دارایی‌ها در انواع ترازنامه

ترازنامه شرکت بورسی سیمان قاین

ترازنامه حسابداری

ترازنامه حسابداری، گزارشی بوده که در بردارنده اطلاعاتی از قرار سرمایه، بدهی ها و دارایی های یک شرکت، در یک دوره مالی معین، می باشد. شکل حساب و شکل گزارشی، انواع شکل ترازنامه هستند. واحد اندازه گیری و جمع حساب ها، از جمله اجزای هر ترازنامه است. نحوه تحلیل بیلان مالی، با در نظر گرفتن مواردی همچون، سرمایه، بدهی ها و طلب های مندرج در آن، خواهد بود.

برای مشاوره ترازنامه

برای مشاوره ترازنامه

عناوین اصلی این مقاله

زمانی که شخصی حقیقی یا حقوقی، اقدام به انجام فعالیت های اقتصادی و تجاری می نماید، باید، تصویری روشن از وضعیت اقتصادی خود و مجموعه اش، داشته باشد. داشتن تصویری روشن از بدهی ها، دارایی ها و سرمایه، نقش بسیار مهمی در تصمیم گیری های مالی و رشد و پیشرفت فرد یا شرکت و مجموعه وی دارد.

صورت های مالی، از جمله، بیلان مالی یا همان ترازنامه حسابداری، یکی از مهم ترین مدارکی است که می شود، جهت اطلاع از وضعیت اقتصادی یک شخص حقیقی تاجر و یا شرکت، استفاده نمود و در صورت لزوم، به متقاضیان، ارائه داد تا برای سرمایه گذاری در کسب و کار و مجموعه شخص حقیقی یا حقوقی، تصمیم گیرند. ترازنامه حسابداری، دارای انواع مختلفی می باشد و هر کدام از این انواع، نحوه تحلیل مخصوص به خود را دارند. در صورتی که افراد، با نحوه تحلیل ترازنامه حسابداری آشنا نباشند، ممکن است، سرمایه گذاری های اشتباهی، را انجام دهند.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم بگوییم که ترازنامه حسابداری چیست و انواع آن، کدامند؛ سپس، اجزا و ساختار و نحوه تحلیل آن را توضیح داده و یک نمونه بیلان مالی، جهت دانلود، ارائه کنیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر، در ادامه مقاله، با ما همراه باشید.

ترازنامه چیست

برای پاسخ به این پرسش که ترازنامه حسابداری چیست؟ ابتدا باید، در خصوص صورت های مالی شرکت و انواع آن صحبت کنیم و سپس، بگوییم که ترازنامه چیست. صورت مالی، از جمله اسنادی است که توسط شرکت ها و افرادی که فعالیت تجاری دارند، معمولا، به طور سالانه، تنظیم می گردد و دربردارنده اطلاعات اقتصادی شخص حقیقی یا حقوقی، می باشد. ترازنامه حسابداری یا بیلان مالی، صورت حساب سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت گردش جریان وجوه نقد، از جمله صورت های مالی هستند.

هنگامی که شرکت، قصد تصمیم گیری، برای انجام یک فعالیت اقتصادی را دارد یا سرمایه گذاران، قصد خرید سهام شرکت ها را دارند، صورت های مالی، از جمله ترازنامه حسابداری شرکت، نقش بسیار مهم و پررنگی، در تحلیل وضعیت اقتصادی شرکت و تصمیم گیری نماینده شخص حقوقی یا شخصی که قصد سرمایه گذاری و خرید سهام را دارد، خواهد داشت.

ترازنامه حسابداری یا بیلان مالی، یکی از صورت های مالی شرکت ها و اشخاص حقیقی تاجر است که دربردارنده اطلاعات اقتصادی، از قرار بدهی ها، سرمایه و دارایی آن شخص، در یک دوره زمانی و مالی معین می باشد. ترازنامه ها، در پایان دوره مالی، توسط حسابرس و بخش حسابرسی، به صورت نمودار و ستون، تهیه و تنظیم می گردند. برخی ستون ها، دربردارنده اطلاعات مربوط به بدهی و برخی ستون ها، شامل اطلاعات مربوط به دارایی و سرمایه می باشند.

پس از توضیح در این خصوص که ترازنامه حسابداری چیست، در ادامه مقاله، قصد داریم، به بررسی انواع ترازنامه، بر اساس شکلی که آن ها را تنظیم می کنند، بپردازیم و بگوییم که در هریک از انواع آن، چه مواردی درج می شود یا به اصلاح، ترازنامه های حسابداری، چه اجزایی دارند.

انواع ترازنامه

در قسمت قبل، توضیح دادیم که ترازنامه حسابداری چیست و گفتیم که بیلان مالی، از مهم ترین صورت های مالی شرکت ها بوده و دربردارنده اطلاعات مربوط به بدهی، سرمایه و دارایی یک شخص حقوقی می باشد. شرکت ها، برای تکمیل اطلاعات مالی، هنگام تنظیم اظهارنامه شخص حقوقی و سپس، پرداخت قبض مالیات متعلقه، باید، ترازنامه مالی خود را در دوره های معین، داشته باشند که این ترازنامه مالی، بر اساس شکل تنظیم، به دو نوع زیر، قابل تقسیم است:

شکل حساب ترازنامه: در شکل حساب ترازنامه حسابداری، ترازنامه، همانند حرف T انگلیسی، تنظیم می گردد و دارای عنوان و دو ستون است. در بالای T، عنوان ذکر شده، در ستون سمت راست آن، اطلاعات مربوط به دارایی و در ستون سمت چپ، اطلاعات مربوط به حقوق اشخاص صاحب سهام و اطلاعات مربوط به بدهی شرکت، نوشته می شود. در این شکل از ترازنامه حسابداری، حتما باید، جمع حساب های ستون سمت راست ترازنامه با جمع مانده حساب های سمت چپ، مساوی گردند.

شکل گزارشی ترازنامه: در شکل گزارشی ترازنامه حسابداری، بر خلاف شکل حساب ترازنامه، تنظیم ترازنامه، به صورت تک ستونی می باشد. بدین نحو که ابتدا، دارایی شرکت، نوشته شده، سپس، در زیر آن، بدهی و سرمایه، قید می گردد و در انتها، اطلاعات مربوط به جمع مانده حساب، آورده می شود.

پس از توضیح در این خصوص که ترازنامه حسابداری چیست و انواع آن، بر اساس شکل نوشتار ترازنامه کدامند، در ادامه، قصد داریم، اجزا و ساختار ترازنامه های مالی را نام برده و بگوییم که هر ترازنامه، دارای چه اجزایی می باشد؛ سپس، نحوه تحلیل ترازنامه را بر اساس نمونه بیلان مالی، توضیح دهیم.

اجزا و ساختار ترازنامه های مالی

در قسمت های قبل، در خصوص انواع ترازنامه مالی شرکت تجاری، توضیح دادیم و گفتیم که ترازنامه حسابداری، بر اساس شکل تنظیم، به ترازنامه حساب و ترازنامه گزارشی، قابل تقسیم است. در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره اجزا و ساختار ترازنامه های حسابداری، صحبت کرده و بگوییم که اجزا و ساختار هر ترازنامه، شامل چه مواردی است. ساختار ترازنامه های مالی، به شرح زیر، می باشد:

عنوان: اولین جز از اجزای ترازنامه حسابداری، عنوان است. اجزای عنوان، شامل نام کامل بنگاه اقتصادی یا شرکت، نام دقیق گزارش یا صورت وضعیت مالی و تاریخ تنظیم گزارش می باشد.

واحد اندازه گیری: یکی دیگر از اجزای ترازنامه حسابداری، واحد اندازه گیری است. در این جزء، واحد اندازه گیری مورد استفاده در گزارش حسابداری، به شکلی، نشان داده شده و بر آن، تاکید می شود که این واحد، در ایران، ریال می باشد.

جمع حساب ها: جزء سوم از اجزای ترازنامه حسابداری، جمع حساب ها می باشد و همانطور که از اسم آن مشخص است، در آن، جمع ستون های دارایی، بدهی و سرمایه، نوشته می شود.

