در شرایط کنونی هیچ طرح و بستهای جز بازگرداندن اینترنت به وضعیت سابق نمیتواند به کسبوکارها کمک کند. مهمترین مشکل ما در حال حاضر این است که زیرساخت درستی نداریم و در این روزهای اخیر زیرساختهایمان بهشدت آسیب دیدهاند.
موج خیزش ملی علیه جمهوری اسلامی سد فیلترینگ را در هم میشکند؛ تلاش مقامات حکومتی برای محدود ساختن بیشتر اینترنت
- عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی اعتقاد دارد فضای اینترنت در ایران دچار «رهاشدگی» است و باید بر اساس سن و شغل افراد، سطح دسترسی به فضای مجازی طبقهبندی شود.
- وزیر ارتباطات در ادعایی دروغ گفته که «در این مدت اینترنت ثابت همیشه بدون محدودیت باز بوده است. هیچ محدودیتی روی اینترنت ثابت وجود نداشته است.»
- سیزده تشکل صنفی حوزه فناوری و ۱۲۰۰ فعال روز دوشنبه ۱۶ آبان در نامهای از ابراهیم رئیسی خواستهاند تا با اختیارات خود محدودیتهای اینترنت را رفع کند.
طی روزهای اخیر تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دیگر مقامات حکومتی موضوع محدود ساختن بیشتر اینترنت را با اجرای طرح صیانت و طبقهبندی اینترنت برای مشاغل مختلف در دستور کار قرار دادهاند. همزمان سیزده تشکل صنفی حوزه فناوری و ۱۲۰۰ فعال روز دوشنبه ۱۶ آبان در نامهای از ابراهیم رئیسی خواستهاند تا با اختیارات خود محدودیتهای اینترنت را رفع کند.
خیزش مردمی در ایران علیه جمهوری اسلامی هشتمین هفته خود را پشت سر میگذارد و سرکوبها نتوانسته آن را پایان دهد. پایداری مردم سبب شده شماری از مقامات جمهوری اسلامی به دنبال تشدید بیشتر محدودیتهای اینترنتی در ایران باشند. این در حالیست که همه محدودیتهایی که تا کنون انجام شده نتوانسته از انتشار خبرها، تصاویر و ویدئوهای اعتراضات جلوگیری کند.
در همین رابطه مهدی سعادتی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی اعتقاد دارد فضای اینترنت در ایران دچار «رهاشدگی» است و باید بر اساس سن و شغل افراد، سطح دسترسی به فضای مجازی طبقهبندی شود.
به عقیده این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، خطرات رهاشدگی فضای مجازی بارها اعلام اما نادیده گرفته شده و حالا مجلس این کوتاهی را دیده و وارد موضوع شده است.
طی روزهای گذشته اعمال محدودیتهای بیشتر بر اینترنت و فضای مجازی از سوی برخی مقامات حکومتی در دولت و مجلس شورای اسلامی در حال پیگیری است. رسانههای ایران گزارش دادهاند که طرح «صیانت» بار دیگر از سوی نمایندگان مورد بررسی قرار میگیرد.
زمزمههای تشکیل جلسه کمیسیون مشترک صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، از ابتدای هفته مطرح شد و یکی از اعضای این کمیسیون از پیگیری بررسی طرح صیانت در مجلس در هفته آینده و یکی دیگر از اعضا هم از برگزاری این جلسه با حضور نایبرئیس مجلس شورای اسلامی خبر داده است.
حسین نوشآبادی محدودیت های استفاده از سطوح حمایتی عضو کمیسیون امنیت ملی و عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت گفته که «دشمنان، خدمات مسوولان و کارهای مهمی را که انجام گرفته است، با سیاهنمایی در فضای مجازی و حقیقی وارونه جلوه میدهند و تولید محتواهای مناسب در خصوص عملکرد کارهای بزرگ انجام گرفته اکنون یک وظیفه است و برای جنگ ترکیبی صورت گرفته توسط دشمن باید برنامه داشته باشیم.»
او مدعی شده که فیلترینگ رسانههای معاند در فضای مجازی، یک خواسته ملی است: «ما از فیلتر کردن شبکههای اجتماعی استقبال نمیکنیم، اما امروز به اجبار با توجه به بهرهبرداری دشمن از این فضا، آن را محدود کردهایم و باید این پیامرسانها طبق ضوابط و قوانین کشور ما فعالیت کنند. دشمنیهای انجام گرفته در این فضا و پیامرسانها برای براندازی است.»
این عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت به ارتقای پیامرسانهای داخلی اشاره کرده و گفته که «بنده عضو کمیسیون مشترک صیانت از فضای مجازی هستم و هدف این کمیسیون رشد و ارتقای پیامرسانهای داخلی است که هماکنون بعضی از نشانههای پیشرفت آن مشاهده میشود و از هفته آینده جلسات تکمیلی آن ادامه پیدا خواهد کرد.»
اینهمه در حالیست که مردم با استفاده از انواع فیلترشکن در نهایت موفق میشوند از سد فیلترینگ و محدودیت اینترنت عبور کرده و صدای انقلاب و اعتراضات را به خارج از ایران برسانند. در مقابل اما دو ماه است که محدودیتهای شدید اینترنتی و فیلترینگ گسترده، مشکلات متعددی را برای کسبوکارها ایجاد و زندگی روزمره افراد را مختل کرده است.
هفته گذشته دولت از بستهی حمایتی کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال رونمایی کرده که دارای محورهایی کلی بود. در این بسته خبری از پرداخت خسارت به شرکتها و کسبوکارهایی که با محدودیت بیشتر اینترنت از اواخر شهریور دچار زیان شدند نبود. برخورداری از معافیتها و تسهیلات مالیاتی، عدم نیاز به مجوز فعالیت، بستههای تبلیغاتی متنوع در پلتفرمهای مشمول و سازمان صدا و سیما برای بازیابی شبکه مشتریان کسب و کارها، تسهیلات بانکی، امکان استفاده از اکانت افراد در سکوهای داخلی در اعتبارسنجی بانکها و پذیرش آن به عنوان وثیقه بانکی و چندین امکان دیگر، از جمله تسهیلاتی است که برای کسب و کارهای فعال در سکوهای مشمول در نظر گرفته شده است.
