدت یا سرمایه‌گذاری‌ با درآمد ثابت خواهد بود مثلا سپرده‌‌گذاری در بانک‌ها.

همچنین ممکن است برخی از سهام‌‌داران به سهام‌های تدافعی روی آورند که عملکردشان تنها تحت تاثیر تغییرات روند بازار هستند. بنابراین می‌توان گفت هم در زمان تاریکی‌های اقتصادی و هم در زمان‌های عالی اقتصادی سهام تدافعی حالت پایدار دارد. این سهام معمولا مربوط به صنایع تاسیساتی می‌شوند که متعلق به دولت هستند که اغلب صرف نظر از شرایط اقتصادی مردم آن‌ها را ‌می‌خرند.

موضوع جالبی که در اینجا وجود دارد در ارتباط با سودی است که ممکن است عاید برخی از سرمایه‌گذاران در طی بازار خرسی شود. چند راه برای دریافت سود وجود دارد از جمله خرید و فروش سریع سهام، خرید صندوق با قابلیت معامله (EFT’s) یا خرید سهامی که با قیمتی پایین‌تر نسبت به گذشته به فروش می‌رسد.

کلام آخر

هر دو شرایط بازار چه گاوی چه خرسی بر روی روند سرمایه‌گذاری شما تاثیرگذار است. بهتر است پیش از سرمایه‌گذاری شرایط بازار را خوب بسنجید و مطالعه‌ای بر روی سوابق بازار انجام دهید. لازم به ذکر است که روند بازار در بلند مدت همیشه مسیر صعودی داشته است.

ترتیبی که برای خواندن مقالات آنچه یک سرمایه گذار بورس باید بداند (مفاهیم و اصطلاحات مهم بورس) به شما پیشنهاد میکنیم:

ترید در بازار گاوی و خرسی

بازار گاوی و بازار خرسی از جمله واژه‌هایی هستند که در توصیف وضعیت بازار سرمایه به کار می‌روند. هنگامی که بازار رو به رشد باشد و قیمت ارزهای دیجیتال روندی صعودی داشته باشد، می‌گویند بازار گاوی است. این در حالی است که اگر قیمت ارزهای دیجیتال روندی نزولی داشته و رکود بر بازار حاکم شده باشد، از عبارت بازار خرسی استفاده می‌کنند که در ادامه این مطلب، بیشتر به توضیحات هر یک و تفاوت‌ آن‌ها خواهیم پرداخت؛ پس با ما همراه باشید.

آموزش درجه یک ارزهای دیجیتال توسط تیم مدرسان پیشتاز با سابقه چندین سال در تدریس برای مطالعه بیشتر به لینک مراجعه کنید

بازار گاوی چیست؟

فعالیت در بازارهای دارایی هیچ‌ وقت متوقف نمی‌شود و معاملات در این بازارها به‌ طور پیوسته در حال انجام هستند. در این میان، نوسانات قیمت هم همواره اتفاق می‌افتند و بازارها وارد فازهای صعودی و نزولی می‌شوند. در نتیجه زمانی که قیمت‌ها برای یک مدت طولانی به‌ طور متوالی افزایش پیدا می‌کنند، می‌توان گفت با یک بازار گاوی یا صعودی مواجه هستیم.

دلیل نام‌گذاری بازار صعودی به‌ عنوان بازار گاوی چندان مشخص نیست؛ اما اغلب مردم معتقدند که این اصطلاح به نحوه حمله گاو نر که شاخ‌هایش را به‌ سمت بالا می‌برد اشاره دارد و همچنین، این نوع بازارها امکان دارد ماه‌ها و حتی سال‌ها ادامه پیدا کنند و تاریخ دقیق این دوره، جز با پایان یافتنش قابل ‌تشخیص نیست.

یکی از مشخصه‌های اصلی بازارهای گاوی علاوه بر بالا رفتن قیمت‌ها، افزایش اعتماد سرمایه ‌گذاران است. در چنین بازارهایی سرمایه‌ گذاران نسبت به آینده قیمت‌ها خوش‌بین هستند و معتقدند که قیمت بالاتر خواهد رفت.

البته متأسفانه اعتماد و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران برای همیشه دوام ندارد و بالاخره متوقف خواهد شد. در همین زمان است که با کاهش شدید قیمت‌ها و آغاز روند نزولی مواجه می‌شویم. به‌ طور کلی، نشانه‌های یک بازار گاوی در حوزه ارزهای دیجیتال از این قرار هستند:

• قیمت‌ها برای مدتی طولانی افزایش می‌یابند.
• اطمینان خاطر بسیار زیادی در بازار وجود دارد.
• برخی پروژه‌ها بیش از ارزششان قیمت‌گذاری می‌شوند.
• به‌دنبال انتشار اخبار خوب، قیمت‌ها به‌شدت افزایش می‌یابند.
• در صورت انتشار اخبار بد، قیمت‌ها به‌شدت کاهش می‌یابند.
• رسانه‌های جریان اصلی درباره ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنند.
• افرادی که پیش از این علاقه‌ای به ارزهای دیجیتال نداشتند، تمایل پیدا می‌کنند که در این مورد تحقیق و بررسی کنند.

یکی از معروف‌ترین نمونه‌های بازار گاوی، بازار صعودی بیت کوین در سال 2017 است. قیمت بیت کوین در این سال جهش فوق‌العاده‌ای را تجربه کرد و از 900 دلار در ابتدای سال، به حدود 20 هزار دلار رسید.

بازار خرسی چیست؟

مانند یک خرس که هنگام حمله چنگال‌هایش را به ‌سمت پایین می‌کشد، بازار خرسی معمولاً زمانی مشخص می‌شود که یک کلاس دارایی در مدت زمانی طولانی بیش از 20 درصد سقوط کند. بازارهای خرسی دقیقاً متضاد بازارهای گاوی هستند و معمولاً پس از رسیدن قیمت‌ها به یک اوج، شروع می‌شوند که این نوع بازارهای نزولی امکان دارد چندین هفته و یا چندین سال ادامه یابد.

