تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی

سرمایه گذاری

سرمایه گذاری (به انگلیسی: investment) به معنی گذاشتن پول در چیزی با انتظار سود از آن است. به طور دقیق تر سرمایه گذاری تعهد پول یا سرمایه برای خرید مالی وسایل یا دارائی های دیگر، به منظور منفعت برگشتهای سودمند و مفید در قالب بهره، سودسهام یا قدردانی از ارزش وسایل (منافع سرمایه) است. آن وابسته به پس انداز یا کاهشمصرف است. در علم اقتصاد، سرمایه گذاری یعنی خرید کالایی که در حال حاضر مصرف نمی شود اما در آینده فرد به آن نیاز پیدا خواهد کرد و آن کالا برای او سودآور خواهد بود. در علم مالی، سرمایه گذاری به این معنی است که فرد یک دارایی مالی نظیر سهام را می خرد و پیش بینی می کند که آن دارایی مالی در آینده سودآور خواهد بود و قیمتش افزایش خواهد یافت، لذا با فروش به قیمت بالاتر سود خوبی به دست خواهد آورد.
ریسک
کارآفرینی
بخش خصوصی
سرمایه گذاری در بسیاری ناحیه های اقتصادی مثل حوزه مدیریت کسب وکاریادارائی و مالیه اعم از خانواده ها، بنگاه ها یا دولت ها مورد بحث قرار می گیرد. یک سرمایه گذاری شامل انتخاب توسط یک شخص یا یک سازمان مثل پانسیون سرمایه حقوق بازنشستگی، بعد از تجزیه وتحلیل یا اندیشه برای گذاشتن یا قرض دادن پول در یک چرخه، وسیله یا دارائی مثل مال، کالا، ذخیره، اوراق قرضه، مشتقات مالی (برای نمونه آتیه هاوانتخابها)، یا دارائی خارجی نام گذاری شده در پول خارجی، که سطحی از ریسک معین می کند و امکان برگشتهای تولید را در یک دوره از زمان فراهم می کند.سرمایه گذاری با ریسک کمتر ازجمع عمومی رخ می دهد. سرمایه گذاری که کاملاً تحلیل شده نباشدمی تواند ریسک آن زیاد باشد نسبت به سرمایه گذاری مالک زیرا امکان خسارت در حدود کنترل مالک نیست. تفاوت بین سفته بازی و سرمایه گذاری می تواند دقیق و باریک باشد. آن وابسته به سرمایه گذاری است که مالک به آن فکر می کند خواه هدف قرض منابع به شخص دیگر برای هدف اقتصادی است یا نه.درموردی از سرمایه گذاری به جای ذخیره کالای تولید شده یا معادل شده پول آن، سرمایه گذار انتخاب می کند به منظور استفاده آن کالا، تولید کند یک کالای بادوام برای مصرف کننده یا تولیدکننده، یا با قرض دادن کالای ذخیره شده اصلی به دیگری در مبادله برای بهره یا یک سهم از سود. در اولین مورد، شخص تولید می کند کالاهای بادوام مصرف کننده با امیدی که خدمات کالا باعث می شود که زندگیش بهتر شود. در حالت دوم شخص می آید به سوی یک بازرگان به منظور استفاده منابع برای تولید کند کالاها و خدمات را برای دیگران به امید یک فروش سود آور. حالت سوم یک وام دهنده را توصیف می کند و چهارم یک سرمایه گذار را در یک سهم از کسب و کار توصیف می کند. درهرحالت مصرف کننده یک دارائی با تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی دوام یا سرمایه گذاری دست می آورد، و برای آن دارائی به وسیلهٔ ثبت یک بدهی معادل حساب می شود. با گذشت زمان هردو کالاها و نرخهای بهره تغییر می کند، همچنین ارزش دارائی و بدهی ها تغییر می کند. یک دارائی معمولاً خریداری شده یا به طور معادل یک در یک بانک سپرده ساخته می شود، به تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی امید آنکه یک عملکردی در آینده یا بهره ای از آن بدست آید.کلمه موجب درلاتین VESTIS به معنی ظاهر است، و به عمل گذاشتن چیزها (پول یه خواسته دیگر نسبت به منابع) در بسته های دیگر برمی گردد. معنی اساسی این اصطلاح این است که یک دارائی نگهداری شده برای اینکه مقداری برگشت یا منافع سرمایه دارد. آن یک دارائی است که به منظور برگشت های داده شده بدون هیچ کاری روی دارائی انتظار داریم. اصطلاح سرمایه گذاری به طور معادل در علم اقتصاد و در امور مالی استفاده می شود. اقتصاد دانان به یک سرمایه گذاری واقعی (مثل یک ماشین یا خانه) ارجاع داده می شوند، وقتی که اقتصاددانان مالی برمی گردند به یک دارائی مالی مثل پول که گذاشته می شود در بانک یا بازار برای این است که ممکن سپس برای خرید یک دارائی واقعی استفاده شود.یکی از بازارهایی که امکان سرمایه گذاری توسذ هر فردی وجود دارد سرمایه گذاری در بورس می باشد.عموم مردم دوست دارند شغل دومی برای خود داشته باشند چرا که در وضعیت اقتصادی فعلی یک شغل پاسخگوی هزینه ها نیست و از طرفی به دلیل محدودیت های زمانی بسیاری از افراد فرصت دارا بودن شغل دوم را ندارند و به همین دلیل نیاز به یک سرمایه گذاری است که فرصت زیادی را نخواهد و از طرفی درآمد مناسبی را هم داشته باشد و این سرمایه گذاری، سرمایه گذاری در بورس می باشد .
در تئوری اقتصادیادراقتصاد کلان، سرمایه گذاری مقدار خریداری شده از کالاها در واحد زمان است که مصرف نمی شوند اما برای تولید درآینده استفاده می شوند برای نمونه شامل راه آهن یا ساختمان کارخانه. سرمایه گذاری در سرمایه انسانی شامل هزینه های آموزش بیشتر یا تمرین روی کاراست. صورت برداشتن از سرمایه گذاری به گردآوری صورت موجودی از کالاها برمی گردد که می تواند مثبت یا منفی باشد، ومی تواند متمایل یا غیر متمایل باشد. در اندازه گیری درآمد ملی و ستانده، سرمایه گذاری ناخالص (معرفی شده بوسیلهvariable I)) یک جزء ازتولید ناخالص ملی(GDP)است، که درفرمول GDP = C + I + G + NXمشخص شده که در آنC مصرف، G مخارج دولت وNXصادرات خالص است؛ بنابراین سرمایه گذاری عبارت است از هرچیزی که باقی می ماند از مخارج کل بعد از تفریق مصرف، مخارج دولت و صادرات خالص(I = GDP - C - G - NX).سرمایه گذاری ثابت شده غیر مسکونی (مثل کارخانه های جدید) و سرمایه گذاری مسکونی (خانه های جدید) ترکیب می شوند با صورت موجودی سرمایه گذاری به منظور ساختن. سرمایه گذاری خالصکاهش استهلاک از سرمایه گذاری ناخالص است. سرمایه گذاری ثابت شده خالص ارزش افزایش خالص در ذخیره سرمایه هر سال است.درسرمایه گذاری ثابت شده، مخارج درطی یک مدت از زمان (هر سال) سرمایه نیست. بعد زمانی سرمایه گذاری ازآن یک جریانمی سازد. در مقایسه، سرمایه یک ذخیره است که از جمع کردن سرمایه گذاری خالص در یک نقطه از زمان (مثلاً ۳۱ دسامبر) بدست می آید.سرمایه گذاری اغلب مدل نقاشی شده ای به صورت یک تابع از درآمد و نرخ های بهره است، توسط رابطه (I = f(Y, r. مشخص شده. یک افزایش در درآمد تشویق می کندبه سرمایه گذاری بیشتر، را در حالی که یک نرخ بهره بالاتر ممکن تشویق نکند سرمایه گذاری به طوری که آن گران تر می شود با قرض کردن پول. حتی اگر یک بنگاه برای استفاده کردن سرمایه های خودش در یک سرمایه گذاری انتخاب کند، نرخ بهره یک هزینه فرصت از برای به کار انداختن این سرمایه ها به جای قرض بیرونی مقداری از پول برای آینده تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی معرفی می کند.
تصمیم به انجام سرمایه گذاری (همچنین دانستن اندازه بودجه سرمایه)یکی از تصمیمات اساسی در حوزه کسب وکار است:مدیران تعیین می کنند ارزش سرمایه گذاری دارائی های ی که یک واحد کسب وکار در حدود کنترل یا تصرفش تعهد می کند. این دارائی ممکن فیزیکی باشد (مثل ساختمان ها یا ماشین آلات)، لمس ناپذیر و نامحسوس (مثل حق ثبت اختراع، نرم افزار، سرقفلی) یا مالی (می بینید در زیر). دارائی ها استفاده می شوند برای تولید جاری درآمدی که اغلب با هزینه های یا جریان های ویژه همراه شده. مدیر باید معین کندارزش حال خالص سرمایه گذاری را به منظور تعهد استفاده مثبت هزینه از سرمایه حاشیه ای که با ناحیه ویژه از کسب وکار همراه شده.دراصطلاح دارائی، مالی اغلب سهام قرضه فروش رفتنی مثل ذخیره یک شرکت (یک سرمایه گذاری منصفانه) یا اوراق قرقه (یک بدهی سرمایه گذاری) وجود دارد. گاهگاهی هدف از سرمایه گذاری تولید جریان های نقدی آینده است در صورتی که به طرف دیگر هدف از منفعت ممکن دسترسی به دارائی بیشتر به وسیله نظارت کردن یا تأثیر روی عملکرد یک شرکت دوم باشد (سرمایه).بنگاه های کسب وکار یا سازمان ها سرمایه های سرمایه گذاران را در قالب انصاف ها و بدهی ها (جمعاً معروف به ساختار) بالا می برند و بیشتر آن را به کارمی اندازد در طرح های سرمایه گذاری متنوع توسط به دقت آنالیز کردن عملکردهای درست برای تلاقی بیرونی تعهداتشان مربوط به خرید از دارائی هایی که سودهای بلند مدت برا ی آن ها فراهم می آورند.