مدیرکل دفتر خدمات کسب و کار وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به تصمیمات حمایتی این وزارتخانه برای کسبوکارهای متضرر شده از قطع محدودیت های استفاده از سطوح حمایتی محدودیت های استفاده از سطوح حمایتی اینترنت گفته که «قرار است هزار میلیارد تومان بسته تبلیغات ویژه صداوسیما و هزار میلیارد بسته تبلیغات ویژه شبکههای اجتماعی برای حمایت از کسبوکارهای متضرر از قطعی اینترنت اختصاص دهیم.»
صداوسیمای جمهوری اسلامی در حالی قرار است یک «ردیف بودجه ۱۰۰۰ میلیارد تومانی» به اسم حمایت از کسب و کارهای اینترنتی دریافت کند تا تبلیغات این کسب و کارها را پخش کند که اکثر کسب و کارهای نابود شده در این مدت جزو شرایط سفت و سختی که صداوسیما برای پخش تبلیغات در نظر گرفته نیستند و رانت و رابطهای هم ندارند که با پارتیبازی در فهرست کسب و کارهای «خودی» قرار بگیرند!
عیسی زارعپور وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی با گذشت یک هفته از رونمایی از این بسته و در پاسخ به انتقادها درباره اختصاص نیافتن بسته جبران خسارت به شرکتها و کسبوکارهایی که با قطع اینترنت دچار زیان شدند، گفته که «در این مدت اینترنت ثابت همیشه بدون محدودیت باز بوده است. هیچ محدودیتی روی اینترنت ثابت وجود نداشته است.»
این ادعا در حالی از سوی وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی مطرح شده که اینترنت ثابت نیز در ساعات تظاهرات با کاهش شدید سرعت و قطع روبرو شده است. از سوی دیگر بخشی از خسارت کسب و کارها به دلیل فیلتر شدن شبکههای اجتماعی و پلتفرمها بوده است.
گزارش سازمان نظام صنفی رایانهای تهران از تاثیر محدودیتها و قطع اینترنت بر کسب و کارها نیز نشان میدهد تا ۱۷ مهرماه، بیش از ۴۱ درصد شرکتها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست دادهاند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشتهاند.
محسن عامری دبیر شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی اتاق بازرگانی نیز هفته آخر مهرماه و یک ماه پس از آغاز اختلال در اینترنت گفته بود که حجم بازار اینستاگرام ۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد میشود و دو میلیون و ۴۰۰ هزار کسبوکار در این شبکه حضور دارند که همگی با کاهش یا قطع کامل درآمد روبرو شدهاند.
دولت در حالی زیر بار فشار و خسارت قطع و محدودسازی گسترده اینترنت بر کسب و کارها نمیرود که سیزده تشکل صنفی حوزه فناوری و ۱۲۰۰ فعال روز گذشته در نامهای از ابراهیم رئیسی خواستهاند تا با اختیارات خود محدودیتهای اینترنت را رفع کند.
در این نامه اعلام شده که دسترسی به اینترنت برای پنجاه میلیون از مردم ایران مترادف با دسترسی به شبکههای اجتماعی و پیامرسانها است و معیشت میلیونها فرد به این ابزارها گره خورده: «طبیعی است که هرگونه فیلترینگ یا ایجاد اختلال و محدودیت در این دسترسی منجر به نارضایتی آحاد شهروندان شده و نارضایتیهای جدی ایجاد کند.»
نویسندگان این نامه به تاثیر مثبت صنعت آیتی روی رشد اقتصاد کشور نیز تاکید کردند و گفتند که در سالیان گذشته هزاران شرکت کوچک و بزرگ دانش بنیان به وجود آمده که دهها هزار نفر در آنها مشغول به کار هستند و حالا با وجود این اختلالات اینترنتی، صنعت آنها با مشکل مواجه شده است. در این نامه آمده است که «اقتصاد دیجیتال بدون وجود زیرساخت اینترنت امن و پایدار و به صرفه معنا ندارد.»
در بخشی از نامه به این مساله اشاره شده که ادامه شرایط حال حاضر به اعتماد کاربران نیز لطمه میزند، موضوعی که از دیدگاه امضاکنندگان نامه، سرمایه شرکتهای دانش بنیان حساب میشود و همین اعتماد مردم باعث شده که کارکنان این شرکتها امید به ادامه کار داشته باشند: «اما ادامه این وضعیت هم اعتماد کاربران را لطمه میزند و هم امید کارکنان را از بین میبرد.»
در بخش پایانی این نامه تاکید شده که خواسته این هزار تن خواستهای خیرخواهانه و وطن دوستانه است؛ آنها رفع محدودیت پیام رسانها و شبکههای اجتماعی پرطرفدار و همچنین آزادی افرادی که صرفا به دلیل فعالیت در این صنعت بازداشت شدهاند را خواستار شده و اعلام کردند این موارد اولین گام برای بازسازی اعتماد از دست رفته کاربران است.
امضاکنندگان این نامه به شرح زیر هستند:
سازمان نظام صنفی رایانهای تهران
سندیکای صنعت مخابرات ایران
اتحادیه صادرکنندگان خدمات مهندسی، مشاوران و پیمانکاران صنعت مخابرات ایران (مپتا)
انجمن شرکتهای نرمافزاری (آشنا)
کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
انجمن تجارت الکترونیک اتاق تهران
سندیکای شرکتهای شناسایی و مکانیابی
انجمن تولیدکنندگان نرمافزار تلفن همراه ایران
انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات بیوتکنولوژی پزشکی ایران
انجمن مدیریت فناوری ایران
انجمن موسسات و آموزشگاههای فرهنگی هنری استان تهران
انجمن فین تک
مجمع تشکلهای دانش بنیان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
مقایسه بستههای نامحدود اپراتورهای ایرانی با استارلینک یک ترابایتی
گروه اقتصادی: مقایسه خدماترسانی اپراتورهای همراه اول و شرکتهای اینترنتی در جهان با مجموعههای داخلی همواره یکی از مباحث چالش برانگیز بوده است. حالا شرکت استارلینک اعلام کرده حجم منصفانهای که برای کاربران خود در نظر گرفته، یک ترابایت است! این در حالیست که سه اپراتور تلفن همراه ایران بسته های نامحدود اینترنت را سال گذشته از فهرست بستههای اینترنتی خود حذف کردند.بستههای نامحدود اپراتورهای کشور تنها نام نامحدود بودن را با خود به یدک میکشند. این بستهها با وجود اینکه عنوان «نامحدود» دارند، اما باز هم سقف دانلود محدودی داشته و از سطح دانلود تا سرعت اعلام شده نیز محدود است.