در طول این دوره‌ها، احساسات اصلی سرمایه ‌گذاران اغلب حول ترس، بلاتکلیفی و تردید می‌چرخد؛ شرایطی که برای اشاره به آن از اصطلاح فاد استفاده می‌کنند (FUD مخفف سه کلمه Uncertainty ،Fear و Doubt است)

برای مثالی واضح از بازار خرسی باید گفت که سقوط 50 درصدی قیمت بیت کوین در روز 12 مارس 2020 که به پنج‌شنبه سیاه معروف است، یکی از بارزترین نمونه‌های بازارهای نزولی بود. در این روز، بیت کوین شاهد بزرگ‌ترین سقوط روزانه تاریخ ده‌ ساله خود بود و تنها در عرض چند ساعت، از محدوده 8 هزار دلار تا 3600 دلار سقوط کرد که شیوع ویروس کرونا در جهان را می‌توان یکی از عوامل اصلی این رخداد قلمداد کرد که نه تنها بیت کوین و آلت کوین‌ها، بلکه سایر بازارهای سهام را نیز تحت‌ الشعاع خود قرار داد.

چطور در بازار صعودی سرمایه ‌گذاری کنیم؟

بهترین روش برای کسب سود از بازارهای صعودی، خرید در کمترین قیمت ممکن و انتظار برای افزایش قیمت است. هنگامی که سرمایه‌ گذاران چرخه صعودی را تشخیص می‌دهند، تلاش می‌کنند تا دارایی موردنظر خود را در پایین‌ترین قسمت این چرخه خریداری کنند و سپس آن را در اوج بفروشند. هرگونه ضرری در طول یک بازار صعودی، موقتی خواهد بود و به سرمایه‌ گذاران این امکان را می‌دهد که با اطمینان به اینکه در نهایت به بازدهی خواهند رسید، به سرمایه ‌گذاری خود ادامه دهند.

یکی از استراتژی‌های ساده اما محبوب در بازارهای صعودی، استراتژی سوارشدن بر موجِ روند است. در این استراتژی، سرمایه ‌گذاران کوین‌هایی را انتخاب می‌کنند که در یک روند صعودی قوی قرار دارند و سعی می‌کنند از باقی‌مانده روند صعودی این کوین‌ها حداکثر بهره را ببرند. از دیگر استراتژی‌های شناخته‌ شده می‌توان به خرید و هودل اشاره کرد که در آن، کاربران ارزهای خود را در طول روند صعودی نگه می‌دارند و زمانی که قیمت به بالاترین حد ممکن رسید، آنها را می‌فروشند.

با این حال، تعیین محدودیت زمانی برای یک بازار کار چندان عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد. بنابراین بهتر است به ‌جای تلاش برای زمانبندی بازارها، از اصل میانگین‌گیری دلاری استفاده کنید. منظور از میان‌گیری دلاری این است که طبق یک زمان‌بندی خاص، مبلغ ثابتی را به خرید سهام یا ارز اختصاص دهید. این روش به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا از اصلاح‌ها و سقوط‌هایی که در بازار اتفاق می‌افتند نهایت بهره را ببرند.

چگونه در بازار نزولی سرمایه‌ گذاری کنیم؟

معامله در بازارهای نزولی معمولاً برای تازه‌ واردان دشوار است؛ چرا که در چنین بازاری، احتمال ضرر بیشتر از سود است؛ اما زمانی که این چرخه معکوس شود و قیمت دارایی‌ها افزایش پیدا کند، خریدهایی که در طول روند نزولی انجام داده‌اید، می‌توانند شما را به سود خوبی برسانند.

با این حال، مسئله‌ای که در اینجا وجود دارد این است که هیچکس نمی‌داند که این سقوط چه مدت طول می‌کشد و قیمت‌ها چقدر کاهش پیدا می‌کنند. بنابراین بزرگ‌ترین ریسک این بازارها، خرید زود هنگام و یا از‌ دست ‌دادن فرصت برای یک سرمایه ‌گذاری سودآور است.

به همین دلایل، سرمایه‌ گذاران تشویق می‌شوند تا به‌جای خریدهای یکباره، موقعیت‌های خود را در طول زمان ایجاد کنند. کاربران می‌توانند به‌ جای تلاش برای تشخیص زمان رسیدن بازار به کف، همگام با کاهش قیمت‌ها، به ‌طور مداوم موقعیت‌های جدید ایجاد کنند. به این ترتیب، آنها می‌توانند از کاهش قیمت به ‌نفع خود استفاده کنند.

یکی از استراتژی‌های محبوب در بازارهای نزولی که برای سرمایه‌ گذاران با تجربه‌تر مناسب است، فروش استقراضی است. فروش استقراضی زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گران ارزهای دیجیتالی را که قرض گرفته‌اند در قیمت آغاز فاز خرسی بازار سرمایه بالا می‌فروشند، آن را در قیمت‌های پایین‌تر مجدداً خریداری می‌کنند، بدهی خود را پرداخت می‌کنند و سود حاصل از اختلاف قیمت را از آن خود می‌کنند.

خصوصیات بازار گاوی و ‌بازار خرسی

اکنون می‌­رسیم به بخش بررسی خصوصیات این دو بازار مهم که در ادامه نکات مهمی را به شما خواهیم گفت تا اطلاعات شما در ارتباط با آنها کامل شود.

• عرضه و تقاضای سهام

در بازار گاوی، تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به ‌ندرت صورت می‌گیرد. به ‌عبارت ‌دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده‌ا­ی رو به­ رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند. فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند.

