صنعت دارو در سال جاری از پربازده ترین صنایع بود. سهام شرکت های دارویی از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی های قابل توجهی را رقم زدند. به طوری که از مجموع ۴۵ سهم دارویی فعال در بازار سرمایه ٣٢ سهم و یا به عبارتی بیش از ٧٠ درصد آن ها بیش از ٢٠٠ درصد بازدهی کسب کردند.
سنگینی سه ریسک مهم برپیکره امروز بازار سرمایه
بعد از اتفاقاتی که دوسال پیش در بورس رخ داد، یک رشد بشدت هیجانی به وجود آمد که در آن روزها معاملهگران هر سهم و صنعتی را اگر خریداری میکردند، سودده بود که بعد از ترکیدن حباب بزرگ، در عمل هر سهمی هم که خریداری میشد توأم با ضرر بود اما اکنون و در سال 1401 بازار به دورهای رسیده که به جای صحبت در مورد کلیت بازار، صحبت در مورد بازدهی سهام و صنایع خاص موضوعیت یافته است.
در شرایط فعلی هم نمیتوان به صورت کلی گفت که بورس روند صعودی یا نزولی خواهد بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ داشت اما میتوان گفت که صنایع ارزندهای در بازار وجود دارند و در این نوع بازارهاست که نقش تحلیلگران و سرمایهگذاران حرفهایتر معلوم میشود.
در این بازار، بین افرادی که با تحلیل و دانش فنی وارد بازار شدهاند با افرادی که صرفاً براساس شایعه سهم خریداری میکنند تفاوت در بازدهی سهام وجود دارد. اکنون بازار سهام وارد دورهای شده که باید با تحلیل و تخصص در مورد سهمها صحبت کرد.
واقعیت این است که در بازارسرمایه فعلی چندین ریسک مهم وجود دارد که در اینجا به ریسک مهم اشاره میشود.
یکی از ریسکها و ابهامات موجود بازار، روند برجام بوده که شدن یا نشدن برجام روی سیاست کلان اقتصادی تأثیر دارد.این ابهام روی سودآوری شرکتهای بورسی تأثیرگذاراست چون به صورت مستقیم نرخ دلار و سوددهی شرکتها از آن تأثیر میگیرد.
“رایگان و بدون کارمزد، از یک کلیو تا یک کشتی از محصولات غذایی،آرایشی بهداشتی و صنایع دستی رو در سایت سندبادسل بفروش. کافیه فقط ثبت نام کنی. “
ریسک دوم، بحث قیمت کامودیتیها در بازارهای جهانی بوده که به دلیل جنگ اوکراین این امر رخ داد و بالا بودن قیمتهای جهانی معلوم نیست که کوتاهمدت یا بلندمدت خواهد بود.
این رشد قیمتها باعث شده که شرکتهای کامودیتی پایه در کشور هم از آن منتفع شوند اما چون این امر مرتبط با یک موضوع سیاسی یعنی جنگ اوکراین بوده معلوم نیست که عاقبت این موضوع سیاسی چه میشود. این ابهام بزرگ در بازار جهانی همچنان وجود دارد و در سودآوری شرکتهای کامودیتی پایه کشور هم تأثیرگذار است.
ریسک سوم هم بحث سیاست داخلی است که به مواردی چون قانون بودجه، نرخ بهره، چاپ پول و عوارض صادراتی مرتبط شده و این موارد میتوانند به صورت مستقیم روی نقدینگی و نرخ تورم تأثیر بگذارند. به تبع آن روی سودآروی شرکتهای بورسی تأثیرگذار خواهند بود.
در حال حاضر با وجود شفافیت بیشتر، اما تغییر این مقررات به صورت هفتگی یا ماهانه باعث میشود به عنوان یک ریسک بر سر بازار سرمایه خودنمایی کند و هنوز هم معلوم نیست تا چقدر تصمیمات دولت بر روند سودآوری شرکتها تأثیرگذار است.