اصطلاح سفته بازی در بورس به چه معناست؟

و در مقابل، انتظار می‌رود که سود قابل توجهی بدست آورده شود.

در سفته بازی، ریسک ضرر ‌و ‌زیان، بیشتر از احتمال دستیابی به سودی بالاست و به ‌همین دلیل به آن سفته بازی و معامله‌ی پر ریسک گفته می‌شود.

گاهی به ‌راحتی نمی‌توان تفاوت میان سفته بازی و سرمایه‌گذاری را درک کرد و تشخیص این مسئله که فعالیتی، سفته بازی است یا سرمایه‌گذاری، به عوامل مختلفی مانند ماهیت دارایی، طول دوره‌ی نگهداری مورد انتظار و میزان اهرم افزایش سرمایه بستگی دارد.

سفته‌باز کیست؟

سفته باز، فردی است که ابزار مشتقه (derivatives، قرارداد یا اوراقی که ارزش آن، به ارزش اوراق بهادار، کالا، شِمش یا ارز اصلی وابسته است و هیچ‌‌گونه ارزش مستقلی ندارد)، کالا، اوراق قرضه، سهام یا ارز را با ریسکی بالاتر از حد معمول، در ازای بدست آوردن سودی فراتر از انتظار،‌ معامله می‌کند.