• روانشناسی سرمایه‌گذار

روند بازار و جو روانی حاکم بر سرمایه ‌گذاران، تأثیری دوجانبه بر یکدیگر دارند. برای فهم بیشتر، رابطه اقتصاد و سیاست را در نظر بگیرید. تصمیمات سیاسی روی اقتصاد جامعه تأثیرگذار است. از طرف دیگر شرایط اقتصادی، بسیاری از تصمیمات سیاسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این تفاسیر، در بازار گاوی، بیشتر افراد به امید کسب سود بیشتر، در بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است. همین امر رمقی برای سرمایه ‌گذاران به‌ منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد. عکس این اتفاق نیز ممکن است؛ به عبارتی، اخبار ناخوشایند می‌تواند منجر به بازار خرسی شود. در مقابل، اخبار خوب بازار گاوی را رقم زند.

• مدت زمان

برای تشخیص بازار گاوی یا خرسی، بازار باید در بلند مدت تحلیل شود، زیرا صعودی یا نزولی بودن بازار در کوتاه مدت، به احتمال زیاد نشان‌دهنده‌‌ اصلاح قیمت است.

ترید در بازار گاوی و خرسی چه تفاوتی دارد؟

تفاوت میان دو بازار خرسی و بازار گاوی نسبتاً ساده است. در بازار گاوی، قیمت‌ها در حال افزایش است اما در حالی که در بازار خرسی، قیمت‌ها کاهشی است. از تفاوت‌های قابل توجه میان این دو روند امکان دارد این باشد که در بازارهای نزولی ممکن است دوره تثبیت قیمت طولانی‌تر باشد و برای مثال، روندهای خنثی را شاهد باشیم. در چنین شرایطی نوسانات بازار کاملاً کم است و معاملات کمی در بازار انجام می‌شود.

اگرچه ممکن است همین مورد در بازارهای گاوی نیز دیده شود اما این نوع رفتار معمولاً بیشتر در بازارهای خرسی اتفاق می‌افتد. به هر حال، کاهش قیمت برای مدت طولانی اتفاق خوشایندی برای اکثر سرمایه ‌گذاران نیست.

نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که آیا در وهله اول امکان ورود به پوزیشن شورت (فروش استقراضی) بر روی یک دارایی وجود دارد یا خیر. اگر امکان شورت کردن یک دارایی در بازار مارجین یا مشتقات وجود نداشته باشد، معامله‌گران تنها می‌توانند دارایی مد نظر را در مقابل پول نقد یا استیبل‌ کوین‌ها معامله کنند. این اتفاق ممکن است منجر به طولانی‌تر شدن روند نزولی شده که در آن، میل به خرید بسیار کم است و بازار در اصطلاح وارد فاز خنثی یا حرکت جانبی می‌شود.

اقدامات منطقی در بازار گاوی و بازار خرسی

در یک بازار صعودی، ایده‌آل‌ترین چیز برای یک سرمایه‌ گذار، این است که با خرید زودهنگام رمز ارز، از افزایش قیمت آن سود کسب کند و پس از رسیدن به تارگت خود، آن را بفروشد. در این بازار، هر گونه ضرری باید کوچک و موقتی باشد؛ بنابراین تریدر می‌تواند با اطمینان بیشتری بر روی ارزهای دیجیتال دیگری با پتانسیل سوددهی بالا سرمایه‌گذاری کند.

در بازار خرسی شانس از دست دادن پول بیشتر است؛ حتی اگر شما تصمیم بگیرید در رمز ارزی سرمایه گذاری کنید که امیدوارید در آینده رشد کند، قبل از سود کردن با ضرر مواجه می‌شوید. شما برای کسب سود از بازارهای خرسی، می‌توانید پوزیشن شورت باز کنید و یا به دنبال کوین یا توکن‌های ایمن­تری بگردید.

در بازار سهام سنتی، برخی سهام‌های تدافعی وجود دارند که تغییرات روند بازار، تاثیر کمی بر روی قیمت آنها می‌گذارند. برخی از این نوع سهام‌ها شامل بازار املاک، شرکت‌های بیمه، بانک‌ها، خدمات درمانی، خطوط هوایی،‌ جاده سازی، خدمات اینترنتی و یا صنایعی مثل خدمات شهری هستند که توسط دولت‌ها مدیریت می‌شوند. این‌ها کالاهای ضروری هستند که مردم آغاز فاز خرسی بازار سرمایه صرف نظر از شرایط بازار، آنها را خریداری می‌کنند.

نکات مهم معاملاتی در بازار خرسی و یا گاوی چیست؟

• برای تشخیص بازار گاوی یا خرسی باید در بلند مدت بازار را مورد بررسی قرار داد.
• زمانی که نقدینگی افزایش می‌یابد، یعنی مردم ارزهای خود را فروخته و بازار خرسی به وجود آمده است. این ماجرا تا زمانی که اوضاع بازار رو به بهبود رود، ادامه دارد.
• از سرمایه‌ گذاری در بازار خرسی دوری کنید؛ زیرا قیمت‌ها ارزش خود را از دست داده‌اند و رکود اقتصادی اتفاق افتاده است.

سخن پایانی راجب بازار گاوی و خرسی

ترید در بازار گاوی و خرسی تفاوت‌های زیادی دارد که تاثیر بسزایی در تصمیم‌گیری سهامداران و معامله‌گران به منظور خرید و فروش سهام دارند. با تشخیص صعودی یا نزولی بودن روند بازار در طولانی مدت، می‌توانید متوجه بازار گاوی یا خرسی شوید و متناسب با شرایط هر کدام از بازارها، معاملات خود را برنامه‌ ریزی کنید و سود خوبی را بدست آورید.

اتمام خواب زمستانی بازار سرمایه/ بورس از فاز خرسی خارج شد

دنیای اقتصاد نوشت: بورس تهران در ادامه مسیر صعودی خود، روز دوشنبه تغییر فاز داد تا با افزایش بیش از ۲۰ درصدی شاخص سهام از کف پیشین خود، از فاز خرسی خارج شود. شرایطی که به‌نظر می‌رسد فرصتی طلایی برای اصلاح قوانین بورسی در راستای افزایش کارآیی بازار است.