یکی از موارد مهمی که در خصوص ثبت شرکت ها، در سامانه جامع ثبت شرکت ها، وجود دارد، داشتن اظهارنامه ثبت شرکت است که نحوه تنظیم مخصوص به خود را دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اظهارنامه ثبت شرکت، مطالعه مقاله ای که در قسمت بیشتر بخوانید آمده، توصیه می گردد.

نحوه تحلیل و بررسی ترازنامه های مالی

همانطور که در پاسخ به پرسش ترازنامه چیست گفتیم، ترازنامه حسابداری، یکی از ابزارهای مهم، در تحلیل وضعیت اقتصادی شرکت است و به همین علت، نحوه تحلیل و بررسی آن، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره نحوه تحلیل و بررسی ترازنامه های مالی صحبت کنیم.

همانگونه که گفتیم، یکی از ستون های ترازنامه، در شکل حساب آن که مانند حرف T انگلیسی تنظیم می شد، همچنین، یکی از موارد مندرج در ترازنامه گزارشی، دارایی است. اولین رکنی که باید، در تحلیل ترازنامه حسابداری، به آن دقت داشت، میزان نقدینگی این دارایی ها می باشد. میزان نقدینگی، به معنای سهولت تبدیل شدن دارایی، به وجه نقد بوده و هر موردی که در قسمت دارایی، بالاتر از باقی دارایی ها نوشته شده باشد، یعنی، قابلیت نقدینگی بیشتری دارد.

ستون دوم ترازنامه در شکل حساب ترازنامه حسابداری یا بخشی که ذیل دارایی ها، در در ترازنامه گزارشی می آید، اطلاعات مربوط به بدهی و سرمایه شرکت است. در تحلیل این بخش از ترازنامه، باید، به بدهی های کوتاه مدت، بدهی های بلند مدت، نظیر اجاره که شکل ثابت دارند و همیشگی هستند و در نهایت، باقی مانده کل دارایی شرکت، پس از کسر بدهی ها، توجه نمود.

با در نظر گرفتن موارد فوق، می توان، از وضعیت اقتصادی شرکت، مطلع شد و پیش بینی کرد که با این روند، احتمال رشد و پیشرفت اقتصادی شرکت یا ورشکستگی آن، به چه صورت می باشد؛ سپس، در خصوص سرمایه گذاری در شرکت یا گسترش فعالیت های بنگاه اقتصادی، تصمیم گرفت. در ادامه مقاله، یک نمونه بیلان مالی را جهت دانلود، ارائه خواهیم داد.

نمونه بیلان مالی

در قسمت قبل، نحوه تحلیل ترازنامه مالی را با در نظر گرفتن ستون بدهی ها و دارایی ها، توضیح دادیم و گفتیم که بدهی های بلند مدت، نظیر اجاره یا پرداخت اقساط تسهیلات بانکی اخذ شده، توسط شخص حقوقی، از جمله مواردی است که هنگام سرمایه گذاری در یک شرکت، باید، در نظر گرفته شود. در این قسمت از مقاله، قصد داریم، یک نمونه بیلان مالی را جهت دانلود، خدمت شما، ارائه کنیم.

جهت دانلود نمونه بیلان مالی، از طریق لینک زیر، اقدام نمایید.

ترازنامه حسابداری چیست

ترازنامه حسابداری صورت مالی است که با استفاده از آن حقوق صاحبان سهام یک شرکت، بدهی‌ها و همچنین دارایی‌ها را در یک زمان مشخص ارائه می‌کند که برای بررسی و محاسبه نرخ‌های بازگشت و ارزیابی سرمایه‌ای شرکت بحساب می‌آید. در واقع ترازنامه یک صورت مالی است که تصویری لحظه‌ای از دارایی‌های یک شرکت و میزان سرمایه‌گذاری سهام‌داران را به نمایش می‌دهد.

ترازنامه همیشه تراز است

ترازنامه یکی از سه صورت اصلی حسابداری است که دارایی‌ها در انواع ترازنامه در سمت راست آن دارایی ها و سمت چپ آن بدهی ها + حقوق صاحبان سهام ثبت میشود که باید همواره برابر یا تراز باشد از این رو به آن Balance Sheet گفته میشود. در صورت برابر نبودن این دو عدد (دارایی ها= بدهی ها + حقوق صاحبان سهام) باید ثبت اطلاعات مالی مجدد بررسی شود.

ارسال درخواست جهت مشاهده رایگان دمو

انواع ترازنامه حسابداری

ترازنامه در کنار صورت سود و زیان یکی از ضروری ترین صورت های مالی هست که برای بررسی وضعیت مالی به مدیران کسب و کار ارائه می‌شود. هر واحد تجاری با توجه به نوع فعالیت خود دارای ترازنامه حسابدرای متفاوتی هستند؛ که در نوع حساب ها، مبلغ و سایر جزئیاتشان متفاوت هستند.

ترازنامه حسابداری شرکت بازرگانی

ترازنامه حسابداری شرکت‌های بازرگانی به دلیل سبک فعالیت آنها شامل حساب‌هایی همچون حساب‌های سود و زیان خالص، حسابهای عملیاتی، سود ناخالص و .. می‌باشند. همچنین در این نوع از ترازنامه های حسابداری حسابهای تولید مشاهده نمی‌شود .

ترازنامه حسابداری شرکت پیمانکاری

ترازنامه حسابداری شرکت های پیمانکاری، با توجه به دریافت سرمایه از کارفرمایان در مراحل مختلف کاری متفاوت است. وجود پیمان‌های کوتاه و بلند مدت و میزان بالای تعهدات باعث میشود برای دریافت ترازنامه حسابداری از نرم افزار حسابداری پیمانکاری استفاده شود.

ترازنامه حسابداری شرکت خدماتی

در ترازنامه حسابداری شرکت‌های خدماتی ویژگی اصلی این نوع از شرکت‌ها در این موضوع می‌باشد که تولید و جابجایی کالا و محصول در آنها وجود ندارد. همچنین بیشتر مانده حساب‌های آن‌ها از جنس هزینه ارائه خدمات می‌باشد.در ترازنامه حسابداری شرکت‌های خدماتی، حساب‌های عملیاتی و .. وجود ندارد بجای آن حساب هزینه‌های ارائه خدمات، حقوق پرسنل و … بیشتر از سایر شرکت ها مشاهده می‌شود.

ترازنامه حسابداری شرکت تولیدی

در شرکت های تولیدی، بستانکاری در ازای فروش کالای تولید شده بدست می آید و بدهکاری مجموعه مواردی است که برای تولید کالا خریداری شده است. سرمایه نیز شامل سرمایه ثابت (ملک، ساختمان، دستگاه‌ها و. ) و سرمایه در گردش یا جاری می‌باشد. ترازنامه شرکت تولیدی در موارد ذکر شده متفاوت است.

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

در ترازنامه، همانطور که از اسمش مشخص است باید دارایی‌ها با مجموع هزینه‌ها + حقوق صاحبان سهام برابر و تراز باشد و ترازنامه در یک نقطه زمانی خاص تعیین می‌شود در حالی که صورت سود و زیان بیان کننده اوضاع مالی یک کسب و کار برای دوره مالی مشخص هست و بیان می‌نماید که کسب و کار سودآور بوده یا خیر.

تفاوت تراز آزمایشی با ترازنامه

برای اطمینان از صحت اطلاعات ثبت شده در دفتر کل، معمولا در پایان هرماه گزارشی تهیه می‌شود که در آن باید میزان دارایی ها برابر با بدهی + سرمایه باشد به این گزارش، تراز آزمایشی میگویند. تراز آزمایشی برای بررسی اطلاعات ثبت شده در دفتر کل استفاده می‌شود و کارایی برای تصمیم گیرندگان کسب و کارها ندارد پس تراز آزمایشی جزو صورت های مالی نیست اما ترازنامه جزو صورت های مالی مهم بوده و براساس آن میتوان تصمیمات اساسی گرفت.