سفته بازها ریسک‌های بالایی را به ویژه در تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی ارتباط با پیش‌بینی تغییرات قیمت در آینده می‌پذیرند و امیدوارند که با انجام این ریسک‌ها، سریعا به سودهای بالایی دست یابند.

معمولا سفته بازان سرمایه‌گذارانی ریسک‌پذیر و پیچیده هستند که در بازارهایی که در آن معامله می‌کنند، تخصص دارند. آنها معمولا سرمایه‌گذاری‌های اهرمی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله را انجام می‌دهند.

از این رو به این سرمایه‌گذاران، سفته باز گفته می‌شود که آنها سعی می‌کنند تا تغییرات قیمت را در بخش‌های بی‌ثبات‌تر بازار پیش‌بینی کنند و باور دارند یا فکر می‌کنند که سود بالایی بدست خواهند آورد، حتی اگر شاخص‌های بازار، خلاف آن را نشان دهد.

سفته بازها معمولا در چارچوب زمانی کوتاهتری نسبت به سرمایه‌گذاران دیگر، عمل می‌کنند.

در چه سهام هایی سفته بازی می شود؟

در بازار بورس و فرابورس سهام هایی هستند که پتانسیل خوبی برای سفته بازی دارند.

سفته بازی معمولا در سهام های بنیادی اتفاق می افتد. سهام هایی که بنیادی هستند اما گمنام هستند و توجه سرمایه گذاران و سهامداران به آن ها جلب نشده است.

سهم هایی که حجم مبنای کمی دارند مورد توجه سفته بازان قرار تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی می گیرد چرا که قیمت سهام را می توانند به سادگی افزایش دهند و از نوسانات قیمتی آن استفاده کنند و سود بسیار بدست آورند.

سهام هایی که سفته بازان انتخاب می کنند در واقع رشد خیلی غیر عادی را تجربه می کنند و حداکثر تا 2 ماه این سهم ها به رشد غیر عادی خود ادامه می دهند.

تفاوت سفته باز با سرمایه گذار

سرمایه گذار معمولا به عنوان فردی شناخته می‌شود که محافظه کارانه تصمیم می گیرد یا ریسک های عاقلانه انجام می‌دهد.

اما سفته ­باز کسی است که وارد ریسک‌های بزرگ قمار گونه می‌شود.

با این حساب، کسی که در زمینه بازرگانی فعالیت می‌کند، در صورتی که با هدف کاهش ریسک معاملات خود، بعد از اعلام قیمت به مشتری، ارز مورد نیاز معامله خود را تامین می‌کند، سرمایه گذار محسوب می‌شود.

سفته بازی و تاثیر آن در بازار

سفته بازي اصطلاح رايجي در حوزه ي بازارهاي مالي و سرمايه گذاري است که معمولا در ميان مردم، بار معنايي منفي دارد و سفته بازها را افرادي سودجو و فرصت طلب به شمار مي آورند. در واقع، سفته بازها افرادي هستند که نوسانات قيمت کالا و خدمات را به دقت بررسي مي کنند و براي دست يافتن به سودهاي بالا، به معاملات پُر ريسکي دست مي زنند. در اين مقاله ي کوتاه به صورت مختصر شرح مي دهيم که سفته بازي چيست و چه تأثيري بر بازار مي گذارد.

سفته بازي يعني انجام معامله اي مالي که در آن ريسک بالايي براي از دست دادن بخش يا تمام مبلغ سرمايه گذاري شده ي اوليه وجود دارد و در مقابل، انتظار مي رود که سود قابل توجهي به دست آورده شود. در سفته بازي، ريسک ضرر و زيان، بيشتر از احتمال دستيابي به سودي بالاست و به همين دليل به آن سفته بازي و معامله ي پُر ريسک گفته مي شود. گاهي به راحتي نمي توان تفاوت ميان سفته بازي و سرمايه گذاري را درک کرد و تشخيص اين مسئله که فعاليتي، سفته بازي است يا سرمايه گذاري، به عوامل مختلفي مانند ماهيت دارايي، طول دوره ي نگهداريِ مورد انتظار و ميزان اهرم افزايش سرمايه بستگي دارد.

سفته باز کيست

سفته باز، فردي است که ابزار مشتقه (derivatives، قرارداد يا اوراقي که ارزش آن، به ارزش اوراق بهادار، کالا، شِمش يا ارز اصلي وابسته است و هيچ گونه ارزش مستقلي ندارد)، کالا، اوراق قرضه، سهام يا ارز را با ريسکي بالاتر از حد معمول، در ازاي به دست آوردن سودي فراتر از انتظار، معامله مي کند. سفته بازها ريسک هاي بالايي را به ويژه در ارتباط با پيش بيني تغييرات قيمت در آينده مي پذيرند و اميدوارند که با انجام اين ريسک ها، سريعا به سودهاي بالايي دست يابند.

معمولا سفته بازان سرمايه گذاراني ريسک پذير و پيچيده هستند که در بازارهايي که در آن معامله مي کنند، تخصص دارند. آنها معمولا سرمايه گذاري هاي اهرمي مانند قراردادهاي آتي و اختيار معامله را انجام مي دهند. از اين رو به اين سرمايه گذاران، سفته باز گفته مي شود که آنها سعي مي کنند تا تغييرات قيمت را در بخش هاي بي ثبات تر بازار پيش بيني کنند و باور دارند يا فکر مي کنند که سود بالايي به دست خواهند آورد، حتي اگر شاخص تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی هاي بازار، خلاف آن را نشان دهد. سفته بازها معمولا در چارچوب زماني کوتاه تري نسبت به سرمايه گذاران ديگر، عمل مي کنند.