در حال حاضر ابرنوسان‌های صعودی و نزولی به‌واسطه مقررات ضدتوسعه‌ای همانند دامنه نوسان جزو ذات بازار سهام کشور شده است. مقرراتی که آغاز فاز خرسی بازار سرمایه در ثلث نخست سال‌جاری رشد حبابی شاخص کل را به ارمغان آورد و در ثلث دوم اصلاح بیش از ۴۰ درصدی به سهامداران تحمیل کرد. ضمن اینکه سبب کاهش محسوس نقدشوندگی بازار سهام شد و برای حدود ۴ ماه نقدکردن سهام را به کاری سخت و بعضا غیرممکن تبدیل کرد. در حال حاضر اما قریب به اتفاق کارشناسان خبره بورسی اعتقاد دارند با بازشدن دامنه نوسان علاوه بر حذف پدیده صف‌نشینی شاهد کاهش نوسانات مخرب در بازار سهام خواهیم بود؛ اما مسوولان همچنان به دلایل نامعلوم، راه هزاران‌بار رفته را دوباره می‌پیمایند.

بورس تهران پس از پشت‌سر گذاشتن فاز خرسی و اصلاح بیش از ۴۰ درصدی که ۶۲ روز کاری نیز به درازا کشید، در ۱۴ روز کاری گذشته به مسیر صعودی بازگشت و در همین مدت کوتاه شاهد افزایش ارتفاع حدود ۲۱ درصدی این نماگر از کف یک میلیون و ۲۱۱ هزار واحدی بودیم. براساس تعاریف مالی-رفتاری، هرگاه نماگر یک بازار نسبت به کف پیشین خود، با افزایش بیش از ۲۰ درصدی همراه شود، از اصطلاح بازار گاوی استفاده می‌شود. اما دلیل ابرنوسان‌های فرسایشی بازار سهام چیست؟ آیا زمان انجام اصلاحات کلیدی در قوانین بورسی فرانرسیده است؟ سهامداران در فاز جدید لازم است چه نوع رفتاری را در پیش بگیرند؟ پیش‌تر «دنیای اقتصاد» در گزارشی تحت‌عنوان «متهم اصلاح فرسایشی بورس» از محدودیت خودساخته دامنه نوسان به‌عنوان اصلی‌ترین دلیل زمانبر شدن ابرنوسان سهام نام برد. محدودیتی که در دوره‌های صعودی به طولانی‌ شدن صف‌های خرید منتهی می‌شود و در نهایت قیمت سهام رفته رفته از سطوح ارزنده خود دور شده و به اصطلاح حبابی می‌شوند. این حباب اما در نهایت خالی خواهد شد و در آن زمان است که مجددا دامنه نوسان به آینه دق سهامداران بدل می‌شود و اصلاح بازار را نیز فرسایشی می‌کند. ضمن اینکه نقدشوندگی بازار که یکی از مهم‌ترین اصول‌ یک بازار کارآ است با کاهش جدی مواجه می‌شود. هر چند کارشناسان خبره سهام به مراتب بر لزوم حذف قوانین زائدی که خود عامل ایجاد هیجان در بازار هستند، تاکید کرده‌اند اما سیاست‌گذار بی‌توجه به نظرات کارشناسانه بر ادامه مسیر غلط گذشته پافشاری می‌کند. هیجانی که روزهای مثبت و منفی نشناخته و در تمامی دوره‌ها، وضعیتی خلاف واقع بر معاملات سهام حاکم می‌کند که شاید تنها متضرر این روند معامله‌گران باشند. اما آیا ادامه این سیاست‌های نادرست آن طور که عنوان می‌شود به صلاح سهامداران خرد بازار است؟ برای پاسخ به این سوال بد نیست نگاهی به اصلاح قیمت سهام در ثلث دوم سال بیندازیم. جایی که شاخص کل با کاهش بیش از ۴۰ درصد همراه شد و برخی سهام تا ۷۰ درصدی نیز افت قیمت داشتند. اما در صورتی که دامنه نوسان وجود نداشت چه اتفاق ناخوشایندتری در انتظار فعالان بورسی بود؟ غیر از این است که حباب سهام به این شدت بزرگ نمی‌شد که نیاز به اصلاحی با این ابعاد داشته باشد؟ حتی در صورتی که پس از این ابرنوسان صعودی، مقام سیاست‌گذار تصمیم به حذف این محدودیت یا حداقل بازتر کردن دامنه نوسان می‌گرفت، آیا سهامداران متحمل زیان این چنینی می‌شدند؟ پاسخ ساده است. در صورت نبود این محدودیت خودساخته رشد ۳۰۰ درصدی سهام تنها در مدت کوتاه چهار ماهه بعید به نظر می‌رسید و در زمان اصلاح که لازمه یک رشد پرشتاب است نیز شاید در یک روز معاملاتی با افت حداقلی، بازار و قیمت‌ها به تعادل می‌رسید. این محدودیت اما اصلاح بازار را همانند صعودش فرسایشی کرد و برای حدود ۴ ماه ضمن کاهش قیمت‌ها، نقدکردن سهام به کاری سخت و بعضا غیرممکن تبدیل کرد. در حال حاضر اما به نظر می‌رسد بهترین زمان برای پایان این لجاجت و سر و سامان دادن به بازاری است که براساس آخرین آمار بیش از یک‌چهارم جمعیت کشور در آن سهامدار هستند.