اقلام تراز نامه حسابداری

شکل گیری ترازنامه بر اساس معادله اصلی حسابدرای یعنی دارایی= بدهی + سرمایه ست. با توجه به این موضوع باید میزان دارایی ها یعنی ستون سمت راست ترازنامه حسابداری با مجموعه بدهی ها و حقوق صاحبان سهام، سمت چپ، برابر باشد. پس اقلام ترازنامه حسابدرای شامل درارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام می‌باشد.

دارایی ها در ترازنامه حسابداری

در بخش دارایی‌ها، حساب‌ها از بالا به پایین به ترتیب نقدینگی‌، یعنی بر اساس میزان سهولت تبدیل دارایی به پول نقد فهرست می‌شوند. دارایی‌ها به دو قسمت دارایی‌های جاری، یعنی دارایی‌هایی که در طول یک سال یا کمتر به پول نقد تبدیل می‌شوند، و دارایی‌های غیرجاری یا بلندمدت، یعنی دارایی‌هایی‌ که مدت زمان تبدیل آنها به پول نقد بیش از یک سال است، تقسیم می‌شوند.

دارایی جاری ترازنامه حسابداری

دارایی جاری حسابداری به دارایی گفته می‌شود که بصورت نقد باشند و یا اینکه در یک دوره‌ی مالی یک‌ساله قابلیت نقد شدن را داشته باشند. همچنین دارایی‌هایی که طی یک سال مالی مصرف یا مستهلک می‌شوند هم در دسته‌بندی دارایی‌های جاری قرار می‌گیرند. این نوع دارایی‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• پیش‌پرداخت‌ها
• موجودی نقد
• حساب‌های دریافتنی
• موجودی مواد و کالا
• سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت

دارایی غیر جاری در ترازنامه حسابداری

دارایی‌های غیر جاری به دارایی‌هایی گفته می‌شودکه در مدت‌زمان بیشتر از یک دوره‌ی مالی یک ساله

امکان نقد، مصرف و مستهلک شدن را داشته باشند، این نوع دارایی ها شامل موارد زیر می‌شود:

• دارایی‌های مشهود: دارایی‌های هستند که به صورت فیزیکی و قابل لمس است مانند زمین، ساختمان و .
• دارایی‌های نامشهود: دارایی‌های مانند علائم تجاری و . از این دست دارایی ها می‌باشند
• سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت: سرمایه‌گذاری‌هایی که در مدت یک سال قابل نقد شدن نیستند. مانند: سپرده‌های بلندمدت بانکی که بیش از یک سال انجام می‌شود .

برای مدیریت بهتر این دارایی ها میتوان از نرم افزار اموال و دارایی ثابت استفاده نمود که با توجه به یکپارچگی بین این نرم افزار و سیستم حسابداری محسابان، گزراشات دقیقی را استخراج نمود.

بدهی ها در ترازنامه حسابدای

بدهی‌‌ها در ترازنامه حسابداری به هزینه هایی گفته می‌شود که شرکت باید به طرف‌های خارج از سازمان بپردازد که می‌تواند شامل طلب تأمین‌کنندگان، اجاره‌بها، تسهیلات و حقوق و دستمزد باشد.

بدهی جاری در ترازنامه حسابداری

بدهی‌های جاری بدهی‌هایی هستند که موعد سررسید آنها در طی یک سال است و بر اساس تاریخ سررسید فهرست می‌شوند.

• بخش فعلی بدهی‌های بلند مدت
• بدهی بانکی
• سود قابل‌پرداخت
• اجاره، مالیات، تسهیلات
• دستمزدهای قابل‌پرداخت
• پیش‌پرداخت به مشتریان
• سود سهام قابل‌پرداخت

بدهی غیر جاری در ترازنامه حسابداری

بدهی‌های بلندمدت هم سررسید‌های بالای یک سال دارند.

• دیون بلندمدت: شامل اصل اوراق قرضه‌ی صادره به همراه سود آنهاست.
• بدهی‌ مالیاتی تعلیق‌شده

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه

در ترازنامه حسابدرای، سرمایه اصلی شرکت را در پایین سمت چپ با عنوان حقوق صاحیان سهام نمایش می‌دهند. در واقع میزان تفاوت دارایی‌ها از بدهی‌ها را حقوق صاحیابن سهام در نظر میگیرند.

استخراج ترازنامه از نرم افزار حسابداری

نرم افزار های حسابداری امکان تهیه گزارشات و صورت های مالی متنوع را برای حسابداران و مدیران مالی فراهم می آورد. یکی از اصلی ترین این موارد ترازنامه حسابداری می باشد. با ثبت دقیق اطلاعات در نرم افزار حسابداری، داشتن یک ترازنامه دقیق بر اساس نام شرکت، تاریخ و واحد پولی به راحتی امکانپذیر است.

۲۵% تخفیف شرکت های دانش بنیان تا پایان سال ۱۴۰۱

نرم افزار حسابداری محاسبان

شرکت حساب رایان پارس به عنوان یک شرکت دانش بنیان و با سابقه درخشان، قریب به دو دهه در تولید و ارائه نرم افزارهای یکپارچه حسابداری، مالی و اداری محاسبان با رویکرد ERP فعالیت دارد. شرکت حساب رایان پارس در ارائه نرم افزار حسابداری و داشبورد مالی محاسبان، بیش از ۴۰۰۰ مشتری در سراسر کشور دارد.

افتخارات شرکت حساب رایان پارس

• دارای رتبه یک شورای عالی انفورماتیک کشور در ۳ حوزه
• قیمت بسیار مناسب فروش نرم افزار و بهای خدمات آموزش و استقرار،‌ بو‌می‌سازی و خدمات پشتیبانی
• دریافت تندیس و کسب گواهی نامه ملی رعایت حقوق مصرف کننده در شش سال پیاپی از 1395 تا 1400 از سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان
• دریافت تندیس و کسب گواهی نامه شرکت برتر نرم افزاری در سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۶ از وزارت صنعت و معدن و تجارت
• بهره گیری از توان تخصصی کارشناسان مجرب IT و امور مالی کسب کارهای مختلف درجهت شناخت وضعیت موجود و اتخاذ مناسب ترین روش برای رفع مشکلات قبلی،‌ کانورت اطلاعات، راه اندازی و استقرار کامل نرم افزار در کوتاه ترین زمان ممکن
• دارای مجوز از دیوان محاسبات کشور و وزارت امور اقتصاد و دارائی
• طراحی 35 محصول متفاوت در حوزه‌های مالی، لجستیک، اداری، منابع انسانی جهت کسب کارهای متنوع
• دارای پروانه بهره برداری تولید نرم افزار از وزارت صنعت، معدن و تجارت
• بیش از ۳۸۵۰۰۰ کلاینت و کاربر در سراسر کشور
• بیش از ۶۰۰ پایگاه شهری در سراسر کشور

کلیه شرکت ها ‌می‌توانند با تکمیل فرم درخواست دمو، جلسه ای را با دپارتمان فروش در خصوص قابلیت ها و امکانات محاسبان داشته باشند.

شماره تماس دپارتمان فروش: ۸۷۷۶۰ (داخلی ۲۲۵) و یا شماره همراه) ۰۹۱۹۹۹۸۷۱۳۸)

دارایی ها؛انواع و دسته بندی ها

در این پست قصد دارم تا شما را بایکی از مهمترین اقلام ترازنامه و یکی از حیاتی ترین بخش های هر کسب و کار آشنا کنم.تعریفی که از دارایی ها در ذهن بیشتر ماست درست است اما همه آنچه باید بدانیم نیست.در این مقاله با انواع دسته بندی ها و اجزای آن ها آشنا می شوید و در پایان تصویر جامع تری از دارایی‌ها در انواع ترازنامه دارایی ها خواهید داشت.