بسته نامحدود همراه اول 100 گیگابایت؛ 450 گیگابایت حذف شد
دی 1400 بود که مشترکان اپراتور همراه اول از کاهش حجم بستههای نامحدود همراه اول خبر دادند. همراه اول نیز در همان وقت اعلام کرد که براساس «سیاست مصرف منصفانه»، سرعت اینترنت پس از عبور از آستانه مصرف منصفانه (۱۰۰گیگابایت) کاهش پیدا میکند. به همین خاطر مشترکان همراه اول پس از مصرف ۱۰۰ گیگابایت، دیگر قادر نیستند از این بسته استفاده کنند.در همان موقع، اعمال محدودیت بر روی سرعت و حجم بستههای اینترنت نامحدود شبانه همراه اول، منجر به اعتراض بسیاری از مشترکان این اپراتور شد. اما تعدادی از کاربران راهی برای دور زدن محدودیتهای اینترنت شبانه پیدا کردهاند.
این در حالی بود که سرورهای برخی از سایتها در داخل کشور و برخی دیگر در خارج از کشور هستند. از سال ۱۳۹۴ بود که وزارت ارتباطات اعلام کرد شرکتها میتوانند با انتقال سرورهای خود به داخل کشور از اینترنت نیمبها استفاده کنند.براساس این از طریق انتقال سرورهای خارجی به داخل میتوان هزینه اینرنت مصرفی کاهش داد. از سوی دیگر که اینترنت شبانه همراه اول نیز به ۱۰۰ گیابایت کاهش یافت و با این روش، کابران میتوانند از این بسته حدودا دو برابر بیشتر بهره ببرند.
بستههای نامحدود یک روزه ایرانسل!
اپراتور ایرانسل در سال گذشته بستههای نامحدود ساعتی را برای کاربران در نظر گرفته بود که هر بسته، حد مصرف مجازی داشتند. این بستهها معمولا در ساعات نیمه شب و یا صبح زود فعال بودند و برخی از آنها نیز در طول شبانه روز قابل استفاده بودند.اما ایرانسل هم مدتی میشود که این بستهها را حذف کرده و حالا بسته نامحدودی که ارائه میدهد یک بسته نامحدود یک روزه است که با قیمت ۸۰۰ تومان عرضه میشود.این بسته نامحدود یک روزه تنها متعلق به سایتهای داخلی است و به عنوان مثال میتوان با آن به طور نامحدود از VODها و یا آپارات استفاده کرد و یا از برخی سایتهای داخلی برنامه و بازی دانلود کرد.
بستههای نامحدود رایتل فقط 70 گیگابایت در شبانهروز
کاربران تمامی سیمکارتهای دائمی، اعتباری و دیتا رایتل در حال حاضر میتوانند از بسته نامحدود در تمام ساعات شبانهروز به مدت هفت روز استفاده کنند.بستههای نامحدودی دیگری هم این اپراتور دارد که شامل «بسته نیم ساعته» تا سقف ۲,۵ گیگابایت با قیمت ۳۵۰۰ تومان، «بسته ۳ ساعته» تا سقف ۱۵ گیگابایت با قیمت ۱۲ هزار تومان و «بسته ۷ روزه» تا سقف ۷۰ گیگابایت با قیمت ۵۰ هزار تومان میشود.
مصرف منصافه استارلینک 1 ترابایت!
این بستههای نامحدود اپراتورهای کشور، درحالیست که روز گذشته اسپیس ایکس برای اینترنت ماهوارهای استارلینک سقف «مصرف منصفانه» یک ترابایت اعلام کرد. یعنی حجم ترافیک آن 10 برابر بیشتر از بستههای نامحدود داخلی!
اینترنت ماهوارهای استارلینک از ماه دسامبر (آذر) محدودیت مصرف دیتا یک ترابایت در ماه خواهد داشت. البته پس از گذر از این میزان، اینترنت قطع نمیشود و بلکه سرعت کاهش مییابد.استارلینک در ایمیلی که برای کاربران ایالت متحده و کانادا ارسال کرده، از فعالسازی سیاست مصرف منصفانه خبر داده است. براساس این سیاست، کاربران خانگی هر ماه را با «دسترسی اولویتدار» شروع میکنند و زمانی که مصرف دیتا از یک ترابایت بیشتر شود، روزهای باقیمانده ماه به صورت «دسترسی پایه» خواهد بود.
در وضعیت دسترسی پایه سرعت پایینتر از حالت دیگر خواهد بود. البته اسپیس ایکس به این موضوع اشاره کرده که مصرف دیتا در ساعتهای 11 شب تا هفت صبح به وقت محلی؛ جزو سقف یک ترابایت محسوب نمیشود و این محدودیت تنها برای ساعت هفت صبح تا 11 شب در نظر گرفته شده است.
با در نظر گرفتن مصرف منصفانه اینترنت ماهوارهای استارلینک، به نظر میرسد نامحدود بودن بستههای اینترنتی اپراتورهای ایران، بیشتر به شوخی شباهت دارد. در واقع کاربران اینترنت در کشورمان تاکنون اینترنت نامحدود را به معنای واقعی تجربه نکردهاند.البته از آنجایی که پای تجهیزات این اینترنت ماهوارهای به ایران باز شده است، به نظر میآید که طولی نمیکشد که کاربران ایرانی هم معنای اینترنت نامحدود را میتوانند تجربه کنند.
بسته حمایت از کسبوکارهای اقتصاد دیجیتال؛ طرحی خوب در زمان بد
دهم آبانماه بالاخره طرح حمایت از کسبوکارهای اقتصاد دیجیتال کشور رونمایی شد؛ طرحی که پس از بروز اختلالات در اینترنت و فیلتر شدن برخی پلتفرمهای بینالمللی بارها از جانب دولتمردان وعده داده شده بود. در این طرح که ضمانت اجرایی آن به عهده وزارتخانههای ارتباطات، اقتصاد، صمت و اطلاعات است، چهار نوع خدمات مختلف در بخشهای پرداخت، تبلیغات، خدمات پستی، تأمین منابع و حمایتهای مالیاتی به کسبوکارها و پلتفرمهای داخلی ارائه میشود تا از این طریق به رشد و توسعه آنها کمک شود.