زمانی برای پویایی بازار

هفته گذشته بود که کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران از مدیران این نهاد درخصوص بازکردن دامنه نوسان نظرسنجی کرد. پاسخی که دریافت شد حکایت از اجماع اکثر مدیران کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران به آثار نامبارک این محدودیت قدیمی و تمایل به بازشدن آن داشت. براساس آنچه در این نظرسنجی آمده ۹۳‌درصد از شرکت‌کنندگان اعتقاد داشتند باز شدن دامنه نوسان سبب حذف صف‌های خرید و فروش و سرعت در تعادل قیمت سهام خواهد شد. به گفته این افراد در صورتی که دامنه نوسان بازتر شود (افزایش یابد) شاهد کاهش نوسانات مخرب بازار خواهیم بود. این مساله می‌تواند راه را برای سرمایه‌گذاری اشخاص عادی باز کند و بر امنیت حضور کدهای حقیقی در بازار سهام بیفزاید. بدیهی است که در صورت وقوع چنین امری حضور در بازار سرمایه و بهره جستن از این وضعیت نیازمند داشتن دیدی علمی‌تر به بازار سهام خواهد بود. با این حال به نظر می‌رسد نظر ۷درصد دیگر که تا حدودی طرفدار این محدودیت قدیمی هستند وزن بیشتری دارد که هیچ گامی در این مسیر برداشته نمی‌شود و مسوولان همچنان راه هزاران بار رفته را دوباره می‌پیمایند.

بهترین فرصت برای تغییر قوانین

سعید اسلامی‌بیدگلی عضو شورای عالی بورس: با توجه به نظرسنجی رسمی که از مدیران نهادهای مالی عضو کانون نهادهای سرمایه‌گذاری، شرکت‌های کارگزاری و فعالان بازار سهام صورت گرفته است مشخص شده که بیش از۹۰ درصد فعالان حرفه‌ای بازار سهام معتقدند دامنه نوسان باعث افزایش صف و هیجانات کاذب خواهد شد. به اعتقاد بنده تمامی فرآیندهای صف‌ساز اساسا منجر به افزایش هیجانات می‌شوند. به هر حال با هیچ‌ سازوکاری نمی‌توان هیجانات را به‌طور کامل از بازار سرمایه خارج کرد چرا که برخی از نوسانات در ذات بازار سرمایه هستند. حتی کارآترین بازارها در توسعه‌یافته‌ترین کشورها دچار نوسانات مقطعی می‌شوند.

باید به سمت سیاست‌گذاری‌هایی حرکت کنیم که سه هدف مهم بازار اعم از نقدشوندگی،‌ شفافیت و ارتقای ظرفیت تامین مالی در اقتصاد کشور محقق شود، به این معنی که در سیاست‌گذاری‌های کلی موضوع سودآوری‌های کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران خرد نباید هدف قرار بگیرد بلکه هدف اصلی ارتقای سه موضوع مطرح شده است. در صورتی که اقتصاد کشور به درستی در مسیر خود حرکت کند بازار سرمایه هم در بلندمدت سودآور خواهد بود،‌ کما ‌اینکه حتی در اقتصاد بیمار ایران هم طی سال‌های گذشته اگر هر مقطع ۱۰ ساله را در نظر بگیریم بازار سرمایه از سایر سرمایه‌گذاری‌های جایگزین، سودآورتر بوده است.

برخی نوسانات هم در حقیقت به بازار سرمایه تحمیل می‌شوند. زمانی که در کشوری زندگی می‌کنید که از سال ۱۳۹۱ تاکنون نرخ ارز افزایشی بیش از ۲۰ برابری را تجربه کرده است، نوسانات بازار طبیعی ارزیابی خواهد شد. قیمت ارزی که تا ۳۲ هزار تومان رشد پیدا می‌کند و به‌طور مجدد مقداری با کاهش همراه می‌شود در حقیقت انتظارات هم تحت تاثیر این مهم قرار می‌گیرد و افت می‌کند، ‌بنابراین طبیعی است که بخشی از این قبیل نوسانات به بازار سرمایه منتقل شود. برای اصلاحات اساسی در بازار سرمایه یک موضوع این است که باید دید سیاست‌های کلی اقتصاد و میزان تطابق آن با حال و هوای بازار سرمایه چگونه است. بخش دیگر نیز طبیعتا اصلاح ریزساختارهای بازار سرمایه با قوانین و مقررات عرضه، پذیرش، معاملات و شیوه‌های کارکرد نهادهای مالی است.

در بازار سرمایه ایران متاسفانه به دلایل نوسانات مقطعی و البته فشارهای غیرتخصصی و منافع گروه‌های مختلف اعم از بازار سرمایه، کسب‌وکاری بیرون از بازار و حتی مسائل سیاسی سازوکارهایی شکل گرفته است که خلاف رویه کارآ شدن بازار است. ‌دامنه نوسان و حجم مبنا از مهم‌ترین‌ موضوع‌های مطرح شده محسوب می‌شوند. این دو پارامتر بیش از سایر عوامل جامعه سهامداران و سرمایه‌گذاران را درگیر خود کرده است. با نگاهی به ترکیب شورای عالی بورس مشاهده می‌شود که لزوما این طور نیست که فقط صدای بازار سهام از آن شنیده شود. بلکه این شورا ترکیبی است از افراد دولتی، نهاد پولی،‌ نهاد قضایی، نمایندگان بخش خصوصی کسب و کار و یک نماینده از طرف نهادهای مالی و سه نماینده که خبره‌های مالی دارند که متاسفانه با درگذشت آقای موسویان یک صندلی در این بخش خالی است.

بنابراین در اغلب موارد تمامی این افراد با یکدیگر همسو نیستند و لزوما نظرات صد درصد کارشناسی ممکن است رای نیاورد چرا که منافع دیگری از جمله در حوزه اقتصاد کلان، مسائل سیاسی و ملاحظات حقوقی و قضایی در تصمیم‌گیری‌ها گاه ایفای نقش می‌کنند. مسله دیگر این است که به‌طور کلی ریزساختارها در قانون به سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس‌ها سپرده شده است، به این معنی که اساسا و ذاتا شورای عالی بورس در ریزساختارها دخالت نمی‌کند. هر چند این اختیار را دارد در مواردی که احساس کند جریان بازار و سازوکارهای ریزساختارهای بازار به زیان کلیت بازار سرمایه یا اقتصاد کشور است، ورود پیدا کند کما اینکه طی دو سال اخیر در مواردی ورود پیدا کرده است.