اصول موجود در پسِ سفته بازي چيست

درست است که هر باوري را که استراتژي سرمايه گذاري را هدايت مي کند، مي توان سفته بازانه دانست، ولي اگر بازار از آن ايده حمايت کند، نمي توان آن را چندان سفته بازانه به شمار آورد. به طور کلي، فعاليت هاي سفته بازانه داراي ريسک بالاتري هستند که اغلب، به دليل اين است که شاخص هاي بازار، احتمال بالا رفتنِ ارزش پولي دارايي را نشان نمي دهند. به علاوه سفته بازان، معمولا قراردادهاي آتي يا اختيار معامله را بيش از سهام هاي مرسوم و رايج خريداري مي کنند.

نمونه هاي سفته بازي در بازار، کدام است

هر سرمايه گذار، زماني سفته باز محسوب مي شود که باور داشته باشد شرکتي که به تازگي دچار شکست چشم گيري (مانند بازتاب بسيار منفي آن شرکت در مطبوعات يا حتي ورشکستگي) شده است، به سرعت به روزهاي پُر رونق و سودده خود بازخواهد گشت. اگر اين سرمايه گذار در چنين شرکتي سرمايه گذاري کند، سفته باز در نظر گرفته مي شود.

سفته بازي چه تاثيري بر بازار مي گذارد

اگر سفته بازي باور داشته باشد که ارزش دارايي خاصي افزايش خواهد يافت، تا جاي ممکن آن دارايي را خريداري مي کند. اين کار (به دليل افزايش تقاضا)، موجب افزايش قيمت آن دارايي خاص مي شود. اگر اين عملِ سفته باز در سراسر بازار به عنوان نشانه ي مثبتي تلقي شود، موجب مبادرت ساير سرمايه گذاران به خريد آن دارايي شده و در نهايت، باز هم قيمت آن بالاتر خواهد رفت. اين وضعيت موجب ايجاد حباب سفته بازي مي شود، يعني فعاليت سفته بازي موجب مي شود تا قيمت آن دارايي، بيش از ارزش واقعي آن افزايش يابد.

گاهي برعکس حالت بالا نيز رخ مي دهد. براي نمونه، اگر سفته بازي عقيده داشته باشد که روند رو به پاييني در بازار وجود دارد يا قيمت دارايي خاصي، بيش از ارزش واقعي آن است، تا جاي ممکن و در حالي که قيمت ها بالاتر هستند، آن دارايي را مي فروشد و اين عمل، موجب پايين رفتن قيمت فروش آن دارايي مي شود. اگر ساير سرمايه گذاران نيز مانند او عمل کنند، قيمت آن دارايي باز هم پايين تر خواهد رفت و منتهي به ترکيدن هر گونه حباب سفته بازي موجود مي شود، تا زماني که فعاليت در بازار، به حالت ثبات و تعادل برسد.

ريسک برد و باخت (Speculative Risk) چيست

ريسک برد و باخت، به دسته اي از ريسک ها گفته مي شود که منتهي به ميزان نامشخصي از سود يا زيان مي شود. تمام ريسک هاي برد و باخت، در نتيجه ي انتخاب هاي آگاهانه ي افراد، ايجاد مي شوند و صرفا حاصل شرايطي غيرقابل کنترل نيستند. ريسک برد و باخت، نقطه ي مقابل ريسک خالص (pure risk) تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی است. تقريبا تمام فعاليت هاي سرمايه گذاري، داراي ريسک هاي برد و باخت هستند، زيرا سرمايه گذار نمي داند که آيا سرمايه گذاري او به موفقيتي چشم گير دست پيدا مي کند يا اينکه شکست کاملي خواهد خورد.

بعضي از سرمايه گذاري ها نسبت به سايرين، ريسک پذيرتر هستند. براي نمونه، سرمايه گذاري در اوراق قرضه ي دولتي داراي ريسک برد و باخت بسيار کمتري در مقايسه با سرمايه گذاري در اوراق قرضه ي بنجل (junk bonds) است، زيرا ريسک ورشکستگي اوراق قرضه ي دولتي، بسيار پايين تر است. ريسک برد و باخت، مي تواند منتهي به سود يا زيان شود. ولي نتيجه ي ريسک خالص، صرفا ضرر و زيان است. ريسک برد و باخت نيازمند تلاش يا سرمايه گذاري فردي است که قصد پذيرفتن آن ريسک را دارد و بنابراين کاملا داوطلبانه است. در واقع تمام سرمايه گذاري ها را مي توان سفته بازانه در نظر گرفت، زيرا بيشتر سرمايه گذاران، براي سرمايه گذاري اي که مي دانند منتهي به زيان مي شود، اقدام نمي کنند.

پيش بينيِ نتيجه ي ريسک برد و باخت دشوار است، زيرا ميزان دقيق سود يا زيان نامشخص است ولي مي توان براي برآوردِ احتمال سود يا زيان، از عوامل فراواني مانند سابقه ي شرکت و روندهاي موجود در بازار استفاده کرد. معمولا اين ريسک ها، بيمه ناپذير تلقي مي شوند، زيرا روش عيني و ملموسي براي پيش بيني نتيجه ي آنها وجود ندارد.

نمونه هايي از ريسک برد و باخت کدام است

بيشتر سرمايه گذاري هاي مالي مانند خريد سهام، مستلزم پذيرفتن ريسک برد و باخت هستند. زيرا ممکن است ارزش سهام بالا برود و منجر به سود شود يا پايين برود و موجب زيان شود. اگرچه با استفاده از داده ها مي توان در مورد احتمال نتيجه اي خاص، به فرضياتي رسيد، ولي تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی وقوع نتيجه ي پيش بيني شده، حتمي نيست.