در شرایط فعلی، پیشبینی بازار سرمایه به صورت کلی سخت است و با توجه به ریسکهای بالا از جمله در شرایط بینالمللی و قیمت کامودیتی جهانی، معتقدم باید به سراغ سهمهایی رفت که به قیمت رسیده باشند، در این مدت کاهش قیمت خوبی داشته و ارزنده شدهاند. شرکتهای مصرفی که بیشتر با صنایع مصرفی داخلی در ارتباط بوده و از بازار داخلی ایران منفعت میبرند وسودده هستد. شرکتهایی که چندان با نرخ ارز مرتبط نیستند و بعد از سال 99 دچار افت قیمت شدهاند و کمتر تحت ریسکهای کلان بازار قرار دارند.
در شرایط فعلی و با توجه به روند بازار، چندان به گزاره آشتی بین معاملهگران با بازار اعتقادی ندارم چون اتفاقی که در دو سال گذشته افتاده این است که تعداد ذینفعان بازار سرمایه از چند صد هزار نفر به چند میلیون نفر افزایش یافت و بیش از 10 برابر رشد داشت. این ذینفعان، بازار سرمایه را دائماً رصد میکنند، هر چند که برخی از آنها از بازار سرمایه دلسرد شده و به صورت کلی از بازار خارج شدهاند.
برخی دیگر از این ذینفعان بازار سرمایه، فعالانه و به صورت روزانه بازار را رصد میکنند ولی اکثریت آنها نیم نگاهی به بازار دارند و هر موقع که بازار بورس در مقابل سایر بازارها جذابیت بیشتری دارد، به آن ورود پیدا خواهند کرد.
برخی دیگر از ذینفعان بازار کماکان از دو سال بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ قبل سهامدار بوده و به صورت کامل از بازار خارج نشدهاند، به همین دلیل تعداد ذینفعان بازار بیشتر شده و این امر باعث شده هر موقع بازار جذاب باشد از نظر سرمایهگذاری تعداد بیشتری وارد بازار شوند و هر موقع که قیمت سهمها گران باشد تعداد بیشتری فروشنده میشوند.
تحلیل سهام «پتروشیمی» در بازار سرمایه سال ۱۴۰۰ سود کدام پتروشیمی در بورس بیشتر بود؟
بررسی مقایسهای سهام مختلف و دقت در آن، میتواند دیدی تازه به سرمایهگذاران بدهد؛ اینکه بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ بازار سرمایه یک مجموعه متنوع است که برد و باخت در آن تابعی از انتخابهای درست یا غلط است.
نفتی ها /بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ بازدهی مطلوبی نداشت و بسیاری از سهامداران خرد این بازار، چنان اعتماد و امید خود را از دست دادند که ترجیح دادند سرمایههای خود را از بورس بیرون بکشند. اما در همین بازار نامطمئن و زیان بار، مطمئنا سهمهایی بودهاند که رشد و بازدهی داشتند. بررسی میانگین بازار سرمایه، نمایی کلی از آن بازار بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ را به دست می دهد، اما بررسی مقایسهای سهام مختلف و دقت در آن، میتواند دیدی تازه به سرمایهگذاران بدهد؛ اینکه بازار سرمایه یک مجموعه متنوع است که برد و باخت در آن تابعی از انتخابهای درست یا غلط است.
این گزارش، سعی دارد با بررسی و مقایسه ۳۰ سهم مرتبط با پتروشیمی در بورس، با آمار و ارقام نشان دهد که سود و زیان سهامداران میتواند با هم متفاوت باشد. بازه بازدهی سالیانه این سهم ها از «زیان ۶۲ درصدی» تا «سود ۸۶ درصدی» است. به عبارت ساده تر در حالی که سهامداران یک سهم خاص از پتروشیمی در طول سال گذشته ۶۲ درصد از اصل سرمایه خود را از دست داده اند، سهامداران یک سهم دیگر ۸۶ درصد سود کرده اند. اگر این دو سهامداران هر کدام در اول فروردین ۱۴۰۰ «ده میلیون تومان» سهم داشتند، دارایی سهامدار سهم اول در پایان سال «۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان» شده ولی سهامدار سهم دوم «۱۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان» دارایی دارد!