اکنون سیاست کلی شورای عالی بورس به ویژه با حضور وزیر اقتصاد نشان می‌دهد که این شورا در چنین مواردی خیلی ورود پیدا نمی‌کند به‌طوری که روزانه اقدام به لغو مصوبه‌های سازمان بورس یا تحمیل مصوبه‌ای کند که در حوزه اختیار بورس‌ها قرار دارد. با این حال در راستای اینکه بورس‌ها از اختیارات کافی برخوردار باشند چنین سیاستی مناسب ارزیابی می‌شود. اکنون در قوانین و مقررات اختیارات سازمان بورس و بورس‌ها اندک است و این مهم یکی از خواسته‌هایی است که باید مجلس در اصلاح قانون بازار برخی از اختیارات را افزایش دهد. برخی از سازوکارهایی که اکنون اجرایی می‌شود به دلایل متعددی طرفدار دارند. برخی دیگر از تغییرات در سازوکارها اساسا به دلیل اینکه نوسانات زیاد است مدام به آینده موکول می‌شوند. نگرانی در این زمینه وجود دارد مبنی بر اینکه تغییرات ایجاد شود و در ادامه پیامد آن نوسانات نامطلوبی باشد که به بازار آسیب رساند و همین موضوع دلیلی بر عدم ایجاد تغییرات در نظر گرفته شود.

یکی از مقاومت‌های جدی در حوزه تغییر قوانین و مقررات ابر نوسان‌ها است، حتی افرادی که به اصلاحات اعتقاد دارند به سمتی حرکت می‌کنند که برای مدتی باید دست نگه داشت. در نظرسنجی انجام شده نیز پس از گزینه باز شدن دامنه نوسان، گزینه ایجاد محدودیت رای نیاورد بلکه گزینه فعلا دست‌ نگه دارید، رای آورد. با این اوصاف به نظر می‌رسد برخی از افراد معتقدند که بازار با همه خوبی و بدی‌ها باید کمی آرامش پیدا کند. چنین ایده‌ای بین برخی از مدیران بازار، متخصصان، فعالان و سیاست‌گذاران طرفدار دارد. این موضوع یکی از دلایل کندی تغییرات در قوانین و مقررات محسوب می‌شود. به اعتقاد بنده هر سازوکاری که تمام بازار طی سال‌ها با آن کار می‌کند اعم از برخی عادت‌ها، ‌الگوریتم‌ها، رفتارهای معاملاتی و حتی برخی از منافع بازیگران بازار با سازوکارهای قدیمی گره ‌خورده است بنابراین ایجاد تغییرات پیچیدگی‌های خود را خواهد داشت.

زمانی که در ذات بازار سرمایه ایران نوسان و هیجانات زیاد است حذف یک قانون ممکن است منجر به افزایش مقطعی نوسانات شود. به هر حال این نگرانی وجود دارد که ممکن است افزایش مقطعی با شدت زیادی همراه باشد که مجددا باعث ایجاد فشار و بازگشت به قانون اشتباه گذشته شود. بنابراین در هر لحظه‌ای که تصمیمی برای تغییرات در دامنه نوسان و حجم مبنا گرفته شود یقینا باید هزینه آن هم پرداخت شود. به‌طور کلی هر قانون اشتباهی در صورتی که قصد حذف آن وجود داشته باشد بدون هزینه نخواهد بود. به اعتقاد بنده اکنون هزینه تغییرات قوانین کمتر از مواقع دیگر خواهد بود چرا که بازار در روندی مثبت قرار دارد و بخش بزرگی از هیجانات تخلیه شده است. از طرفی خوشبختانه سازوکارهای بازارگردانی کمی شکل گرفته‌اند.

انباشت در بازار نزولی؛ معرفی چند استراتژی مناسب برای سرمایه‌گذاری در بازار خرسی

در بازارهای مالی شروع یک روند نزولی برای سرمایه‌گذاران آزاردهنده است و دغدغه‌های ذهنی آن‌ها را بیشتر می‌کند. شاید پیش از شروع روند به خاطر منافعی مثل «تخفیف قیمت» یا «کالای ارزان‌تر» آرزوی این موقعیت را داشته باشید. اما وقتی که بازار خرسی شروع‌می‌شود همه چیز و همه جا را جهنم می‌بینید. کندل‌های قرمزی که پشت سر هم ظاهر می‌شوند و پایان ندارند، خواب شب و روز از شما می‌گیرند. اما آیا راه دیگری برای خلاصی وجود ندارد؟ چرا به انباشت در بازار نزولی فکر نمی‌کنید؟ در فاز انباشت یا Accumulation سرمایه‌گذاران هوشمند به دنبال خرید در کف‌های قیمتی هستند. با میهن بلاکچین همراه باشید تا نکات و استراتژی‌های انباشت در بازار نزولی را بررسی کنیم.

راهکارهای انباشت در بازارهای نزولی

در اوضاع آشفته بازارهای خرسی هر بار که به رسانه‌های اجتماعی و اخبار سر می‌زنید متوجه می‌شوید که هیچ‌کس، چه یک سرمایه‌گذار خرد و چه بنیانگذار یک شرکت میلیارد دلاری مانند شرکت سرمایه‌گذاری سلسیوس (Celsius) حال و روز خوبی ندارد. بنابراین شاید استفاده از استراتژی‌های انباشت در بازار خرسی راهی برای نجات از این شرایط باشد:

یک لیست خرید مختصر تهیه کنید

در این اوضاع دو حالت وجود دارد. اکثر کاربران یا هیچ اقدامی انجام نمی‌دهند و به نوعی فلج می‌شوند یا اینکه کار احمقانه‌ای مثل تسلیم شدن و خروج از بازار را ترجیح می‌دهند. اما آیا هیچ برنامه‌ای برای انباشت (Accumulate) ندارید؟ تعداد کمی از فعالان بازار، انباشت ارز دیجیتال در زمان سقوط‌های بزرگ را ترجیح می‌دهند. زیرا به دست‌آوردن یک دارایی با قیمت پایین حس رضایت خوبی دارد. در چنین شرایطی باید یک استراتژی کلیدی داشته باشید و «یک لیست خرید مختصر» تهیه کنید. بهتر است یک ارز دیجیتال را انتخاب کنید و روی اندوختن همان کوین یا توکن تمرکز کنید.