این بسته حمایتی هرچند با عنوان حمایت از کسبوکارهای اقتصاد دیجیتال نامگذاری شده و با هدف جبران ضرر و زیان کسبوکارها در دوران محدودیت اینترنت مراحل تصویب آن تسریع شده است، از چند ماه پیش در دست طراحی و نگارش بوده است، حالا به گفته وزیر ارتباطات بنا محدودیت های استفاده از سطوح حمایتی است اقتصاد دیجیتال کشور را متحول کند:
کسبوکارهای اینترنتی زین پس شاهد تحولات عظیمی در حمایت های دولتی خواهند بود و با این طرح گام بزرگی برای رونق اقتصاد دیجیتال کشور برمیداریم.
با وجود این که طرح حمایت از کسبوکارهای اقتصاد دیجیتال بهدنبال ایجاد تحول عظیم است و ادعا میشود که اجرایی شدن آن میتواند به سود کسبوکارهای زیاندیده باشد، اما مرور ۱۴ ماده موجود در آن و برنامههای مختلفی که برای کمک به اقتصاد دیجیتال در نظر گرفته شده نشان میدهد تحول مورد نظر در این فضا در کوتاهمدت امکانپذیر نیست و به نتیجه رسیدن این طرح نیاز به گذر زمان دارد.
نوشدارو پس از مرگ کسبوکارها
عطا خلیقی، رئیس کمیسیون تجارت الکترونیکی نصر تهران، در گفتوگو با زومیت ضمن مثبت دانستن این طرح حمایتی به همین نکته اشاره کرده و معتقد است اگر این طرح چند سال قبل منتشر میشد میتوانست تأثیرات بسیار مثبتی بر اقتصاد دیجیتال کشور داشته باشد. او در این زمینه اظهار داشت:
طرح حمایتی وزارت ارتباطات طرح خوبی است ولی کاش سال ۹۶ تهیه و منتشر میشد. الان زمان بدی برای انتشار این طرح است. اگر چند سال قبل چنین طرحی ارائه میشد، کسبوکارها و پلفترمهای داخلی هم از آن استفاده میکردند و اکوسیستم پلتفرمی ما چند برابرِ امروز میشد.
هرچند بعید است فعالان و کارشناسان عرصه اقتصاد دیجیتال مخالفتی با موضوع حمایت از کسبوکارها و پلتفرمهای داخلی داشته باشند اما ارائه این طرح در زمانی که برخی از پلتفرمهای بینالمللی از دسترس خارج شدهاند، رویکردها نسبت به این طرح را نیز منفی کرده است.
خلیقی معتقد است این طرح خوب در زمان نامناسبی منتشر شده است چراکه در وضعیت کنونی دغدغه پلتفرمها و کسبوکارهای داخلی بقای در اکوسیستم و زنده ماندن است که در کوتاهمدت باید بتوانند آن را محقق کنند اما این طرح چنین ظرفیتی ندارد:
در شرایط فعلی کسبوکارهای اینترنتی وضعیت خوبی ندارند و در این وضعیت دیدگاه خوبی نسبت به این طرح وجود ندارد. این طرح طرحی نیست که بتواند مشکلات فعلی را برطرف کند، بلکه طرحی کلی است که در بلندمدت میتواند به اکوسیستم کمک کند. وقتی کسبوکارها در حال حاضر درمعرض نابودی هستند، این طرح بلندمدت نمیتواند مشکلاتشان را رفع کند.
هرچند کلیات این طرح با برخورداری از ویژگیهایی مانند اعطای امکان توسعه به تمامی پلتفرمها و حمایت از آنها نسبت به کسبوکارهای داخلی رویکرد غیرانحصاری دارد اما به دلیل انتشار در زمانه اعمال محدودیت و ایجاد اختلال در اینترنت، این تصور را در ذهن کاربران و حتی کارشناسان ایجاد کرده که این طرح در ادامه طرحهایی مانند صیانت است و بناست مسدودیت پلتفرمهای بینالمللی را تداوم ببخشد. اما این دیدگاه چندان صحیح به نظر نمیرسد چون در هیچ یک از بندهای آن برنامهای برای محدود کردن نمونههای خارجی دیده نمیشود و صرفاً توسعه سکوهای داخلی و حمایت از آنها مد نظر قرار گرفته است.
مزایای دیگری هم در این طرح وجود دارد که خلیقی به آنها اشاره میکند: «مزیتهای مالیاتی، مزیتهای تبلیغاتی و حمایت سرویسهای دولتی از ویژگیهای مثبت این طرح است که اگر پیش از این در نظر گرفته میشد میتوانست کمککننده باشد.»
البته او در ادامه اضافه میکند که تمام این مزیتها در گذشته میتوانست به مراتب مفیدتر و مؤثر از امروز باشد. او در ذکر مثالی به امکان تبلیغ پلتفرمها در صداوسیما در شرایط کنونی اشاره کرده و میگوید: «در حال حاضر که تبلیغ در صداوسیما از نظر برخی کاربران امری منفی محسوب میشود این نوع حمایت تبلیغاتی کمکی به کسبوکارها و پلتفرمها نخواهد کرد.»
با وجود مزیتهای موجود در این طرح و پتانسیل آن برای کمک به کسبوکارها رئیس کمیسیون تجارت الکترونیکی نصر تهران معتقد است طرح رونماییشده دولت صرفاً یک متن کلی است و تا زمان تهیه آییننامه اجرایی آن نمیتوان درباره چگونگی اجرا و میزان اثرگذاری آن اظهار نظر دقیقی داشت. او در این زمینه گفت: «ذیل این طرح باید یک آییننامه تدوین شود تا جزئیات طرح را مشخص کند؛ برای مثال، معلوم کند که این پلتفرمها باید چه مشخصاتی داشته باشند تا ذیل این طرح قرار بگیرند و بتوانند از این بسته حمایتی استفاده کنند.»