نمای کلی
از میان این ۳۰ سهم، بازده سالیانه، ۹ نماد بازده سالیانه شان منفی بوده و ۲۱ سهم بازده سالیانه شان مثبت بوده است. «بازده سالیانه» مجموعه سود یا زیانی است که سهامدار بابت «تغییر قیمت سهام» + «سود نقدی که در مجمع عمومی سالیانه نصیب سرمایه گذار می شود» + «افزایش سرمایه و مزایای احتمالی ناشی از حق تقدم سهام جایزه» کسب می کند.
اگر «شاخص کل» را ملاک سوددهی میانگین بورس بگیریم، بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ در سال ۱۴۰۰ این شاخص از «یک میلیون و ۳۰۸ هزار واحد» در آغاز سال، به «یک میلیون و ۳۶۷ هزار واحد» در پایان سال رسید. به این ترتیب بر مبنای این ملاک، سهامداران به طور میانگین در این سال تنها ۴.۵ درصد سود کرده اند! این در حالی است که اگر این سهامداران سرمایه خود را سکه می خریدند در طول یک سال ۱۰.۳ درصد سود می کردند؛ اگر دلار میخریدند ۴.۴ درصد سود می کردند و اگر پول خود را در بانک سپردهگذاری می کردند ۱۸ درصد سود نصیب شان می شد.
در این اوضاع ۳۰ سهم پتروشیمی سود و زیانهای متفاوت به شرح زیر داشتند:
بررسی پربازدهها
مشخصات پنج سهم که بیشترین بازده سالیانه را داشتند به شرح زیر است:
بررسی پرزیانها
مشخصات پنج سهم که بیشترین بازده منفی سالیانه را داشتند به شرح زیر است:
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی نفتیها؛ شما میتوانید از طریق پست الکترونیک [email protected] و دایرکت پیج اینستاگرام نفتیها به آدرس @NaftihaNews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیامهای خود با ما در ارتباط باشید.
سهمهای کوچک محبوب بازار میشوند؟
به عقیده یک کارشناس بازارسرمایه با توجه به شرایط موجود در اقتصاد جهانی و احتمال رکود فراگیر نمیتوان انتظار بازدهی بالایی از صنایع مرتبط با قیمتهای جهانی داشت و به نظر میرسد، گروههای کوچک و تکسهمها و صنایعی که متاثر از تصمیمات دولت در داخل کشور هستند، میتوانند شرایط بهتری داشته باشند.
حسن حسیننیا، مدیر بازاریابی و توسعه بازارکارگزاری آفتابدرخشانخاورمیانه با بیان اینکه بازارسرمایه امروز مانند روزهای گذشته ارزش معاملات پایینی داشت و بدون روند خاصی دنبال شد، به بیداربورس گفت: حجم پایین معاملات و ابهامهای اساسی موجود در بازارسرمایه که متاثر از فاکتورهای بنیادی و سیاسی کلان هست باعث خروج قابل توجه نقدینگی از بازار شده است.
به عقیده وی حاشیههای قطعی برق در کنار افت نرخهای جهانی در شرایطی که حتی در زمان رونق بازارهای جهانی نیز امکان بهرهبرداری برای سهامداران گروههای بزرگ صنعت و صادراتیها میسر نبود، همچنان تولید و حاشیه سود این شرکتها را تهدید میکند.
بورس کالا زیر سوال رفته
او در تشریح علل ریزش این روزهای بازار بیان کرد: اخبار مربوط به نرخ کارشناسی سهام قابل عرضه بلوکی خودروسازان که به صورت روزانه باعث ایجاد شایعاتی در بازار شده ولی نتوانسته عامل محرکی برای بازار باشد در کنار حواشی مربوط به برخورد سلیقهای با مولفههای اقتصادی و تعاریف ذاتی علم اقتصاد، به ویژه نحوه برخورد با عرضه و تقاضا در بورس کالا از طرف وزارت صمت و نمایندگان مجلس متاسفانه اعتبار این بازار کارا را زیر سوال برده است.