شرط بندي هاي ورزشي نيز داراي ريسک برد و باخت هستند. اگر فردي بر روي اينکه کدام تيم در بازي فوتبال برنده مي شود شرط بندي کند، نتيجه بسته به اينکه کدام تيم در بازي برنده مي شود، منتهي به سود يا زيان او خواهد شد. از آنجا که نمي توان نتيجه را از پيش دانست، بنابراين هم احتمال سود وجود دارد و هم زيان.

ريسک برد و باخت چه تفاوتي با ريسک خالص دارد

در ريسک خالص، شرايطي وجود دارد که موجب مي شود تنها نتيجه ي مورد انتظار، زيان باشد. به طور کلي ريسک خالص، به صورت داوطلبانه توسط سرمايه گذار پذيرفته نمي شود و در بيشتر موارد، سرمايه گذار کنترلي بر آن ندارد. در ارزيابي نيازهاي بيمه، از ريسک خالص بيش از ساير ريسک ها استفاده مي شود. براي نمونه اگر فردي در تصادف به اتومبيلي صدمه بزند، نتيجه ي آن تصادف، به هيچ وجه سود نخواهد بود و از آنجا که نتيجه ي آن رويداد فقط مي تواند زيان باشد، به آن ريسک خالص مي گوييم.

سفته بازی چیست و چه تاثیری در بازار دارد؟

سفته بازی اصطلاح رایجی در حوزه‌ی بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری است که معمولا در میان مردم، بار معنایی منفی دارد و سفته بازها را افرادی سودجو و فرصت‌طلب به‌شمار می‌آورند. در واقع، سفته بازها افرادی هستند که نوسانات قیمت کالا و خدمات را به‌دقت بررسی می‌کنند و برای دست یافتن به سودهای بالا، به معاملات پُر ریسکی دست می‌زنند. در این مقاله‌ی کوتاه به‌صورت مختصر شرح می‌دهیم که سفته بازی چیست و چه تأثیری بر بازار می‌گذارد.

سفته بازی یعنی انجام معامله‌ای مالی که در آن ریسک بالایی برای از دست دادن بخش یا تمام مبلغ سرمایه‌گذاری شده‌ی اولیه وجود دارد و در مقابل، انتظار می‌رود که سود قابل توجهی به‌دست آورده شود. در سفته بازی، ریسک ضرر ‌و ‌زیان، بیشتر از احتمال دستیابی به سودی بالاست و به‌همین دلیل به آن سفته بازی و معامله‌ی پُر ریسک گفته می‌شود. گاهی به‌راحتی نمی‌توان تفاوت میان سفته بازی و سرمایه‌گذاری را درک کرد و تشخیص این مسئله که فعالیتی، سفته بازی است یا سرمایه‌گذاری، به عوامل مختلفی مانند ماهیت دارایی، طول دوره‌ی نگهداریِ مورد انتظار و میزان اهرم افزایش سرمایه بستگی دارد.

سفته باز کیست

سفته باز، فردی است که ابزار مشتقه (derivatives، قرارداد یا اوراقی که ارزش آن، به ارزش اوراق بهادار، کالا، شِمش یا ارز اصلی وابسته است و هیچ‌‌گونه ارزش مستقلی ندارد)، کالا، اوراق قرضه، سهام یا ارز را با ریسکی بالاتر از حد معمول، در ازای به‌دست آوردن سودی فراتر از انتظار،‌ معامله می‌کند. سفته بازها ریسک‌های بالایی را به‌ویژه در ارتباط با پیش‌بینی تغییرات قیمت در آینده می‌پذیرند و امیدوارند که با انجام این ریسک‌ها، سریعا به سودهای بالایی دست یابند.

معمولا سفته بازان سرمایه‌گذارانی ریسک‌پذیر و پیچیده هستند که در بازارهایی که در آن معامله می‌کنند، تخصص دارند. آنها معمولا سرمایه‌گذاری‌های اهرمی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله را انجام می‌دهند. از این رو به این سرمایه‌گذاران، سفته باز گفته می‌شود که آنها سعی می‌کنند تا تغییرات قیمت را در بخش‌های بی‌ثبات‌تر بازار پیش‌بینی کنند و باور دارند یا فکر می‌کنند که سود بالایی به‌دست خواهند آورد، حتی اگر شاخص‌های بازار، خلاف آن را نشان دهد. سفته بازها معمولا در چارچوب زمانی کوتاه‌تری نسبت به سرمایه‌گذاران دیگر، عمل می‌کنند.

اصول موجود در پسِ سفته بازی چیست

درست است که هر باوری را که استراتژی سرمایه‌گذاری را هدایت می‌کند، می‌توان سفته بازانه دانست، ولی اگر بازار از آن ایده حمایت کند، نمی‌توان آن را چندان سفته‌ بازانه به‌شمار آورد. به‌طور کلی، فعالیت‌های سفته بازانه دارای ریسک بالاتری هستند که اغلب، به دلیل این است که شاخص‌های بازار، احتمال بالا رفتنِ ارزش پولی دارایی‌ را نشان نمی‌دهند. به‌علاوه سفته بازان، معمولا قراردادهای آتی یا اختیار معامله را بیش از سهام‌های مرسوم و رایج خریداری می‌کنند.

نمونه‌های سفته بازی در بازار، کدام است

هر سرمایه‌گذار، زمانی سفته باز محسوب می‌شود که باور داشته باشد شرکتی که به تازگی دچار شکست چشم‌گیری (مانند بازتاب بسیار منفی آن شرکت در مطبوعات یا حتی ورشکستگی) شده است، به‌سرعت به روزهای پُر رونق و سودده خود بازخواهد گشت. اگر این سرمایه‌گذار در چنین شرکتی سرمایه‌گذاری کند، سفته باز در نظر گرفته می‌شود.