تعریف دارایی و مفهوم دارایی در حسابداری

در حسابداری به منابعی که از ارزش اقتصادی برخوردارند و مالکیت آن‌ ها در اختیار شرکت ها و یا دولت ها است و همچنین پیش بینی می شود این منابع در آینده منافعی را به دنبال داشته باشد، دارایی یا (Asset) گفته می شود.
دارایی‌ها ممکن است مانند زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، پدیده‌هایی عینی و مشهود باشند و یا ممکن است مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص، امتیازات غیرقابل رؤیت باشند.

خواص دارایی

دارایی سه ویژگی اصلی دارد:

مالکیت:

در نهایت می تواند به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شود.

ارزش اقتصادی:

دارای ارزش اقتصادی هستند و می توانند مبادله یا فروخته شوند.

منابع:

منابعی هستند که می توانند برای تولید منافع اقتصادی آینده استفاده شوند.

طبقه بندی:

دارایی ها به طور کلی به سه روش طبقه بندی می شوند:

قابلیت تبدیل:

طبقه بندی بر اساس سهولت تبدیل آنها به پول

وجود فیزیکی:

طبقه بندی بر اساس وجود فیزیکی و ملموس آنها

روش استفاده:

طبقه بندی بر اساس روش استفاده یا به عبارتی هدف از فعالیت تجاری آنها

انواع دارایی ها را بر اساس طبقه بندی ذکر شده در شکل زیر مشاهده می کنید:

طبقه بندی بر اساس قابلیت تبدیل:

بر اساس قابلیت تبدیل آنها به پول نقد، به دو دسته جاری و ثابت قابل تقسیم می باشند.

می توانند به راحتی به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند (به طور معمول طی یک سال).مانند:

اسکناس و مسکوکی است که در اختیار شماست و بوسیله آن کالا، خدمات و نیازهای اساسی خود را مبادله می کنید.

نزدیک ترین جانشین پول است و عبارت است از سپرده های غیر دیداری یا مدت دار.

• سپرده های کوتاه مدت:

به سپرده ای گفته می شود که سپرده گذار آنرا به قصد بهره برداری از سود سپرده، به بانک تودیع نماید.

مواد خام، محصولات تولید شده یا در دست تولیدی است که برای مدت مشخصی توسط شرکت نگهداری می شود.

هر نوع ورقه یا مستندی است که مالک آن بتواند آنرا نقل و انتقال دهد یا دارایی‌ها در انواع ترازنامه به عبارتی قابل خرید و فروش باشد.

دارایی هایی هستند که به طور مستقیم در فرایند تولید نقشی ندارند اما برای انجام امور اداری، دفتری و رفاهی ضروری می باشند.

غیرجاری:

به راحتی و به آسانی نمی توانند به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند.
به آنها همچنین دارایی های ثابت ، بلند مدت یا سخت نیز گفته می شود. نمونه های آن به صورت زیر است:

تنها دارایی ای می باشد که عمر آن نامحدود است، در تملک شرکت است و می توان بر روی آن دارایی های غیر جاری دیگری مانند ساختمان احداث کرد.

دارایی ای می باشد که بتوان از آن به عنوان پوششی جهت حفاظت از ماشین آلات، تجهیزات، مواد و محصول، انجام خدمات، تعمیرات، سکونت و به طور کلی هرگونه فعالیتی که به موضوع فعالیت شرکت مرتبط باشد استفاده کرد.

ماشین آلات دارایی ای می باشد که یا خود دارای قدرت محرکه است یا توسط یک محرک دیگر که در آن نصب شده و یا توسط نیروی انسانی، مستقیما در فعالیت اصلی شرکت و یا ساخت سایر دارایی های شرکت نقش داشته باشد.

این نوع دارایی جهت تعمیر و راه اندازی سایر دارایی ها و انجام خدمات گوناگون در محیط کاری مورد استفاده قرار می گیرند.

دارایی می باشد که در آن مالک( مخترع یا مالک اختراع)، برای مدتی معین حق استفاده از اختراع خود اعم از توسعه، فروش یا استفاده از آن را خواهد داشت.

ابزارهایی (به ویژه کلمات یا تصاویر) می باشند که در یک بازار برای تشخیص محصولات شرکت ها از هم بکار گرفته می شود.

طبقه بندی بر اساس وجود فیزیکی

بر اساس وجود فیزیکی، دارایی ها به مشهود و نامشهود طبقه بندی می شوند

مشهود

وجود فیزیکی دارند (می توانیم آنها را لمس کنیم ، احساس کنیم و ببینیم). مانند:

• زمین
• ساختمان
• تجهیزات
• پول نقد
• لوازم اداری
• موجودی
• اوراق بهادار قابل فروش

داراییهای نامشهود

وجود فیزیکی ندارند. نمونه هایی از دارایی های نامشهود عبارتند از:

به معنای ارزش شهرت کسب و کار یک شرکت است.حسن نیت در حسابداری، مابه تفاوت قیمت خرید یک شرکت و ارزش کل دارایی های خالص آن است.

• حق اختراع
• نام تجاری
• کپی رایت:

کپی رایت عنوان کلی ای برای حقوق مالکیت فکری می باشد.حقوق مالکیت فکری مجموعه حقوقی است که انحصارا برای حمایت از فعالیت های فکری قائل شده اند.مالکیت فکری بر مواردی چون اختراعات، آثار هنری، علائم و اسرار تجاری، طرح های صنعتی و غیره ناظر است.

• علائم تجاری
• اسرار تجارت:

فرایند ها، روش ها، الگوها و به طور کلی اطلاعاتی است که در دسترس همگان نیست و نمی توان درباره آنها نیز تحقیق کرد.

• مالکیت معنوی شرکت:

ابتکارات و تراوشات ذهنی انسان است که هم ارزش معنوی و هم ارزش اقتصادی داشته باشد.

طبقه بندی بر اساس روش استفاده

بر اساس استفاده یا هدف آنها، به دو دسته عملیاتی و غیر عملیاتی تقسیم می شوند.

دارایی های عملیاتی

به طور روزانه مورد نیاز می باشند . به عبارت دیگر، برای تولید درآمد از فعالیت های اصلی یک کسب و کار، مورد استفاده قرار می گیرند. مانند:

• پول نقد
• موجودی
• ساختمان
• تجهیزات
• ثبت اختراعات
• کپی رایت
• حسن نیت

غیر عملیاتی

برای انجام فعالیتهای تجاری روزانه مورد نیاز نیستند اما هنوز می توانند درآمد ایجاد کنند. نمونه هایی از دارایی های غیر عملیاتی عبارتند از:

• سرمایه گذاری های کوتاه مدت
• اوراق بهادار قابل فروش
• زمین خالی
• درآمد بهره از سپرده ثابت

اهمیت طبقه بندی دارایی ها:

طبقه بندی دارایی برای یک تجارت مهم است. به عنوان مثال ، درک اینکه کدام یک از دارایی ها، جاری و کدام یک ثابت هستند در درک سرمایه در گردش خالص یک شرکت مهم است.
در یک صنعت پر ریسک، درک اینکه دارایی ها مشهود و یا نامشهود هستند به ارزیابی قابلیت پرداخت و ریسک آن کمک می کند.
تعیین اینکه کدام دارایی، عملیاتی و کدام یک غیر عملیاتی است، برای درک سهم درآمدهای هر دارایی و همچنین در تعیین درصد درآمدهای یک شرکت از فعالیت های اصلی تجاری آن مهم است.

شرکت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید
هر مدیر خوب نیازمند ابزاری قدرتمند است تا بتواند مجموعه خود را به بهترین شکل مدیریت کند. مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو ابزاری قدرتمند است که می تواند به مدیران در کنترل کارمندان و محاسبه حقوق و دستمزد آنها کمک کند.
شما همیشه یک مدیر لایق هستید و باید بهترین ها برای شما باشد. با استفاده از نرم افزار حسابداری آنلاین فینتو کار مدیریت خود را بسیار آسان تر کنید.

سوالات متداول

در حسابداری به منابعی که از ارزش اقتصادی برخوردارند و مالکیت آن‌ ها در اختیار شرکت ها و یا دولت ها است و همچنین پیش بینی می شود این منابع در آینده منافعی را به دنبال داشته باشد، دارایی یا (Asset) گفته می شود. دارایی‌ها ممکن است مانند زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، پدیده‌هایی عینی و مشهود باشند و یا ممکن است مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص، امتیازات غیرقابل رؤیت باشند.