حسیننیا در خصوص اصلاح نظام یارانهها اظهارکرد: با وجود حذف ارز ترجیحی همچنان شاهد استفاده از فاکتور قیمتگذاری دستوری هستیم که بدون توجه به منافع تولیدکننده عملا در صنایع غذایی و استراتژیک، تولید را با تهدید تعطیلی مواجه ساخته است.
به گفته این کارشناس بازارسرمایه برجام و حاشیههای آن نیز همچنان ادامه دارد و افق مبهم آن و امکان محدودتر شدن تعاملات اقتصادی با دنیا به مولفه منفی برای بازار سرمایه تبدیل شده است.
وی ادامه داد: افزون بر وضعیت مهآلود برجام شرایط نرخ سود بین بانکی نیز در حال حاضر به ضرر بازار سرمایه است و این مساله به خروج نقدینگی از بازار سرعت بخشیده است.
شرط چرخش نقدینگی به بورس چیست؟
او در پیشبینی روزهای آینده بازارسرمایه گفت: به نظر میرسد باتوجه به ابهامهای اساسی که در پیرامون اخبار موثر بر بازار سرمایه وجود دارد نمیتوان بدون مولفه حمایتی محکم و جذاب در کنار برطرف ساختن ریشهای عوامل ایجاد ابهام شاهد برگشت روند صعودی و چرخش نقدیگی به سمت بورس بود.
مدیر بازاریابی و توسعه بازارکارگزاری آفتابدرخشانخاورمیانه، با یادآوری حرف ماههای اخیر همه صاحب نظران مبنی بر اهمیت بازیابی اعتماد آسیب دیده، گفت البته این موضوع در ماههای اخیر در مقام عمل توفیق خاصی پیدا نکرده و همین موضوع باعث شد امروز ما شاهد این شرایط هستیم.
رکود در صنایع متاثر از قیمتهای جهانی
حسیننیا در بررسی صنایع پیشرو بازارسرمایه اظهار کرد: باتوجه به شرایط موجود در اقتصاد جهانی و احتمال رکود فراگیر نمیتوان انتظار بازدهی بالایی از صنایع مرتبط با قیمتهای جهانی داشت و بیشتر باید گروههای کوچک و تکسهمها و صنایعی که متاثر از تصمیمات دولت در داخل کشور می توانند شرایط بهتری پیدا کنند را مورد بررسی قرار داد.
بشناسید سهم هایی را که با آسانسور بالا می روند
صنعت دارو در سال جاری از پربازده ترین صنایع بود. سهام شرکت های دارویی از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی های قابل توجهی را رقم زدند. به طوری که از مجموع ۴۵ سهم دارویی فعال در بازار سرمایه ٣٢ سهم و یا به عبارتی بیش از ٧٠ درصد آن ها بیش از ٢٠٠ درصد بازدهی کسب کردند.
بورس24 : صنعت دارو در سال جاری از پربازده ترین صنایع بود. سهام شرکت های دارویی از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی های قابل توجهی را رقم زدند. به طوری که از مجموع 45 سهم دارویی فعال در بازار سرمایه 32 سهم و یا به عبارتی بیش از 70 درصد آن ها بیش از 200 درصد بازدهی کسب کردند.
سهمی که بازدهی آن از 1000 درصد فراتر رفت
در این صنعت درهآور با بیش از 1000 درصد بازدهی، بالاترین رشد قیمت را تجربه کرد. سهام شرکت دارویی ره آورد تامین دوازدهم تیر ماه امسال با قیمت 315 تومان پا به بازار سرمایه گذارد و از آن زمان تاکنون همچنان سوار بر آسانسور قیمت است و توانسته خود را به محدوده 3600 تومان ارتقا دهد. شرکت دارویی ره آورد تامین در نیمه ابتدایی امسال بیش از 389 میلیارد ریال درآمد عملیاتی شناسایی کرد که در قیاس با مدت زمان مشابه سال گذشته 121 درصد بیشتر بود. سود خالص این شرکت نیز با جهش 172 درصدی به 59 میلیارد ریال نزدیک شده است.