سفته بازی چه تاثیری بر بازار می‌گذارد

اگر سفته بازی باور داشته باشد که ارزش دارایی خاصی افزایش خواهد یافت، تا جای ممکن آن دارایی را خریداری می‌کند. این کار (به دلیل افزایش تقاضا)، موجب افزایش قیمت آن دارایی خاص می‌شود. اگر این عملِ سفته باز در سراسر بازار به عنوان نشانه‌ی مثبتی تلقی شود، موجب مبادرت سایر سرمایه‌گذاران به خرید آن دارایی شده و در نهایت، باز هم قیمت آن بالاتر خواهد رفت. این وضعیت موجب ایجاد حباب سفته بازی می‌شود، یعنی فعالیت سفته بازی موجب می‌شود تا قیمت آن دارایی، بیش از ارزش واقعی آن افزایش یابد.

گاهی برعکس حالت بالا نیز رخ می‌دهد. برای نمونه، اگر سفته بازی عقیده داشته باشد که روند رو به پایینی در بازار وجود دارد یا قیمت دارایی خاصی، بیش از ارزش واقعی آن است، تا جای ممکن و در حالی که قیمت‌ها بالاتر هستند، آن دارایی را می‌فروشد و این عمل، موجب پایین رفتن قیمت فروش آن دارایی می‌شود. اگر سایر سرمایه‌گذاران نیز مانند او عمل کنند، قیمت آن دارایی باز هم پایین‌تر خواهد رفت و منتهی به ترکیدن هر گونه حباب سفته بازی موجود می‌شود، تا زمانی‌ که فعالیت در بازار، به حالت ثبات و تعادل برسد.

ریسک برد و باخت (Speculative Risk) چیست

ریسک برد و باخت، به دسته‌ای از ریسک‌ها گفته می‌شود که منتهی به میزان نامشخصی از سود یا زیان می‌شود. تمام ریسک‌های برد و باخت، در نتیجه‌ی انتخاب‌های آگاهانه‌ی افراد، ایجاد می‌شوند و صرفا حاصل شرایطی غیرقابل‌کنترل نیستند. ریسک برد و باخت، نقطه‌ی مقابل ریسک خالص (pure risk) است. تقریبا تمام فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، دارای ریسک‌های برد و باخت هستند، زیرا سرمایه‌گذار نمی‌داند که آیا سرمایه‌گذاری او به موفقیتی چشم‌گیر دست پیدا می‌کند یا اینکه شکست کاملی خواهد خورد.

بعضی از سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به سایرین، ریسک‌پذیرتر هستند. برای نمونه، سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه‌ی دولتی دارای ریسک برد و باخت بسیار کمتری در مقایسه با سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه‌ی بنجل (junk bonds) است، زیرا ریسک ورشکستگی اوراق قرضه‌ی دولتی، بسیار پایین‌تر است. ریسک برد و باخت، می‌تواند منتهی به سود یا زیان شود. ولی نتیجه‌ی ریسک خالص، صرفا ضرر و زیان است. ریسک برد و باخت نیازمند تلاش یا سرمایه‌گذاری فردی است که قصد پذیرفتن آن ریسک را دارد و بنابراین کاملا داوطلبانه است. در واقع تمام سرمایه‌گذاری‌ها را می‌توان سفته بازانه در نظر گرفت، زیرا بیشتر سرمایه‌گذاران، برای سرمایه‌گذاری‌ای که می‌دانند منتهی به زیان می‌شود، اقدام نمی‌کنند.

پیش‌بینیِ نتیجه‌ی ریسک برد و باخت دشوار است، زیرا میزان دقیق سود یا زیان نامشخص است ولی می‌توان برای برآوردِ احتمال سود یا زیان، از عوامل فراوانی مانند سابقه‌ی شرکت و روندهای موجود در بازار استفاده کرد. معمولا این ریسک‌ها، بیمه‌ناپذیر تلقی می‌شوند، زیرا روش عینی و ملموسی برای پیش‌بینی نتیجه‌ی آنها وجود ندارد.

نمونه‌هایی از ریسک برد و باخت کدام است

بیشتر سرمایه‌گذاری‌های مالی مانند خرید سهام، مستلزم پذیرفتن ریسک برد و باخت هستند. زیرا ممکن است ارزش سهام بالا برود و منجر به سود شود یا تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی پایین برود و موجب زیان شود. اگرچه با استفاده از داده‌ها می‌توان در مورد احتمال نتیجه‌ای خاص، به فرضیاتی رسید، ولی وقوع نتیجه‌ی پیش‌بینی شده، حتمی نیست.

شرط‌بندی‌های ورزشی نیز دارای ریسک برد و باخت هستند. اگر فردی بر روی اینکه کدام تیم در بازی فوتبال برنده می‌شود شرط‌بندی کند، نتیجه بسته به اینکه کدام تیم در بازی برنده می‌شود، منتهی به سود یا زیان او خواهد شد. از آنجا که نمی‌توان نتیجه را از پیش دانست، بنابراین هم احتمال سود وجود دارد و هم زیان.