چاره کار بازگرداندن اینترنت به روال سابق است
هرچند برخی از حامیان این طرح معتقدند این بسته حمایتی میتواند مرهمی بر زخمهای واردشده به کسبوکارها در یکی دو ماه اخیر باشد، اما خلیقی معتقد است «این طرح هیچ مناسبتی با خسارتهای واردشده به کسبوکارها در روزهای اخیر ندارد و در درازمدت میتواند تأثیر خود را نشان دهد. وضعیت فعلی کسبوکارهای داخلی این است که در حال مرگ هستند و این طرح به هیچ وجه کمکی به آنها نمیکند.» بنابراین، به نظر میرسد این بسته حمایتی پاسخی برای مسائل امروز ندارد اما میتواند مسیری را باز کند که در سالهای آینده فضای بیشتری برای فعالیت پلتفرمها و کسبوکارها فراهم شود.
نه فقط این طرح، بلکه به نظر خلیقی هیچ طرحی در شرایط کنونی نمیتواند وضعیت را بهبود ببخشد. این عضو سازمان نصر تهران تنها راهکار مؤثر را بازگرداندن وضعیت اینترنت به روال گذشته دانست و اضافه کرد:
در شرایط کنونی هیچ طرح و بستهای جز بازگرداندن اینترنت به وضعیت سابق نمیتواند به کسبوکارها کمک کند. مهمترین مشکل ما در حال حاضر این است که زیرساخت درستی نداریم و در این روزهای اخیر زیرساختهایمان بهشدت آسیب دیدهاند.
او در ادامه نمونهای از این آسیبها را چنین توضیح داد: «ما در کسبوکار خودمان نرمافزاری داریم که روی شبکه داخلی کار میکند اما روی VPN کار نمیکند. یا مثلاً با این چالش روبهرو شدهایم که سایتمان با این که در سرورهای ایرانی ارائه میشود در برخی ISPها دیده میشود و در برخی دیگر دیده نمیشود. کار هرروز تیمها و کسبوکارها این شده است که برای تغییراتی که دوستان روی شبکه اعمال میکنند، راهحل پیدا کنند.»
زیرساخت مناسب هنوز اصلیترین چالش ما است
او چالش زیرساختی را اصلیترین مشکل کسبوکارها در دوران محدودیت و اختلال اینترنت خواند و گفت: در این شرایط ما زیرساختی که بتوانیم به آن اطمینان کنیم نداریم و هر روز هم به خاطر مبارزهای که با VPNها و پروتکلهای جدید میشود، دوستان قوانین جدید در شبکه اعمال میکنند که بر سرویسهای داخلی تأثیر میگذارد.
در شرایطی که دسترسی تبدیل به دغدغه جدی کسبوکارها شده است مسئله توسعه کسبوکار و پلتفرم دغدغه دست چندم به حساب میآید. خلیقی در این زمینه گفت: «ما این روزها با این مسائل ابتدایی و زیرساختی در حال دستوپنجه نرم کردن هستیم و اصلاً نمیتوانیم بهدنبال توسعه باشیم چون وقتمان فقط دارد صرف این موضوع میشود که سرویسمان درست دیده شود و به دست کاربر برسد.»
کسبوکارها در زمینه تبلیغات هم چالشهایی دارند که در همین روزها با آن دست به گریبان هستند و حمایتهای تبلیغاتی این طرح نمیتواند در کوتاهمدت آن را جبران کند. عضو سازمان نظام صنفی رایانهای تهران مسئله تبلیغات را تشریح کرده و گفت:
بحث دیگر برای کسبوکارها هم این است که ما اصلاً پلتفرم تبلیغاتی که تجمع کاربر در آن وجود داشته باشد، نداریم. در سوشال مدیای بینالمللی این تجمع و امکان تبلیغات و فعالیت کسبوکارها وجود داشت. تنها راه حلی که برای تبلیغات داشتیم پوش نوتیفیکیشن موبایل بود که الان به خاطر اختلال سرویسهای گوگل از آن هم نمیتوانیم استفاده کنیم. فقط سایتهای داخلی باقی مانده که میتوانیم در آنها تبلیغ کنیم که در آنها هم تجمع کاربر وجود ندارد.
خلیقی پس از تشریح وضعیت اینترنت و برشمردن مشکلات موجود در اینترنت کشور، به انتقاد از اظهار نظراتی پرداخت که از سوی برخی مقامات مطرح شده و حکایت از روال عادی اینترنت دارد: «سخنگوی دولت میگوید هیچ اتفاقی برای اینترنت نیفتاده و فقط دو پلتفرمی که تعهد ندادهاند، فیلتر شدهاند. فکر میکنم ایشان یا درست از اتفاقات مطلع نیستند یا حقیقت را نمیگویند؛ چون ما که در بخش فنی این حوزه هستیم میبینیم که این طور نیست.»
بررسی تمام جوانب بسته حمایتی دولت از کسبوکارهای حوزه اقتصاد دیجیتال نشان میدهد با وجود تمام ظرفیتها و امکاناتی که وزارتخانههای مختلف در همکاری با یکدیگر برای کمک به توسعه پلتفرمها ارائه میکنند، زمانی میتواند منجر به تحول عظیم در اقتصاد دیجیتال کشور شود که کسبوکار و پلتفرمی وجود داشته باشد تا گسترش و بهبود پیدا کند. این در حالی است که در شرایط کنونی کسبوکارها مشکلات عدیدهای دارند که اگر تا امروز منجر به مرگشان نشده باشد، دست کم نفس بسیاریشان را به شماره انداخته است. دمیدن جان دوباره به این پیکرها اقدام فوری و کمکی میطلبد که در کوتاهمدت مؤثر باشد نه طرحهایی که به نتیجه رسیدنشان زحمت و چند ماه و چند سال را میطلبد.
آبله میمون چیست و چگونه انتقال پیدا می کند؟
آبله میمون یک بیماری ویروسی نادر از ارتوپاکس ویروس ها از خانواده پوکسوویریده بوده و یک DNA ویروس ۲ رشته ای می باشد، که از جمله بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات می باشد. ویروس واریولا (عامل آبله)، ویروس واکسینیا (مورد استفاده در واکسن آبله) و ویروس آبله گاوی نیز در دسته ارتوپاکس ویروس ها قرار می گیرند. برای آشنایی با این که آبله میمون چیست و چگونه انتقال پیدا می کند؟ ابتدا نگاهی به نحوه پیدایش و ظهور اولین موارد ویروس آبله میمون انداخته می شود.