دومین شرکت پربازده اما با افت سود
دومین دارویی که بالاترین رشد قیمت را تا اواسط آذر ماه امسال تجربه کرده داوه است. سهام شرکت داروسازی آوه سینا در حالی تاکنون بیش از 840 درصد افزایش قیمت یافته و از محدوده 300 تومان به حدود 2700 تومان رسیده که صورت های مالی حسابرسی شده این شرکت نشان می دهد درآمدهای عملیاتی آن در نیمه اول امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل تنها 19 درصد رشد بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ کرده و حتی سود هر سهم آن نسبت به EPS شش ماهه ابتدایی سال قبل 13 درصد افت کرده و به 123 ریال رسیده است.
زیان ددام جای خود را به سود بخشید
اما ددام که سومین سهم پربازده دارویی سال جاری است عملکرد درخشانی را نسبت به سال قبل از خود به نمایش گذاشته است. این شرکت که در نیمه ابتدایی سال 97 متحمل 65 ریال زیان شده بود در دوره 6 ماهه اول امسال 225 ریال سود ساخت. درآمدهای عملیاتی شرکت نیز با جهش 166 درصدی به 576 میلیارد ریال رسید. ددام تاکنون بیش از 700 درصد بازدهی نصیب سهامداران خود کرده است.
رشدهای 600 و 500 درصدی
کی بی سی را باید به عنوان چهارمین سهم دارویی پربازده در سال جاری شناخت. بهای هر سهم این شرکت اوایل امسال در حدود 360 تومان بود اما در کمتر از 9 ماه به 2600 تومان رسید و بیش از 600 درصد رشد کرد. جهش 115 درصدی درآمدهای عملیاتی و 105 درصدی سود خالص در صورت های مالی 6 ماهه 98 این شرکت نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل به چشم می خورد.
دفارا نیز با 500 درصد بازدهی عنوان پنجمین سهم دارویی که تاکنون بیشترین رشد قیمت را تجربه کرده، به خود اختصاص داده است. کارنامه 6 ماهه اول 98 شرکت داروسازی فارابی نشان می دهد درآمدهای عملیاتی 163 درصد افزایش یافته و سود خالص نیز با جهش قابل ملاحظه ای نسبت به 6 ماهه ابتدایی سال قبل از 88 میلیارد ریال به 2،091 میلیارد ریال رشد کرده است.
از ابتدای سال جاری تاکنون دشیمی، دزهراوی و دلر با بازدهی های بالاتر از 400 درصدی همراه شدند. بازدهی سهام دسانکو، دپارس، دتماد، دقاضی، دیران، پخش، دارو و دامین نیز بین 300 تا 400 درصد بود. در این گروه 16 سهم بین 200 تا 300 درصد رشد قیمت داشتند و 7 نماد نیز کمتر از 200 درصد و بیشتر از 100 درصد بازدهی کسب کردند. اما بازدهی 6 سهم نیز بین 30 تا 100 درصد بود.
نمادهای شتهران، دتوزیع و هجرت کمترین بازدهی را در میان صنعت دارو تاکنون داشتند.
مفهوم شاخص در بازار بورس ایران
شاخص (Index) در واقع یک معیار آماری و به عنوان ابزاری جهت سنجش و نمایانگر وضعیت کلی، روند رشد و افزایش بازار طی دورههای قبل و جاری میباشد و دارای شاخصهای مختلف هستند که وضعیتهای متفاوت بورس را از جنبه خاصی بررسی میکند. در زندگی روزمره شاخصهای مختلفی از قبیل شاخص آلودگی هوا، شاخص امید به زندگی، شاخص میزان بارندگی و . را دیدهاید. همچنین در اخبار، روزنامهها و فضای مجازی، مفهوم شاخص بورس موضوعی قابل مشاهده و میزان رشد یا افت شاخص بورس بررسی شده است.