ریسک برد و باخت چه تفاوتی با ریسک خالص دارد

در ریسک خالص، شرایطی وجود دارد که موجب می‌شود تنها نتیجه‌ی مورد انتظار، زیان باشد. به‌طور کلی ریسک خالص، به‌صورت داوطلبانه توسط سرمایه‌گذار پذیرفته نمی‌شود و در بیشتر موارد، سرمایه‌گذار کنترلی بر آن ندارد. در ارزیابی نیازهای بیمه، از ریسک خالص بیش از سایر ریسک‌ها استفاده می‌شود. برای نمونه اگر فردی در تصادف به اتومبیلی صدمه بزند، نتیجه‌ی آن تصادف، به هیچ وجه سود نخواهد بود و از آنجا که نتیجه‌ی آن رویداد فقط می‌تواند زیان باشد، به آن ریسک خالص می‌گوییم.

بازارهای موازی به چه معناست؟

هر جا که خریداران و فروشندگان داد و ستدی مبتنی بر کالا، خدمات، اوراق و یا هر دارایی دیگری که قابل معامله باشد انجام دهند، یک فرآیند مالی شکل گرفته است؛ این فرآیندها معمولا در بسترهایی به نام بازارهای مالی به وجود می آیند و هدف اصلی خریداران و فروشندگان یک دارایی، کسب سود و منفعت است. به همین دلیل بازارهای گوناگونی برای خرید و فروش دارایی های قابل معامله شکل گرفته است؛ به عبارت دیگر این بازارها را می توان رقیب یکدیگر دانست و از طرفی نیز بر روی یکدیگر اثر می گذارند؛ بنابراین به چنین بازارهایی که در یک راستا حرکت می کنند و در جذب سرمایه گذاری نیز رقیب یکدیگر محسوب می شوند، بازارهای موازی می گویند.

بازارهای مالی در ایران نیز رویه ی سایر کشورها را دنبال می کند؛ اما جدای از اینکه دارای شباهت هایی با بازارهای مالی سایر کشورهاست، تفاوت های بسیار زیادی نیز دارد و بازارهای گوناگونی به صورت موازی و در کنار یکدیگر به وجود آمده اند که از جمله آن ها می توان به بازار سرمایه، ارز، طلا، مسکن، خودرو، سپرده بانکی و. اشاره کرد که به شکل موازی در کنار یکدیگر فعالیت می کنند.

فعالیت برخی از این بازارها بر روی یکدیگر اثر می گذارد به گونه ای که معاملات انجام شده در بعضی از آن ها در گرو فرآیندهای شکل گرفته در سایر بازارهای موازی دیگر است. در واقع می توان گفت که عبارت بازار موازی را به بازارهایی می گویند که با یکدیگر رقیب هستند و می توانند بر روی یکدیگر اثر بگذارند؛ به عنوان مثال رکود در بازار مسکن، ممکن است نقدینگی سرمایه گذاران را به سمت بازارهای موازی مانند بورس یا خودرو هدایت کند؛ چرا که سرمایه گذاران همواره به دنبال کسب سود هستند و هر جا که بسترهای لازم برای بدست آوردن بازدهی فراهم باشد، سرمایه گذاران در آنجا نیز فعالیت می کنند.

بایستی خاطر نشان کرد که بازار بورس همواره در رقابت با سایر بازارها بوده است؛ از یک طرف از بازار ارز تاثیر گرفته و از طرف دیگر بر روی برخی دیگر نیز تاثیر گذاشته است اما هنگامی که بازارهای مالی ایران و یا به طور کلی تر اقتصاد کلان ایران را بررسی می کنیم، حتما باید به سیکل های تورمی ایجاد شده در اقتصاد ایران نیز اشاره کنیم، چراکه که معمولا عامل اصلی تحرک و بالا رفتن قیمت ها در بازارهای مختلف ایران تورم است.

بازارهای موازی شکل گرفته در اقتصاد ایران، دارای ویژگی ها و نکات مخصوص به خود هستند که در ادامه به تشریح هر کدام از این بازارها می پردازیم.

بازار سرمایه

با توجه به ویژگی ها و خصوصیات منحصر به فردی که بازار بورس دارد، یکی از بهترین بازارها برای سرمایه گذاری محسوب می شود. ویژگی هایی مانند شفافیت، میزان نقدشوندگی بالا، امنیت سرمایه گذاری، بازدهی چشمگیر در سالیان اخیر و. بازار بورس را تبدیل به یکی از جذاب ترین بازارها برای سرمایه گذاران کرده است.

همانطور که اشاره کردیم موج های تورمی در دهه های اخیر علت رشد قیمت ها در بسیاری از بازارهای موازی بوده است؛ در خصوص بورس ایران باید گفت که قیمت ها در این بازار تحت تاثیر نرخ ارز (دلار) هستند؛ به عنوان مثال بسیاری از شرکت های فلزی، پتروشیمی و. محصولات تولید شده خود را به تناسب با قیمت دلار می فروشند؛ به همین دلیل بالا رفتن قیمت دلار که ناشی از رشد نقدینگی و تورم ایجاد شده در جامعه است، می تواند بر روی سود آوری شرکت ها نیز تاثیر بگذارد.

از طرف دیگر شرکت های فعال در بازار سرمایه، دارایی های دلاری (ماشین آلات و. ) دارند که با نوسانات بازار موازی ارز، ارزش دارایی های این شرکت ها نیز تغییر می کند. بنابراین بورس ایران علاوه بر دلایل دیگر، همواره تحت تاثیر نوسانات بازار موازی ارز بوده است.

بازار ارز

یکی دیگر از بازارهای موازی که در ایران جریان دارد، بازار ارز تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی است. اگر چه سفته بازی و خرید و فروش گسترده در این بازار غیر قانونی محسوب می شود اما همواره تاثیر نوسانات این بازار بر روی کالاها، خدمات، دارایی ها و. مشهود بوده است. علت اصلی رشد نرخ ارز(دلار)، یا به عبارت دیگر افت ارزش ریال ایران در برابر دلار آمریکا را در رشد نقدینگی موجود در جامعه باید پیگیری کرد و در یک پله بالاتر نیز علت افزایش نقدینگی در جامعه را باید در کسری بودجه دولت جستجو کرد؛ اما به طور کلی بازار ارز در داخل ایران یکی از بازارهای مالی موازی محسوب می شود که سایر بازارها از آن تاثیر می گیرند و نوسانات نرخ ارز در ایران، دیگر بازارها را نیز دچار نوسان می کند.