سرمایه در بازار نزولی درست مثل قدرت است و اگر هوشمندانه خرید نکنید به راحتی سرمایه‌تان را از دست می‌دهید. هر خریدی باید با فکر و تمرکز باشد تا سرمایه هدر نرود. در واقع همیشه قدرت خرید شما باید فراتر از بازار غیرمنطقی باشد. دو راهکار وجود دارد. نخست اینکه در امور مالی شخصی خود یک جریان نقدی بهینه داشته باشید. راه دوم این است که یک خریدار دقیق و باریک‌بین باشید. در نوسان‌های شدید بازار بهتر است تمام منابع چه منابع مالی و چه منابع ذهنی را روی چند دارایی معدود یا حتی یک دارایی اصلی متمرکز کنید. به عبارت دیگر سایر موارد را باید نادیده بگیرید.

توکن‌های مناسب برای انباشت را بیابید

بهترین روش برای پیداکردن توکن‌های مناسب برای انباشت همان ایده و طرز فکر شما است. باید از انتخاب خود مطمئن باشید، زیرا خرید ارز دیجیتال و انباشت در بازار نزولی نوعی شرط‌بندی است.

فرصت‌های به‌ظاهر سود‌آور را نادیده بگیرید

از آنجایی که در بازار نزولی همه دارایی‌ها ارزان هستند، اکثر کاربران وسوسه می‌شوند تا به صورت رگباری خرید کنند، به امید اینکه بالاخره در مواردی هم سود به‌دست‌می‌آورند. اما مسئله این جاست که در بازارهای نزولی سنگین، بسیاری از توکن‌ها به سطوحی می‌رسند که ماه‌ها در این سطح نبوده‌اند. در این شرایط احساس از دست دادن یا فومو (FOMO) رنگ و بوی جدی‌تری دارد و نباید عجولانه تصمیم گرفت.

بهتر است به جای تقسیم سرمایه روی چند دارایی متنوع که اطمینان چندانی به آن‌ها ندارید توکنی را برای سرمایه‌گذاری و انباشت انتخاب کنید که نسبت به آن خوشبین‌تر هستید. به طور مثال با وجود اینکه قیمت‌ بیت کوین (BTC) و قیمت اتریوم (ETH) در حال حاضر پایین است اما شاید گزینه‌های خوبی برای انباشت نباشند. توکن‌هایی را انتخاب کنید که با هدف شما همسو باشند. (این موضوع کاملا به طرز تفکر و هدف شما وابسته است.) به یاد داشته‌ باشید زمانی که بازار برگشت و شرایط مطلوب شد، می‌توانید یک سرمایه‌گذاری بزرگ را به سرمایه‌های کوچکتر تقسیم کنید.

اما از آنجایی که مقاومت در برابر وسوسه «فلان توکن ارزان است» چندان آسان نیست، بهتر است سرمایه اندکی را برای این نوع توکن‌ها کنار بگذاریم و به مقدار خیلی کم بخریم. فقط به این دلیل که بعدها به یاد بیاوریم که این توکن را در یک سطح تاریخی خاص خریدیم.

در بازار رنج یا خنثی (Range) هیچ اقدامی نکنید

یک بازار نزولی، خسته‌کننده و رنج‌آور است. سقوط قیمت فقط در چند روز از ماه اتفاق می‌افتد اما بقیه روزها، قیمت در محدوده مشخصی نوسان دارد و به عبارتی بازار رنج می‌شود. اگر در طول یک روز قیمت‌ها بیش از ۱۰% یا ۲۰% کاهش پیدا کند بهتر است از خرید هر توکنی خودداری کنید.

البته مقاومت در این شرایط هم کار سختی است. خانمی را تصور کنید که بی‌حوصله است و مقداری هم پول دارد. قطعا بدون یک برنامه قبلی به سمت خرید می‌رود. اما باید یاد بگیریم که سرمایه را فقط در روزهایی که بازار به شدت قرمز است، خرج کنیم. برای خرید در روزهای رنج بازار باید محدودیت تعیین کنیم. مثلا اگر هدف خاصی دارید سرمایه اندکی را برای آن کنار بگذارید. یا اگر یک دغدغه ذهنی شما را مجبور می‌کند ۹۸۶ توکن موجود در کیف پول را به ۱۰۰۰ برسانید، خب ظاهرا چاره‌ای ندارید!

از استراتژی خرید پله‌ای (Tier-Buying-Strategy) استفاده کنید

وقتی قیمت به یک سطح جدید کاهش پیدا می‌کند شما تصور می‌کنید اینجا کف بازار است. با کاهش دوباره قیمت‌ها و تصور ایجاد کف جدید، مجددا خرید می‌کنید. شاید هر دو دفعه و حتی دفعات بیشتری این اشتباه را تکرار کنید، اما اشکالی ندارد. به هر حال بعد از یک سقوط سنگین متوجه‌ می‌شوید که خریدهای قبلی درست مانند گرفتن یک چاقوی در‌ حال سقوط بود. قطعا در آینده و در یک چشم‌انداز بلندمدت دیگر مهم نیست که مثلا اتریوم را ۱۷۰۰ دلار خریدید یا ۱۵۰۰ دلار.

در حقیقت، انباشت یعنی اینکه سرمایه را تقسیم کنیم و به چندین خرید پله‌ای اختصاص دهیم. برای سرمایه‌گذاری از طریق روش انباشت با سرمایه‌های کوچک شروع کنید. مثلا در گام اول با سرمایه کوچکی، مقداری بیت کوین ۲۵ هزار دلاری بخرید. وقتی قیمت بیت کوین به سطح ۲۱ هزار دلاری رسید، با سرمایه‌ای بیش از مرحله اول یک پله دیگر بخرید. شاخص‌های تحلیل تکنیکال به شما در یافتن نقاط ورود مناسب کمک‌ می‌کنند.