شاخص كل
جمله "شاخص کل بورس امروز با ۲ درصد افزایش نسبت به روز قبل به ۸۰۰۰۰ واحد رسید." نمونه اخباری است که به طور متناوب از تلویزیون و رادیو شنیده میشود. اما دقیقاً شاخص کل بورس به چه معناست؟
شاخص کل که با نام شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price Index) بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ نیز نامیده میشود؛ در سال 1369 فعالیت خود را آغاز کرده و به صورت یک سبد فرضی از کل شرکتهای موجود در بازار سرمایه که بازدهی بورس را نشان میدهد و بیان کننده عددی است که بازدهی و تغییرات مثبت یا منفی کل بازار را نشان میدهد. در نظر داشته باشید که شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را بیان نمیکند. برای شاخص یک واحد اندازهگیری خاص تعریف نشده و معمولاً یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف و تمام ارقام شرکتها در آن به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف میشود.
شاخص کل هم وزن
شاخص هم وزن از سال 1393 در بازار بورس ایران برای رفع مشکل اثرگذاری بالای سهم شرکتهای بزرگ در بین سرمایهگذاران و فعالان بازار بورس رایج شد. در این فرآیند که با دقت نظر بالاتری بر پایه آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی نسبت به ورود و خروج نقدینگی، وضعیت کلی بازار سرمایه را میسنجد، منجر به تصمیمات بهتری میشود. لازم به ذکر است که وزن شرکتها در شاخص هم وزن تأثیر چندانی ندارد و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته میشود.
شاخص قیمت و بازده نقدی
در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی (Tedpix) نام دیگری است که بر شاخص کل نهادهاند و عبارت از برآیند عملکرد شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران به جهت بازده سود خالص و قیمت در بین فعالان بازار میباشد. اگر این شاخص نسبت به دوره قبل افزایش یافته باشد به این معناست که بازدهی بورس به طور میانگین افزایش یافته و اگر این شاخص کاهشی باشد به این معناست که بازدهی بورس به طور میانگین کاهشی بوده است.
نکته قابل ذکر در مورد شاخص کل این است که شرکتهای بزرگتر تأثیر بیشتری بر شاخص بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ کل دارند. به این صورت که اگر عمده سهام موجود در بازار در دامنه منفی معامله شوند ولی چند معامله مثبت بر روی سهمهای بزرگ انجام شود، شاخص کل مثبت میگردد. این مورد یکی از ضعفهای اصلی شاخص کل بورس است. این شاخص عمدتاً کارکرد تبلیغاتی دارد و هیچگاه نمیتوان این شاخص را به عنوان یک معیار اصلی برای بررسی بورس استفاده کرد. این شاخص با فرمول زیر محاسبه میگردد:
Pit = قیمت شرکت i ام در زمان t
qit = تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
Dt = عدد پایه در زمان t که در مبدأ برابر pioqio∑
Pio = قیمت شرکت i ام در زمان مبدأ
qio = تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان مبدأ
n = تعداد شرکتهای مشمول شاخص
شاخص قیمت
شاخص قیمت یکی از اصلیترین شاخصهای بورس میباشد که بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و بر خلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکتها در این شاخص لحاظ نمیشود. اگر شاخص قیمت بورس در مدت یک سال ۱۵ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمتها در بورس نسبت به یک سال گذشته به طور متوسط ۱۵ درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد، درصورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص لحاظ میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکتها در تأثیر آنها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تأثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.
شاخص قیمت هم وزن
در شاخص قیمت هموزن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تأثیرگذار است.
شاخص صنعت و شاخص مالی
به طور کلی شرکتها بر اساس ماهیت فعالیتشان به دو بخش صنعتی و مالی تقسیمبندی میشوند. شرکتهای حاضر در شاخص صنعت (Industry Index) نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش شرکتهای تولیدی و خدماتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و . هستند که دو دسته اصلی شرکتهای بورسی را شامل میشوند و بیش از ۶۰ درصد شرکتهای فعال در بورس را تشکیل میدهند. همچنین بخش شاخص مالی (Financial Index) نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش مشاوره مالی و شرکتهای تأمین سرمایه نظیر بانکها محسوب میشوند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فنآوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیمبندی میگردند.