دارایی ها در حسابداری به طور کلی به سه روش طبقه بندی می شوند: 1. قابلیت تبدیل 2. وجود فیزیکی 3. روش استفاده

انواع دارایی ها را در حسابداری بر اساس طبقه بندی ذکر شده، شامل دارایی های جاری، ثابت، مشهود، نامشهود، عملیاتی و غیر عملیاتی تقسیم می شوند.

دارایی جاری به دارایی هایی گفته می شود که می توانند به راحتی به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند (به طور معمول طی یک سال) و همین طور دارایی ثابت به داریی هایی گفته می شود که به راحتی و به آسانی نمی توانند به پول نقد و معادل نقدی تبدیل شوند.

طبقه بندی دارایی برای یک تجارت مهم است. به عنوان مثال ، درک اینکه کدام یک از دارایی ها، جاری و کدام یک ثابت هستند در درک سرمایه در گردش خالص یک شرکت مهم است.

به دارایی هایی گفته می شود که وجود فیزیکی ندارند مانند: حسن نیت، امتیازات غیر قابل رویت و…

به دارایی هایی گفته می شود که وجود فیزیکی دارند (می توانیم آنها را لمس کنیم ، احساس کنیم و ببینیم). مانند: زمین، ساختمان، پول نقد و…

به دارایی هایی گفته می شود که به طور روزانه مورد نیاز می باشند . به عبارت دیگر، برای تولید درآمد از فعالیت های اصلی یک کسب و کار، مورد استفاده قرار می گیرند. مانند: پول نقد، موجودی، ساختمان و…

به دارایی هایی گفته می شود که برای انجام فعالیت های تجاری روزانه مورد نیاز نیستند اما هنوز می توانند درآمد ایجاد کنند. مانند: اوراق بهادار قابل فروش، زمین خالی، سرمایه گذاری های کوتاه مدت و…

ترازنامه مالی یا بیلان چیست؟ + بررسی کامل انواع ترازنامه

در این بخش از مقاله قصد داریم به توضیح ترازنامه مالی یا بیلان چیست؟ بپردازیم. در یک توضیح ساده این گونه می توان گفت که ترازنامه در واقع گزارشی از داده های مالی یک کسب و کار مانند بدهی‌، دارایی‌ و حقوق سهام‌ داران در یک برهه زمانی مشخص می باشد. ترازنامه یکی از شاخه های به خصوص صورت های مالی می باشد، به گونه ای که یک نمای کلی از دارایی‌ ها و بدهی‌ های یک شرکت و میزان سرمایه‌ گذاری انجام شده توسط سهام‌ داران را در اختیار سران شرکت قرار می دهد.

در این بخش از مقاله قصد داریم به‌ صورت واضح و دقیق انواع مختلف ترازنامه در رشته حسابداری را به عموم کاربران معرفی کنیم و به اهمیت ترازنامه در مدیریت مالی یک کسب‌ و کار بپردازیم. خواهشمندم تا پایان مقاله آگاه حساب همراه ما باشید.

ترازنامه مالی یا بیلان چیست؟

در هر شغلی برای پیش بینی آینده کاری و پیشرفت اقتصادی، می بایست یک سری داده ها و اطلاعات مرتبط با راهکارهای مالی را در اختیار مدیران قرار داده شود. صورت‌ های مالی یک شرکت اطلاعات مختلفی راجع به تناسب بدهی‌ ها و درآمدها ارائه می‌ کند. معمولا مدیران بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات صورت‌ های مالی و محاسبه نتایج بدست آمده برای ارتقای وضعیت اقتصادی شرکت طرح ریزی می‌ کنند. از انواع مختلف صورت‌ های مالی که اطلاعات استخراجی از آن نقش بسیار مهمی در تشریح اوضاع کسب‌ و کار دارد، ترازنامه مالی یا بیلان است.

ترازنامه در واقع یکی از صورت های مالی بنیادی می باشد که با اسامی بیلان و یا صورت وضعیت مالی هم شناخته شده است و در زبان انگلیسی به Balance Sheet معروف می باشد. ترازنامه در واقع گزارشی می باشد که تعیین می کند وضعیت بدهی، دارایی و سرمایه یک واحد اقتصادی در یک برهه زمانی مشخص به چه شکل می باشد. در حقیقت اهمیت ترازنامه به اندازه ای می باشد که می توان آن را به عنوان شرایط کلی یک واحد اقتصادی به شکل تصویر در نظر گرفت.

ترازنامه باید توسط یک حسابدار متبحر و در پایان دوره های مالی تهیه و تنظیم شود. ترازنامه مالی یا بیلان از 3 بخش اصلی بدهی، دارایی و سرمایه تشکیل شده است که معادله حسابداری را تشکیل می دهند. ترازنامه مالی یا بیلان، نوعی گزارش می باشد که تعیین می کند وضعیت کل دارایی، بدهی و سرمایه یک بخش اقتصادی در یک برهه زمانی مشخص به چه صورت می باشد. در واقع الزام تهیه ترازنامه حسابداری به اندازه ای می باشد که می توان آن را به عنوان وضعیت یک واحد اقتصادی مورد سنجش قرار داد و به طور معمول تهیه و تنظیم ترازنامه مالی یا بیلان توسط حسابدار و در پایان دوره های مالی صورت می گیرد.

سوالی که ممکن است به ذهنتان برسد این است که ترازنامه چیست و از چه اجزای مختلفی تشکیل شده است؟ ترازنامه معمولا از 3 بخش اصلی بدهی، دارایی و سرمایه تشکیل شده است. وضعیت کلی ترازنامه بیلان می بایست شبیه به معادله اصلی حسابداری باشد. در یک توضیح ساده تر، ترازنامه در رشته حسابداری، نمایان گر اجزای معادله حسابداری می باشند که در واقع تصویری از اوضاع مالی یک واحد اقتصادی را در یک برهه زمانی مشخص می کند. می‌ توان این دارایی‌ها در انواع ترازنامه گونه گفت که مبنای اصلی تهیه ترازنامه مالی، ارائه نمودن اطلاعات اجزای معادله حسابداری در اندازه و شکل منظم می باشد.

ترازنامه مالی یا بیلان از چه اجزائی تشکیل شده است؟

از اصلی ترین بخش های یک ترازنامه می توان به دو ستون آن اشاره نمود که هر یک می بایست با هم تراز باشند. یک ستون مختص به دارایی می باشد و ستون دیگر مختص به مجموع بدهی ها و میزان سرمایه یا حقوق صاحبان سهام می باشد. هم چنین اقلام تشکیل دهنده یک ترازنامه فقط شامل این دو ستون نمی باشد و قسمت های دیگری هم در آن یافت می شود که در ادامه به توضیح مختصر هر یک از این موارد پرداخته ایم، خواهشمندم همراه ما باشید.

ستون دارایی ها در ترازنامه: در ستون دارایی های یک ترازنامه به ترتیب میزان نقدینگی از بالا به سمت پایین قرار داده شده است. منظور از میزان نقدینگی دارایی یک شرکت، این است که سهولت تبدیل دارایی به وجوه نقد چه میزان می باشد. هر چقدر سهولت تبدیل دارایی به پول نقد بیشتر باشد، نقدینگی آن نیز بیشتر می باشد و می بایست در سطرهای بالایی ستون جای داده شود.

ستون بدهی ها و سرمایه ها در ترازنامه: ستون دوم از دو بخش تشکیل شده است، بدهی ها و سرمایه ها. بدهی ها معمولا شامل مبالغی می باشند که باید به طور مستقیم از طریق شرکت پرداخت شوند. این قبیل بدهی ها ممکن است ماهیت های گوناگونی مانند حقوق و دستمزد، اجاره بها یا طلب تامین کنندگان داشته باشد. بدهی ها هم مانند دارایی ها شامل دو بخش می باشند. بدهی هایی که سر رسید آن ها کم تر از یک سال طول می کشد را بدهی های جاری می گویند و بدهی هایی که سر رسیدشان بیشتر از یک سال طول بکشد را بدهی های غیرجاری می گویند.