ویروس آبله میمون اولین بار در سال ۱۹۵۸ در میمون های نگهداری شده در یک مرکز تحقیقاتی گزارش شده است. اولین مورد انسانی آن نیز در سال ۱۹۷۰ در جمهوری کنگو گزارش گردید. پس از آن نیز موارد متعددی از آبله میمون در آفریقای مرکزی و غرب آفریقا گزارش گردید، و بیشترین شیوع آن نیز در همین نواحی گزارش شده است. به طور مثال در سال ۲۰۱۷ در نیجریه، بیش از ۵۰۰ بیمار مشکوک به آبله میمون که ۲۰۰ مورد آن نیز به طور آزمایشگاهی تایید گشتند، مشاهده گردید.
در سال ۲۰۰۳ نیز بیش از ۷۰ مورد ابتلا به آبله میمون در اثر انتقال از سگ های آلوده از آفریقا در آمریکا مشاهده گردید. پس از گزارش موارد متعدد در آفریقا، مواردی از آبله میمون نیز به واسطه مسافرت افراد و حمل و نقل حیوانات بین کشورهای مختلف در سایر کشورها مانند آمریکا، انگلستان، سنگاپور و اسرائیل گزارش گردید. در حال حاضر نیز به دلیل دیده شدن موارد متعددی از بیماری آبله میمون در کشورهای غیرآندمیک، نگرانی ها از گسترش بیشتر آن افزایش یافته است. در ادامه به طور کامل در مورد این که آبله میمون چیست و چگونه انتقال پیدا می کند، توضیح داده شده است.
آبله میمون چیست؟
آبله میمون یک بیماری ویروسی نادر می باشد که اغلب به صورت یک بیماری خفیف تا متوسط ظاهر می گردد و اکثر بیماران نیز طی ۴ هفته بهبود می یابند؛ اما می تواند به بیماری سریعا کشنده نیز تبدیل گردد. طبق گزارش CDC، در آفریقا تقریبا از هر ۱۰ مورد ابتلا به ویروس آبله میمون، یک نفر فوت می کند. البته سازمان بهداشت جهانی (WHO) میزان مرگ و میر آبله میمون را ۳ الی ۶ درصد گزارش کرده است (میزان کشندگی آبله حدود ۳۰ درصد می باشد).
ویروس منتقله از غرب آفریقا اغلب قدرت انتقال، کشندگی و عوارض کمتری نسبت به ویروس منتقله از آفریقای مرکزی دارد. مخزن بیماری هنوز به درستی شناخته نشده است؛ اگرچه جوندگان آفریقایی و پریمات ها مانند میمون ها به عنوان مخزن محتمل آن در نظر گرفته می شوند. به طور کلی علائم آبله میمون در انسان ها بیشتر شبیه به بیماری آبله، ولی خفیف تر از آن می باشد (بیماری آبله در سال ۱۹۸۰ ریشه کن شده است). در ادامه به طور کامل تر در رابطه با این که آبله میمون چیست و علائم آن توضیح داده شده است.
نحوه سرایت ویروس آبله میمون
نحوه سرایت ویروس آبله میمون اغلب از طریق ذرات درشت تنفسی (Droplets) و در محدودیت های استفاده از سطوح حمایتی برخی موار نیز از طریق ذرات ریز تنفسی (Aerosols) و تماس مستقیم با ضایعات پوستی می باشد. چون انتقال اغلب از طریق ذرات درشت تنفسی می باشد، لذا برای ابتلا به بیماری اغلب نیاز به تماس های نزدیک و طولانی می باشد (برخلاف کووید ۱۹). تماس مستقیم انسان با حیوان، انسان و اشیا آلوده نیز در سرایت آن نقش دارند. پس از خشک شدن و بهبود تمام تاول ها و راش های پوستی افراد مبتلا، قدرت سرایت آن از بین می رود. ویروس آبله میمون می تواند از طریق پوست آسیب دیده، ترشحات مخاطی (چشم، دهان و بینی)، گازگرفتگی توسط حیوانات آلوده، خراشیدگی ناخن حیوان آلوده و تماس با گوشت حیوان آلوده حین آماده سازی یا تماس با محل نگهداری حیوان آلوده نیز صورت پذیرد.
علائم ابتلا به ویروس آبله میمون
شایع ترین علائم ابتلا به ویروس آبله میمون به صورت ضایعات پوستی در تقریبا تمام افراد می باشد، که اغلب از سر و صورت شروع شده ولی می تواند تمام بدن را نیز گرفتار نماید. ضایعات پوستی سریعا به تاول و زخم دلمه بسته تبدیل می گردند. با پیشرفت بیماری تعداد آن ها نیز بیشتر شده و رنگ آن ها به زردی متمایل می گردد. در موارد شدید بیماری، می توانند قسمت زیادی از پوست را از بین ببرند. پس از بهبود تاول ها، ممکن است اسکار آن ها به صورت فرورفتگی در پوست یا تیره تر یا روشن تر شدن پوست ناحیه مبتلا نسبت به قسمت های سالم بدن، باقی بمانند.
تب، سردرد، خارش و درگیری غدد لنفاوی نیز از دیگر علائم ابتلا به ویروس آبله میمون می باشند. یکی از مهم ترین روش های افتراق آبله میمون از آبله مرغان و سایر بیماری های تاولی نیز، تورم و درگیری غدد لنفاوی در آبله میمون می باشد. دوره کمون آبله میمون از ۷ الی ۱۴ روز گزارش شده ولی تا ۲۱ روز هم می تواند طول بکشد. لذا در صورت تماس مشکوک، رعایت قرنطینه تا ۳ هفته منطقی به نظر می رسد.