شاخص سهام آزاد شناور
پیش از آشنایی با "شاخص سهام آزاد شناور"، بررسی مفهوم "سهام شناور آزاد" الزامی میباشد. سهام شناور آزاد به بخشی از یک شرکت سهامی اطلاق میشود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و انتظار میرود در بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ آیندهای نزدیک قابل معامله باشد. به صورت کلی سهام شرکتهای بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری کرده و سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکتهای بورسی به حساب میآیند. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً میخواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.
زمانی که شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد، به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته شده و سهام تحت مالکیت آنها جزو سهام فعال در بازار معامله نمیشود. با توجه به این موضوع، سهام شناور به درصدی از سهام که معمولاً در شرکتهای بورسی در اختیار سرمایهگذاران خرد (غالباً حقیقی) قرار دارد و قابلیت خرید و فروش در بازار را دارا میباشد، و سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل در شرکت خریداری نمیشود.
شاخص بازار اول و دوم
بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفههایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش میشود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و . شرکتهای بورسی را دستهبندی کرده است. بر اساس این تقسیمبندی، شرکتهایی که شرایط بهتری داشته باشند در بـازار اول و دیگر شرکتهای بورسی در بازار دوم دستهبندی میشوند. در این میان شرکتهایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم میشوند. برای هر یک از این دستهبندیها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهایی را نشان میدهد که در این گروهها حضور دارند.
شاخص 50 شرکت فعالتر
سازمان بورس اوراق بهادار هر چند وقت یکبار (معمولاً به صورت فصلی) فهرستی براساس وضعیت معامله شرکتها و درجه نقدشوندگی آنها ارائه میدهد که 50 شرکت فعال یا برتر را معرفی میکند؛ شیوه محاسبهی آن با تفاوت تعداد شرکتهای لحاظ شده، مشابه شاخص کل است و بازگوکننده روند رشد این شرکتها است.
شاخص 30 شرکت بزرگتر
شرکت بورس اوراق بهادار بعد از عملیاتی شدن شاخص سهام شناور، شاخص ۳۰ شرکت بزرگتر را که نماد وضعیت واقعی بازار سهام کشور و طبق استاندارد جهانی است را به کار گرفت که به صورت میانگین وزنی و براساس سهام شناور آزاد محاسبه میشود. انتخاب این شرکتها در میان 100 شرکت پذیرفته شده، براساس ارزش بازار و معیار نقدشوندگی انجام میشود.
دو نکته قابل توجه در خصوص شاخص کل که باید مد نظر سرمایهگذاران باشد:
نکته اول اینکه افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام در همه شرکتهای حاضر در بورس نیست، همانطور که کاهش بازدهی چه سهمهایی بیشتر است؟ شاخص کل نیز لزوما ً به معنای ضرردهی سـهام همه شرکتهـا در بورس نیست. زيرا همانگونه که گفته شد، شاخصِ كل بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه بسا در برخی موارد، علیرغم رشد قابل توجه شـاخص کلِ بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایهگذاران که سهام ارزندهای را در سبد سـهام خود دارند، سود قابل قبولی بـه دست میآورند. بنابراین، سرمایهگذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایهگذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص کل نیز در انتخاب سهام، باید کاملاً دقت کنند.
نکته دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است. حتماً بخاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایهگذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایهگذار، متنوعتر و به ترکیب سهام شرکتهای موجود در بورس نزدیکتر باشد، بازدهی آن سرمایهگذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده میشود، نزدیکتر خواهد بود. تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سيستم خود را به طور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص كل بورس خواهد بود و مثلاً با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیز حدودا 30 درصد سود بدست خواهد آورد.
دیدگاه شما