بدهی های جاری مانند: سودهای قابل پرداخت، بدهی بانکی، مالیات، اجاره، دستمزدهای قابل پرداخت، تسهیلات و …
بدهی های غیرجاری مانند: بدهی های مالیاتی تعلیق شده، دیون بلند مدت و …

عنوان ترازنامه: سه قسمت اصلی نام کامل واحد اقتصادی، تاریخ گزارش و نام گزارش یا صورت وضعیت مالی از عوامل اصلی تشکیل دهنده عنوان ترازنامه می باشند که یکی از اجزای تشکیل دهنده ترازنامه بیلان به حساب می آیند. به طور معمول اسامی کامل واحدهای اقتصادی در سطر اول نوشته می شوند. اسامی گزارشات یا همان صورت وضعیت مالی در سطر دوم و در زیر عنوان درج می شوند. به همین دلیل است که در ترازنامه نام گزارش را «ترازنامه» عنوان می کنند.

تاریخ گزارش در سطر سوم آخرین روز از دوره مالی عنوان می شود. این روز به عنوان آخرین روزی می باشد که در گزارش ذکر شده است. واحد اندازه گیری ترازنامه از دیگر اجزای مهم ترازنامه، واحد اندازه گیری مورد استفاده در گزارشات می باشد. این واحد اندازه گیری که در ایران، ریال است و می بایست در ترازنامه به وضوح نشان داده شود. برای تهیه ترازنامه بیلان می توان از افراد متبحر و شرکت ها شناخته شده کمک گرفت که شرکت آگاه حساب یکی از این شرکت ها می باشد و خدمات ارزنده ای را در این زمینه ارائه نموده است.

جمع حساب ها: آخرین مورد از اجزای ترازنامه، جمع حساب ها می باشد. هدف از جمع حساب ها، در واقع جمع ستون های اول (دارایی) و دوم (بدهی + سرمایه) می باشد و همان گونه که عنوان کردیم در ترازنامه جمع حساب ها می بایست با یگدیگر تراز و برابر باشند. زیر این جمع ها نیز می بایست دو خط موازی درج شود تا نشان دهنده بسته شدن آن باشد.

انواع مختلف دارایی در ترازنامه بیلان

دارایی ها در ترازنامه بیلان از دو قسمت دارایی های جاری و دارایی های غیر جاری یا همان بلندمدت تشکیل شده اند. در ادامه به توضیح بیشتر در این زمینه می پردازیم. دارایی های جاری در ترازنامه بیلان: دارایی جاری به یک سری دارایی‌ ها گفته می‌ شود که بتوانند در مدت زمان کمتر از یک سال به پول نقد تبدیل شوند. یک سری موارد که تحت عنوان دارایی‌ های جاری در ترازنامه بیلان درج می‌ شوند به شرح ذیل می باشند که عبارتند از:

• مخارجی مثل مبلغ اجاره ساختمان یا بیمه که قبلا پرداخت آن انجام شده باشد.
• موجودی انبار و یا یک سری مواد و محصولاتی که بتوان از فروش آن در بازار اطمینان لازم را داشت.
• هر حساب‌ دریافتنی که شرکت این امکان را داشته باشد آن را در طول مدت زمان کوتاهی اخذ کند.
• اوراق بهاداری که بشود هر یک از آن ها را در طول مدت زمان یک سال فروخت و به پول نقد تبدیل نمود.
• وجوه نقد و معادل‌ های نقدی آن که متشکل از ارز، چک و صورت‌ حساب‌ های بانکی، این موارد جزوء دارایی‌ های جاری با بیشترین نرخ نقدینگی اعمال می‌ شوند.

دارایی های غیرجاری یا ثابت در ترازنامه بیلان: دارایی غیر جاری به یک سری اقلام اطلاق می گردد که بیشتر از مدت یک سال برای نقد کردن آن زمان نیاز می باشد. برخی از اصلی ترین اقلام دارایی غیرجاری به شرح موارد ذیل می باشند که عبارتند از:

• دارایی‌ های ثابت مثل انواع مختلف تجهیزات تولیدی و ماشین‌ آلات صنعتی، ساختمان و املاک.
• دارایی‌ های غیرمشهود که امتیازات مختلفی مثل حق امتیاز، حق چاپ و حق ثبت را شامل می‌ شود.
• اوراق بهادار بلند مدت که سرمایه گذاری بر روی آن ها انجام شده باشد را در این زمینه نمی توان در کمتر از یک سال به وجه نقد تبدیل نمود.

انواع مختلف ترازنامه بیلان شرکتی

هدف از تهیه ترازنامه بیلان، تعیین نمودن وضعیت دقیق مالی شرکت‌ ها برای مدیران و سهام داران می باشد، اما هر واحد تجاری با درنظر داشتن نوع فعالیت خود، می‌ توانند از ترازنامه های گوناگونی بهره مند شوند. البته نکته ای که می بایست به آن توجه نمود این است که تفاوت انواع مختلف ترازنامه در نوع حساب‌ ها، مبلغ و دیگر جزئیات می باشد که در ادامه مطلب به توضیح بعضی از آن‌ ها می‌ پردازیم.

ترازنامه شرکت خدماتی: تولید و حمل و نقل محصول در شرکت‌ های خدماتی دیده نمی شود، در نتیجه اکثر مانده حساب‌ ها دارایی‌ها در انواع ترازنامه از جنس هزینه ارائه خدمات می باشند. در ترازنامه‌ شرکت های خدماتی، یک سری موارد مثل مانده حساب‌ های عملیاتی وجود ندارد و هزینه‌ های ارائه خدمات مختلف، حقوق پرسنل شرکت و … در آن بیشتر از شرکت های دیگر وجود دارد.

ترازنامه شرکت بازرگانی: ترازنامه‌ شرکت‌ های بازرگانی با توجه به نوع فعالیت این شرکت ها شامل حساب‌ های سود و زیان خالص، حساب های عملیاتی، درصد سود ناخالص و … می باشد. در این گونه ترازنامه‌ ها حساب‌ های تولیدی یافت نمی‌ شود.

ترازنامه شرکت پیمانکاری: ترازنامه در شرکت‌ های پیمانکاری با توجه کردن به نوع کار هر یک از آن‌ ها شامل پیمان‌ های کوتاه مدت و بلند مدت، دریافت سرمایه از کارفرما در مراحل مختلف، تعهدات بالا و… متفاوت می باشد. شرکت‌ های پیمانکاری این قابلیت را دارند که به صورت همزمان دارای ماهیت خدماتی، تولیدی و… باشند.

ترازنامه شرکت سهامی: این قبیل شرکت‌ ها با عنوان سهامی عام یا سهامی خاص ثبت می‌ شوند. در شرکت‌ های سهامی عام قسمتی از سرمایه خود را به واسطه فروش سهام شرکت به مردم تامین می‌ شوند. ترازنامه این گونه شرکت‌ ها با شرکت‌‌ های دیگر فرق آن چنانی ندارد و به همان شکل تهیه می‌ شود.

ترازنامه بانک: بانک ها در واقع تعیین کنندگان اصلی سرمایه‌ های عمومی در جامعه می باشند. با توجه به این مسئله که بخش زیادی از پول افراد در اختیار بانک‌ ها می باشد، آن‌ ها به واسطه این قبیل سرمایه‌ ها فعالیت اقتصادی خود را انجام می‌ دهند. حجم زیاد پول در بانک‌ ها باعث شده فعالیت هریک در افزایش، کاهش یا حتی اثرگذاری دارایی‌ های عمومی اثرگذار باشد.