بازار طلا

بازار طلا یکی دیگر از بازارهای موازی با بورس ایران است. هنگامیکه قیمت ارز در ایران نوسان می کند، به دنبال آن سایر بازارها نیز دچار تلاطم و نوسان می شوند، اگر ترتیب و زنجیره ای برای اثر پذیری بازارهای مالی ایران پس از بالا رفتن نرخ ارز در نظر بگیریم، قطعا بازار طلا اولین حلقه از این زنجیره را تشکیل می دهد؛ به گونه ای که قیمت طلا در داخل ایران به صورت لحظه ای با قیمت دلار هماهنگ می شود.

لازم به ذکر است که قیمت طلا در ایران در گرو 2 عامل است:

1. قیمت طلای جهانی (انس جهانی طلا)
2. قیمت دلار در ایران

هر کدام از این عوامل، بر روی قیمت طلا در بازارهای ایران اثر گذار است و افزایش قیمت طلا در ایران متاثر از بالا رفتن قیمت دلار در ایران و یا قیمت انس جهانی طلا است و همواره بازار طلا در بین سرمایه گذاران ایرانی، به عنوان یک بازار محبوب شناخته می شود.

سپرده های بانکی

یکی دیگر از بازارهای موازی در ایران، سودهای بدون ریسک در نظر گرفته شده توسط بانک هاست. به اینصورت که افراد با افتتاح حساب در بانک های مختلف، سود سالیانه از بانک عامل دریافت می کنند اما تجربه ها در سالیان اخیر نشان داده است که اگرچه در دوران رکود اقتصادی، این گزینه برای سرمایه گذاری مناسب است؛ اما به دلیل ماهیت اقتصاد ایران که در دهه های اخیر همواره با تورم همراه بوده است، این نوع سرمایه گذاری در سیکل های تورمی محکوم به شکست است و سرمایه ی افرادی که پول خود را در بانک گذاشته اند را بی ارزش می کند.

بنابراین گرچه گذاشتن پول در سپرده های بانکی نیز، نوعی از سرمایه گذاری محسوب می شود اما در بازه های بلند مدت، تجربه نشان داده است که افراد را به ثروت نرسانده است و سپرده های بانکی، برای افراد بسیار ریسک گریز مناسب است و بازدهی های بلند مدت این بازار، با سایر بازارهای موازی قابل قیاس نیست.

بازار مسکن

بازار مسکن نیز یکی دیگر از بازارهای موازی در ایران است. سیکل های رشد قیمت مسکن در ایران، به این صورت است که این بازار در سالیان اخیر همراه با تورم رشد می کند و سپس برای مدتی، وارد رکود می شود. آمارها نیز حاکی از رشد چشمگیر قیمت مسکن در سالیان و دهه های اخیر است؛ به گونه ای که سرمایه گذاران بلند مدت در این بازار را هیچگاه پشیمان نکرده است.

بازار مسکن همواره به عنوان یکی از رقبای بازار سرمایه شناخته می شود؛ اما لازم به ذکر است که در سالیان اخیر و با رشد چشمگیر قیمت مسکن در ایران، بسیاری از افراد توان مالی خرید مسکن را ندارند و به دنبال بازاری هستند که برای سرمایه های خرد مناسب است. به همین دلیل سرمایه گذاران خرد که توان خرید ملک را ندارند به بازارهای موازی دیگر از جمله بورس، طلا و. روی می آورند.

بازار خودرو

از جمله بازارهای موازی دیگر می توان به بازار خودرو اشاره کرد. در ابتدا باید خاطر نشان کرد که سفته بازی، نوسانات و شکل خرید و فروشی که در بازار خودرو ایران اتفاق می افتد را نمی توان در کشورهای دارای اقتصاد پویا پیدا کرد. این بازار نیز عمدتا به واسطه ی رشد قیمت ارز و به تبع آن به وجود آمدن تورم در جامعه رشد می کند و معمولا سودهای مناسبی را به دارندگان خودرو می دهد.

البته ذکر این نکته لازم است که ممنوعیت واردات خودرو در چند سال اخیر و همچنین اعمال تعرفه های سنگین واردات به داخل ایران نیز بر رشد قیمت های این بازار شتاب بخشیده است. بنابراین بازار خودرو در ایران نیز همانند سایر بازارهای موازی دارای فعالان خاص خود است که می تواند رقیبی برای سایر بازارها باشد.

چرخه های بازارهای موازی

افزایش نقدینگی و به دنبال آن تورم ایجاد شده در جامعه، بازارهای موازی را یکی پس از دیگری تحت تاثیر قرار می دهد و سرمایه گذاران حرفه ای معمولا در بین این بازارها جابجا می شوند و سودهای خوبی را کسب می کنند. به طور کلی بر اساس تجربه های میدانی می توان گفت که تاثیر تورم بر بازارهای مالی ایران معمولا ترتیب خاصی دارد و به این صورت است که ابتدا خود را در بازار ارز نشان می دهد و بلافاصله پس از نوسان قیمت ارز، بازار طلا دچار نوسان می شود. سپس بازار خودرو خارجی و بعد از آن مسکن و در ادامه نیز بازار خودروهای داخلی و بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین موج سواران بازارهای موازی می توانند از این فرصت برای سودآوردی و کسب بازدهی خود استفاده کنند.