علائم اولیه ابتلا به ویروس آبله میمون اغلب با تب و لرز، بزرگی غدد لنفاوی (گردن، زیربغل و کشاله ران)، سردرد شدید، بدن درد، تورم غدد لنفاوی، خستگی و گاهی گلودرد و سرفه شروع شده و طی ۱ الی ۳ روز پس از آغاز تب، بثورات پوستی ظاهر می گردند. بثورات پوستی همان طور که گفته شد اغلب روی صورت، کف دست و پا و ۳۰ درصد موارد بر روی دستگاه تناسلی ظاهر می گردند. مخاط دهان نیز می تواند درگیر شود. موارد شدید درگیری با ویروس آبله میمون می تواند منجر به نابینایی نیز گردد. اما بیماری شدید اغلب چه افرادی را گرفتار می کند؟ علائم شدید ابتلا به ویروس آبله میمون اغلب در کودکان و افراد دارای نقص سیستم ایمنی دیده می شوند. احتمال بروز عوارض بیماری مانند ذات الریه (برونکوپنومونی)، عفونت شدید خون (سپسیس)، عفونت مغزی (آنسفالیت) و عفونت قرنیه چشم در این افراد بیشتر دیده می شود.
تشخیص بیماری آبله میمون
افتراق بیماری آبله میمون از آبله، آبله مرغان، سرخک، گال، سیفلیس و سایر عفونت های باکتریال پوستی حائز اهمیت می باشد. دقیق ترین و قطعی ترین روش تشخیص بیماری آبله میمون، تهیه نمونه از تاول پوستی (سطح یا مایع درون تاول) یا دلمه های کراسته شده با رعایت اصول ایمنی و ارسال آن جهت تست PCR به آزمایشگاه می باشد. نمونه خون محیطی، ارزش تشخیصی زیادی برای بررسی بیماری آبله میمون ندارد. تست های مبتنی بر آنتی ژن و آنتی بادی ارزش تشخیصی اختصاصی چندانی ندارند. همچنین تلقیح واکسن آبله یا آبله میمون در گذشته نیز می توانند منجر به نتیجه مثبت کاذب در آزمایش خون گردند.
روش های پیشگیری از ابتلا به آبله میمون
روش های متعددی جهت پیشگیری از ابتلا به ویروس آبله میمون توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های واگیر آمریکا (CDC) پیشنهاد شده اند، که مهم ترین آن ها عبارتند از:
- پرهیز از تماس با حیوانات بیمار یا لاشه حیوانات
- پرهیز از تماس مستقیم و تمیز کردن محل نگهداری حیوانات بیمار و مشکوک
- قرنطینه افراد با علائم و تماس مشکوک
- شستن دست ها با آب و صابون و یا ضدعفونی با محلول های حاوی اتانول پس از تماس های مشکوک
واکسن JYNNEOS (Imvamune یا Imvanex) نیز نوعی واکسن ویروسی زنده ضعیف شده می باشد که توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) جهت پیشگیری از ابتلا به آبله میمون مورد تایید قرار گرفته است. در حال حاضر از این واکسن در آمریکا برای افراد با مشاغل پرخطر و احتمال تماس بالا با حیوانات آلوده یا کارکنان آزمایشگاه جهت پیشگیری از ابتلا به آبله میمون و آبله استفاده می شود.
درمان بیماری آبله میمون
دوره بیماری اغلب ۲ الی ۴ هفته ذکر شده است و اغلب بیماری خود محدود می باشد. اما در برخی افراد مانند کودکان و افراد دارای نقص سیستم ایمنی، بیماری شدیدتر نیز دیده می شود. اغلب درمان های حمایتی مانند سایر بیماری های ویروسی و پیشگیری و درمان عفونت های ثانویه کافی به نظر می رسند. اگرچه برخی داروهای ضدویروس، واکسن و ایمونوگلوبولین ها نیز جهت درمان بیماری آبله میمون در افراد پرخطر در حال بررسی می باشند، اما هنوز درمان قطعی آن تایید نشده است. فرد مشکوک باید تا برطرف شدن علائم بیماری قرنطینه گردد و طی مدت قرنطینه نیز فرد بیمار و تمام اطرافیان وی از ماسک های تنفسی استفاده نمایند.
آیا واکسن آبله، از ابتلا به آبله میمون پیشگیری می کند؟
جهت پاسخ به این سوال که آیا واکسن آبله، از ابتلا به آبله میمون پیشگیری می کند، باید به بررسی مطالعات پیشین در آفریقا پرداخته شود. مطالعات پیشین حاکی از اثرگذاری ۸۵ درصدی واکسن آبله در پیشگیری از ابتلا به ویروس آبله میمون می باشند. محققین معتقد هستند تزریق واکسن حتی پس از تماس نیز قدرت پیشگیری و کاهش شدت ابتلا به بیماری آبله میمون را دارد. همچنین چندین نوع واکسن در آمریکا برای پیشگیری از آبله میمون ها و آبله مورد تایید FDA قرار گرفته اند. از جمله واکسن های فعلی مورد تایید در آمریکا جهت پیشگیری از آبله میمون می توان به واکسن های زیر اشاره نمود:
- واکسن JYNNEOS (Imvamune یا Imvanex): نوعی واکسن ویروسی زنده ضعیف شده می باشد که توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) جهت پیشگیری از ابتلا به آبله میمون مورد تایید قرار گرفته است.
- واکسن ACAM2000: نوعی واکسن ویروسی زنده ضعیف شده می باشد که جهت پیشگیری از ابتلا به آبله در افراد بالای ۱۸ سال مجوز دریافت نموده است. جهت استفاده در افراد در معرض ویروس آبله میمون نیز در شرایط خاص مورد تایید قرار گرفته است.
- واکسن آبله: اگرچه قدرت ۸۵ درصدی در پیشگیری از ابتلا به آبله میمون و کاهش شدت بیماری در صورت ابتلا دارد، اما در حال حاضر از آن در جمعیت عمومی استفاده نمی شود. در صورت افزایش بروز آبله میمون در آینده، ممکن است پروتوکول های جدید جهت استفاده از آن تدوین گردد.
اگرچه که با توجه به نیاز تماس طولانی و نزدیک جهت ابتلا به بیماری آبله میمون، پاندمی شدن آن بعید به نظر می رسد، اما در حال حاضر انگلستان و اسپانیا اقدام به خرید و ذخیره هزاران دوز از واکسن آبله میمون نموده اند.