ترازنامه شرکت های بورسی: تعداد زیادی از سهام‌ داران بازار بورس و ارز دیجیتال، فعالیت و تضمیم‌ گیری‌ های خود را بر اساس صورت‌ های مالی شرکت‌ ها انجام می‌ دهند. ترازنامه بیلان در شرکت‌ های بورسی، سوابق فعالیت و توانایی هر یک از آن‌ ها را نشان می‌ دهد که به عنوان مبنای بررسی بنیادی قرار می‌ گیرد. بر اساس یک سری اصول اساسی حسابداری، ترازنامه دارایی‌ها در انواع ترازنامه شرکت‌ های بورسی فرق آن چنانی با دیگر شرکت‌ ها ندارد.

اشکال مختلف ترازنامه بیلان

ترازنامه بیلان دارای دو شکل کلی می باشد که عبارت است از:

• شکل حساب: این شکل شبیه به حرف انگلیسی T می باشد. بالای این حرف بخش عنوان قرار داده می شود، در دو طرف آن نیز ستون های اول و دوم جای داده می شود. در این شکل ترازنامه تساوی معادله حسابداری به خوبی نشان داده می شود.
• شکل گزارشی: در شکل گزارشی طریقه نوشتن ترازنامه به این ترتیب است که ستون دوم یا همان ستون سمت چپ که نمایان گر بدهی ها، سرمایه و حقوق صاحبان سهام می باشد.

کلام آخر

در این بخش از مقاله به توضیح ترازنامه مالی یا بیلان چیست؟ پرداختیم و تمام تلاش خود را کردیم که بخشی مختصری از توضیحات مربوط به ترازنامه را شرح دهیم، هم چنین از همه شما عزیزان تشکر می کنم که تا پایان مقاله همراه ما بودید و خواهشمندم نظرات خود را برایمان کامنت کنید.

ترازنامه چیست؟ صورت سود و زیان چیست؟

یکی از اهداف علم حسابداری تهیه و ارائه اطلاعات یا تراز مالی مربوط به یک واحد اقتصادی به افراد ذی‌ربط در داخل یا خارج از آن واحد است تا آن‌ها بر اساس این اطلاعات مالی تصمیم‌گیری‌های مناسب را انجام دهند.

برای مثال اگر شرکتی بخواهد از تسهیلات مالی بانک‌ها استفاده کند، بخشی از تصمیم‌گیری در مورد موافقت با اعطای وام با توجه به این تراز مالی انجام می‌شود.

همچنین مدیران شرکت‌ها با توجه به اطلاعات ارائه شده در صورت‌های مالی اساسی در مورد شرکت خود تصمیم‌گیری می‌کنند. یکی از این صورت‌های مالی اساسی ترازنامه یا تراز مالی است. اما تراز مالی چیست؟

در این مقاله به طور کامل با ترازنامه مالی، اطلاعات موجود در آن، و نحوه قرارگیری این اطلاعات آشنا خواهیم شد.

تراز مالی چیست؟

ترازنامه یا تراز مالی که در انگلیسی Balance Sheet نامیده می‌شود، یکی از سه صورت مالی اساسی است و نقش کلیدی در مدل‌سازی مالی و رویه‌های حسابداری دارد.

ترازنامه کل دارایی‌های شرکت و نحوه تأمین مالی دارایی‌ها را از طریق بدهی یا دارایی‌ها در انواع ترازنامه حقوق صاحبان سهام نشان می‌دهد. همچنین می‌توان از ترازنامه مالی به عنوان «صورت ارزش خالص» یا «صورت وضعیت مالی» شرکت‌ها یاد کرد.

در پاسخ به این سوال که «تراز مالی چیست؟» به طور خلاصه می‌توان گفت:

ترازنامه یک صورت مالی است که تصویری کلی از آنچه در تملک شرکت است و بدهی‌های آن و همچنین میزان سرمایه‌گذاری سهامداران ارائه می‌دهد.

از ترازنامه می‌توان در کنار سایر صورت‌های مالی مهم برای انجام تحلیل‌های بنیادی یا محاسبه نسبت‌های مالی شرکت‌ها استفاده کرد.

ساختار ترازنامه

ساختار ترازنامه بر اساس معادله ساده زیر است:

دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام

به این ترتیب، ترازنامه مالی به دو طرف (یا بخش) تقسیم می‌شود. سمت چپ ترازنامه تمام دارایی‌های شرکت را نشان می‌دهد. در سمت راست ترازنامه بدهی‌های شرکت و حقوق صاحبان سهام یا حقوق مالکانه گزارش می‌شود.

در سال‌های اخیر، بدهی‌های شرکت و حقوق مالکانه نیز در ستون سمت راست و در زیر دارایی‌های شرکت نوشته می‌شود.

بدهی‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• بدهی جاری (کوتاه‌مدت)
• بدهی غیرجاری (بلندمدت)

حساب‌های دارای نقد شوندگی بیشتر مانند موجودی کالا، وجه نقد و بدهی‌های تجاری، در بخش جاری و قبل از حساب‌های غیر نقدی (یا غیرجاری) مانند کارخانه، اموال و تجهیزات (PP&E) و بدهی بلندمدت قرار می‌گیرند.

مثال ترازنامه

در زیر نمونه‌ای از ترازنامه مالی «شرکت بورسی سیمان قاین» را مشاهده می‌کنید که مربوط به سال 1396 است. همان‌طور که خواهید دید، ساختار ترازنامه با دارایی‌های جاری شروع می‌شود و سپس دارایی‌های غیرجاری و کل دارایی‌ها در آن ثبت می‌شود.

در ستون سمت چپ، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام قرار دارد که شامل بدهی‌های جاری، بدهی‌های غیرجاری و در نهایت حقوق صاحبان سهام می‌شود.

ترازنامه شرکت بورسی سیمان قاین

نحوه چینش اقلام ترازنامه

تراز مالی سازمان‌ها و صنایع مختلف، مانند تمام صورت‌های مالی دیگر، دارای تفاوت‌های جزئی است.

با این حال، چندین دسته‌بندی و اقلام مشخص وجود دارد که تقریباً در همه ترازنامه‌ها یافت می‌شوند. در ادامه به اختصار اقلام مشترک در زیر دسته دارایی‌های جاری، دارایی‌های بلندمدت، بدهی‌های جاری، بدهی‌های بلندمدت و حقوق صاحبان سهام را بررسی می‌کنیم.

دارایی‌های شرکت در ترازنامه

دارایی‌های جاری

انواع دارایی‌های جاری شامل موارد زیر می‌شود:

پول نقد و معادل

دارایی‌های با بیشترین نقدشوندگی، یعنی وجه نقد، در سرفصل اول ترازنامه مالی قید می‌شود.

معادل‌های وجه نقد نیز زیر این قلم قرار می‌گیرند و شامل دارایی‌هایی می‌شوند که سررسید آن‌ها کوتاه مدت و کمتر از سه ماه است یا دارایی‌هایی که شرکت می‌تواند در مدت کوتاه آن‌ها را نقد کند، مانند اوراق بهادار قابل فروش. شرکت‌ها عموماً معادل‌های وجه نقد را در پاورقی ترازنامه مالی ذکر می‌کنند.

حساب‌های دریافتنی

این حساب شامل مانده تمام درآمدهای فروش است که هنوز به صورت اعتباری باقی‌مانده است -بدون ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول (که هزینه بدهی وصول نشدنی ایجاد می‌کند).

هنگامی که شرکت‌ها حساب‌های دریافتنی را دریافت می‌کنند این حساب کاهش می‌یابد و وجه نقد به همان میزان افزایش می‌یابد.

موجودی کالا

موجودی کالا شامل مقادیر مواد خام، کالاهای در دست تهیه و کالاهای نهایی است.

شرکت از این حساب زمانی استفاده می‌کند که فروش کالاها را گزارش می‌کند و عموماً آن را زیر بخش بهای تمام شده کالای فروخته شده در صورت دارایی‌ها در انواع ترازنامه دارایی‌ها در انواع ترازنامه سود و زیان ذکر می‌کند.

دارایی‌های غیرجاری

دارایی‌های غیرجاری شامل موارد زیر می‌شود:

کارخانه، اموال و تجهیزات (PP&E)

دارایی‌ها، کارخانه‌ها و تجهیزات (در انگلیسی به عنوان PP&E شناخته می‌شود) شامل دارایی‌های ثابت مشهود شرکت است.