پرایس اکشن یاد بگیرید

تعیین محدوده و سطح قیمت اهمیت زیادی در تحلیل بازار ارزهای دیجیتال دارد. باید رفتار قیمت (Price Action) را مثل کف دست بلد باشید. یاد‌گرفتن پرایس اکشن ضروری است. در حقیقت اگر تمایلی به یاد‌گرفتن آن ندارید اصلا نباید سراغ استراتژی انباشت بروید.

برای انباشت در بازار نزولی ترس‌ را کنار بگذارید

در بازارهای نزولی تنها در صورتی با رعایت نکات بالا موفق می‌شوید که دچار ترس و وحشت نشوید. اکثر کاربران در این شرایط یا دچار بهت و آشفتگی می‌شوند یا اینکه اصلا برنامه‌هایشان را اجرا نمی‌کنند.

چطور در بازارهای نزولی ترس و وحشت را کنار بگذاریم؟

درست است احتمالا همه ما در ابتدا از کوره در می‌رویم و عصبانی می‌شویم. اما باید با ترفندهای ذهنی تا حد امکان حس ترس را سرکوب کنیم. برای غلبه بر ترس می‌توانید از روش‌های آرامش‌بخش شخصی استفاده کنید، هر کاری که حال شما را بهتر می‌کند. در بازارهای نزولی از دست‌دادن روحیه بدترین چیز است. در این راستا نکات زیر قابل توجه هستند:

• هنگام سقوط سنگین بازار به رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر سر بزنید و توییت‌های مختلف را بخوانید. خواندن نظرات عجیب‌و‌غریب و مضحکانه مثل اینکه عده‌ای همه چیز را یک کلاهبرداری می‌دانند باعث آرامش شما می‌شود. احتمالا اندکی غیرمتعارف به نظر برسد اما راهی برای آرامش ذهن است.
• همه اهرم‌ها (Leverage) را ببندید. اگر اهرمی باز می‌کنید، مطمئن شوید که مقدار لیکویید شدن آن اندک باشد.
• از بازار نزولی یک بازی سرگرمی بسازید. تصور کنید شرایط نزولی یک بازی برای افزایش تعداد توکن‌ها و دارایی دیجیتال شما است. به جای تمرکز روی قیمت ارز دیجیتال روی تعداد توکن‌ها تمرکز کنید.
• از استراتژی هج کردن در معامله شورت (Short Selling) استفاده کنید. البته ریسک این کار بسیار زیاد است و اگر معامله شورت را دیر باز کنید ضرر می‌کنید. باز کردن معامله شورت در محدوده رنج پیش از سقوط بازار عملکرد بهتری دارد. از هیچ اهرمی هم استفاده نکنید. اگر قرار است در معامله شورت غیراهرمی ضرر کنید بهتر است در زمان برگشت و صعودی‌شدن بازار باشد.

• یک وضعیت مالی شخصی باثبات داشته باشید. اگر نیازهای اولیه و دغدغه‌های مالی شما به راحتی برآورده شود آن‌وقت می‌توانید با ذهنی آرام درگیر معاملات شوید.
• از فرصت بازیابی استفاده کنید. همانطور که می‌دانید سقوط‌های بزرگ بازار معمولا فقط در چند روز از ماه اتفاق می‌افتد. معمولا روزهای نزدیک به اعلام تورم و شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) باید منتظر این اتفاق باشیم. البته این موضوع ایرادی ندارد، زیرا سرمایه‌گذاران در هر ماه تا اعلام شاخص ماه آینده فرصت ریکاوری دارند.

از استراتژی انباشت DCA استفاده کنید

در آخر شاید بپرسید چرا همه سرمایه را برای خرید در کف قیمت نگذاریم؟ اگر در مورد پایین‌ترین کف اطمینان دارید، می‌توانید این روش را انتخاب کنید. شاید ژوئن ۲۰۲۲ (خرداد و تیر ۱۴۰۱) آخرین فرصت برای خرید بیت کوین ۲۰۹۰۰ دلاری بود. هیچ‌کس از آینده خبر ندارد. بنابراین بهترین راه این است که یک سرمایه ماهانه برای خرید کریپتو کنار بگذاریم و از استراتژی میانگین هزینه دلاری (DCA) استفاده کنیم. استراتژی DCA یک استراتژی انباشت است که مقدار کل مورد نظر برای خرید در فواصل زمانی منظم به بخش‌هایی با اندازه مساوی تقسیم می‌شود. به این ترتیب نگرانی سرمایه‌گذاری که قصد انباشت را دارد در مورد قیمت خرید کمتر می‌شود.

جمع‌بندی

همانطور که می‌دانیم بازارهای نزولی آزاردهنده هستند و ذهن سرمایه‌گذاران دائما درگیر تغییر رنگ قرمز کندل‌ها به رنگ سبز است. اما آیا باید در یک بازار خرسی محصور شرایط باشیم یا راهکار بهتری مانند انباشت در آغاز فاز خرسی بازار سرمایه بازار نزولی را انتخاب کنیم؟ Accumulation یعنی نقاط ورود مناسب را در کف‌های قیمتی بیابیم و به صورت پله‌ای دارایی‌هایمان را بیشتر کنیم. اما از آنجا که خرید در بازار نزولی مانند گرفتن یک چاقوی در حال افتادن است باید استراتژی‌های انباشت را به درستی رعایت کنیم. نکته مهم‌تر این است که ترس را کنار بگذاریم و فریب فرصت‌های به ظاهر سودآور را نخوریم. نظر شما در مورد انباشت در بازار خرسی چیست؟ استراتژی‌ شما برای یافتن توکن‌های مناسب انباشت چیست؟