آیا باید نگران وقوع یک پاندمی جدید باشیم؟
پس از وقوع پاندمی کرونا و مرگ و میر بسیاری از افراد و محدودیت های ایجاد شده به دنبال آن، این بار ترس از وقوع یک پاندمی جدید مجددا اضطراب زیادی برای بسیاری از افراد ایجاد کرده است. اما واقعا آیا باید نگران وقوع یک پاندمی جدید باشیم؟ اگرچه که مواردی از این بیماری در بسیاری از کشورهای غیر اندمیک دنیا و اخیرا نیز یک مورد مشکوک در ایران دیده شده است، و باید محدودیت های استفاده از سطوح حمایتی تمهیدات لازم جهت تشخیص زودرس و در صورت تایید، درمان مناسب آن آماده گردد، اما با توجه به نحوه انتقال آن که بیشتر از طریق ذرات درشت تنفسی (سرعت انتقال بسیار پایین تر) می باشد، نگران وقوع یک پاندمی جدید بودن، بسیار کمتر از کرونا محتمل به نظر می رسد.
در نهایت اگرچه توصیه می شود که آموزش صحیح و کامل مردم و پزشکان در رابطه با علائم و نحوه انتقال این بیماری توسط نهادهای مربوطه به سرعت آغاز گردد، اما ایجاد ترس و وحشت بین مردم نیز منطقی نبوده و به نظر می رسد با رعایت اصول بهداشتی، این بیماری قابلیت کنترل و پیشگیری بسیار راحت تری داشته و نباید آن را با کووید ۱۹ یکسان در نظر گرفت.
آخرین وضعیت بازار رمزارزها در جهان
قیمت بیتکوین (BTC) همزمان با برگزاری انتخابات میان دورهای آمریکا نوسانات بیشتری پیدا میکند و اواخر این هفته، دادههای شاخص قیمت مصرفکننده نیز ممکن است تأثیر قابل توجهی بر بازار ارزهای دیجیتال داشته باشد.
به گزارش «نبض فناوری»، کریپتو اعلام کرد، با توجه به تلاطمهای اخیر در بازار ارزهای دیجیتال که منجر به کاهش ارزش دارایی دیجیتال پرچمدار به زیر ۲۱ هزار دلار شده است، گاوها شروع به مبارزه با خرسها برای بازپسگیری ارزش ۲۱ هزار دلاری بهعنوان سطح حمایتی حیاتی کردهاند.
با نوسانات قیمت بیتکوین، متخصص تجارت کریپتو، مایکل ون د. پوپ، ورودیهای قابل توجه بیتکوین را برای نظارت در این هفته برجسته کرد. پوپ اظهار کرد که بیتکوین به سمت ۲۱هزار و ۵۰۰ دلار حرکت کرده و اکنون به دنبال پایینترین سطح برای ادامه حرکت است. ما در حال بررسی چند سطح پشتیبانی هستیم تا ترجیحاً ارزش بیتکوین حفظ شود و شامل سطح ۲۰ هزار و ۵۰۰ و ۲۰ هزار و ۳۰۰ دلار است. در واقع مناطقی هستند که برای موقعیتهای طولانی بالقوه آنها را در نظر خواهم گرفت.
دلیل اینکه کارشناس معاملاتی به این حوزه اشاره کرد این است که سطح ۲۰ هزار و ۴۰۰ تا ۲۰ هزار و ۵۰۰ دلار بیش از یک ماه است که به عنوان مقاومت عمل میکند. وی افزود: تغییر بالقوه این منطقه نشان میدهد که خریداران در آنجا قدم میگذارند و اگر ما در اطراف این منطقه باشیم و حدود ۲۰ هزار و ۴۰۰ دلار را نگه داریم، آنگاه با محدوده بالای ۲۲هزار و ۵۰۰ دلار ادامه خواهیم دادT در نتیجه بازار ارزش زیادی را برای آلتکوینها نیز به همراه خواهد داشت.
از نظر عملکرد قیمت بیتکوین، میتوان استدلال کرد که اگر به سطح جدید بالاتری برسد ارزش آن تا ۲۲هزار و ۵۰۰ دلار را نیز ثبت خواهد کرد و احتمالاً روند خود را تا محدوده بالای ۲۵هزار دلار که در حال حاضر سطح مقاومت بسیار مهم است، ادامه خواهد داد. از آنجایی که بازدهی در حال افزایش است، گزارش شاخص قیمت مصرفکننده یا انتخابات میان دورهای از این پس احتمالاً یک محرک بسیار مهم خواهد بود.
پوپ گفت که در آینده یا دادههای شاخص قیمت مصرفکننده یا انتخابات میاندورهای احتمالاً تأثیر قابلتوجهی بر قیمت بیتکوین خواهند داشت بنابراین نظارت بر تأثیر آن در بازار عاقلانه است.
اگر بازدهی به رشد خود ادامه دهد، تقریباً مطمئناً تأثیر منفی بر قیمت بیتکوین خواهد داشت. با این حال، اگر شاخص قیمت مصرفکننده کمتر از حد انتظار باشد، بیتکوین و نزدک به احتمال زیاد به افزایش خود ادامه خواهند داد.
مجموع ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی در حال حاضر ۹۹۷.۹۵ میلیارد دلار برآورد میشود که این رقم نسبت به روز قبل ۳.۴۶ درصد کمتر شده است. در حال حاضر ۳۸.۹۱ درصد کل بازار ارزهای دیجیتالی در اختیار بیتکوین بوده که در یک روز ۰.۱۱ درصد افزایش داشته است.
حجم کل بازار ارزهای دیجیتال در ۲۴ ساعت گذشته ۹۷.۵۸ میلیارد دلار است که ۳۷.۶۹ درصد افزایش داشته است. حجم کل در امور مالی غیر متمرکز در حال حاضر ۵.۷۴ میلیارد دلار است که ۵.۸۸ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است. حجم تمام سکههای پایدار اکنون ۹۰.۵۹ میلیارد دلار است که ۹۲.۸۳ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است.
بهروزرسانی قیمت ارزهای دیجیتالی (تا ساعت ۰۷:۵۴ به وقت شرقی) این رده حاوی تغییرات قیمتی ۱۰ ارز دیجیتالی بزرگ از نظر ارزش بازار است.
دیدگاه شما