این سرفصل اقلام بدون استهلاک انباشته ذکر می‌شود. برخی از شرکت‌ها این سرفصل را بر اساس انواع مختلف دارایی‌ها، مانند زمین، ساختمان و انواع مختلف تجهیزات طبقه‌بندی می‌کنند. تمام دارایی‌ها، کارخانه‌ها و تجهیزات غیر از زمین قابل استهلاک است.

دارایی‌های نامشهود

این سرفصل اقلام شامل تمام دارایی‌های ثابت نامشهود شرکت است که ممکن است قابل شناسایی یا غیرقابل شناسایی باشند.

دارایی‌های نامشهود قابل شناسایی شامل حق ثبت اختراعات، مجوزها و فرمول‌های محرمانه است. دارایی‌های نامشهود غیرقابل شناسایی شامل نام تجاری و سرقفلی است.

بدهی‌های جاری

در ادامه با بدهی‌های جاری آشنا می‌شویم:

حساب‌های پرداختنی

حساب‌های پرداختنی مبلغی است که شرکت در ازای خرید مواد یا خدمات به صورت طلب به تأمین کنندگان بدهکار است.

به محض اینکه شرکت حساب‌های پرداختنی خود را پرداخت می‌کند، میزان این حساب‌ها کاهش پیدا می‌کند و در عین حال میزان حساب نقدی شرکت هم کم می‌شود.

بدهی جاری / اسناد پرداختنی

این قلم شامل تعهدات غیر حساب‌های پرداختنی است که در مدت یک سال یا در یک چرخه عملیاتی شرکت (هر کدام طولانی‌تر باشد) سررسید می‌شوند. اسناد پرداختنی ممکن است دارای نسخه بلندمدت نیز باشند که شامل اسناد با سررسید بیش از یک سال می‌شود.

بخش جاری بدهی‌های بلند مدت

این حساب ممکن است با حساب فوق، یعنی بدهی جاری، جمع شود یا به صورت جداگانه نوشته شود. اگرچه شاید این دو شبیه هم به نظر برسند، اما بخش جاری بدهی‌های بلند مدت به طور خاص بخشی از بدهی است که سررسید آن در سال جاری بدهی‌هایی است که سررسیدشان بیش از یک سال است.

به عنوان مثال، اگر شرکتی یک وام بانکی با زمان باز پرداخت 5 ساله دریافت کند، این حساب شامل بخشی از آن وام است که باید در ظرف یک سال آینده پرداخت شود.

بدهی‌های غیر جاری

اما بدهی‌های غیر جاری چیست؟

اوراق قرضه پرداختنی

این حساب شامل مبلغ مستهلک شده تمام اوراقی است که شرکت منتشر کرده است.

بدهی طولانی مدت

این قلم کل مبلغ بدهی بلند مدت (به استثنای بخش جاری، در صورتی که آن حساب تحت بدهی‌های جاری وجود داشته باشد) را شامل می‌شود. این حساب از روی برنامه بدهی شرکت استخراج می‌شود که تمام بدهی‌های معوق شرکت، هزینه بهره و بازپرداخت اصل را برای هر دوره نشان می‌دهد.

حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام نیز شامل این موارد می‌شود:

سرمایه سهام

این بخش معادل ارزش وجوهی است که سهامداران در شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

هنگامی که یک شرکت برای اولین بار تشکیل می‌شود، سهامداران معمولاً مبلغی پول نقد وارد می‌کنند. به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار شرکتی را راه‌اندازی می‌کند و دو میلیارد تومان پول وارد شرکت می‌کند.

در این صورت، وجه نقد (دارایی) شرکت دو میلیارد تومان و سرمایه سهام (حساب سهام) دو میلیارد تومان افزایش می‌یابد و به این ترتیب طرفین ترازنامه به حالت تراز در می‌آید.

سود انباشته

سود انباشته مقدار کل درآمد خالصی است که شرکت تصمیم می‌گیرد حفظ کند. در هر دوره، شرکت ممکن است از درآمد خالص خود به سهامدارانش سود سهام پرداخت کند. مقدار باقی‌مانده (یا کسری) به سود انباشته اضافه می‌شود (یا از آن کسر می‌شود).

چگونه از ترازنامه در مدل‌سازی مالی استفاده می‌شود؟

تراز مالی ابزاری عالی برای تحلیل وضعیت مالی یک شرکت است.

تحلیلگر به طور کلی می‌تواند از ترازنامه برای محاسبه نسبت‌های مالی زیادی استفاده کند که به تعیین میزان عملکرد یک شرکت، میزان نقدینگی یا حلال بودن یک شرکت و میزان کارآمدی آن کمک می‌کند.

از تغییرات ایجاد شده در حساب‌های تراز مالی نیز برای محاسبه جریان نقدی در صورت جریان نقدی استفاده می‌شود. برای مثال، ایجاد هرگونه تغییر مثبت در دارایی‌های کارخانه، دارایی و تجهیزات برابر با مخارج سرمایه‌ای منهای هزینه استهلاک است.

اگر هزینه استهلاک مشخص باشد، مخارج سرمایه‌ای را می‌توان محاسبه و به عنوان جریان نقدی خروجی تحت بخش جریان نقدی حاصل از سرمایه‌گذاری در صورت جریان نقدی لحاظ کرد.

اهمیت ترازنامه چیست؟

تراز مالی به دلایل زیادی یک صورت مالی بسیار مهم است.

می‌توان این سند را به تنهایی یا همراه با سایر صورت‌های مالی مانند صورت سود و زیان و صورت جریان نقدی بررسی کرد تا تصویر کاملی از سلامت یک شرکت به دست آورد.

ترازنامه و اطلاعات موجود در آن اهمیت زیادی برای مدیران شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران دارد.

چهار معیار مهم عملکرد مالی هر شرکت عبارت‌اند از:

1. نقدینگی: با مقایسه دارایی‌های جاری شرکت با بدهی‌های جاری آن می‌توان تصویر مناسبی از نقدینگی شرکت به دست آورد. دارایی‌های جاری شرکت باید بیشتر از بدهی‌های جاری آن باشد تا بتواند تعهدات کوتاه مدت خود را پوشش دهد. «نسبت جاری» و «نسبت آنی» نمونه‌هایی از معیارهای مالی نقدینگی هستند.
2. اهرم: با بررسی کردن نحوه تأمین مالی یک شرکت می‌توان متوجه شد شرکت چقدر اهرم دارد، که به نوبه خود نشان می‌دهد که شرکت چقدر ریسک مالی می‌کند. مقایسه بدهی با حقوق صاحبان سهام و بدهی به کل سرمایه روش‌های رایج ارزیابی اهرم در ترازنامه است.
3. کارایی: با استفاده از صورت سود و زیان در ارتباط با ترازنامه، می‌توان ارزیابی کرد که یک شرکت تا چه اندازه از دارایی‌های خود به طور کارآمد استفاده می‌کند. به عنوان مثال، با تقسیم درآمد بر میانگین کل دارایی‌ها، «نسبت گردش دارایی‌ها» به دست می‌آید که با توجه به آن می‌توان فهمید شرکت چقدر دارایی‌های تحت تملکش را به درآمد تبدیل می‌کند. علاوه بر این، چرخه سرمایه در گردش نشان می‌دهد که یک شرکت تا چه اندازه وجه نقد خود را در کوتاه مدت مدیریت می‌کند.
4. نرخبازده: از ترازنامه می‌توان برای ارزیابی میزان بازدهی یک شرکت استفاده کرد. برای مثال، با تقسیم سود خالص بر حقوق صاحبان سهام، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) به دست می‌آید، و با تقسیم سود خالص بر کل دارایی‌ها، بازده دارایی‌ها (ROA) به دست می‌آید، و بالاخره از تقسیم سود خالص بر بدهی به اضافه حقوق صاحبان سهام، می‌توان بازده سرمایه (ROIC) را به دست آورد.

اشکال تنظیم ترازنامه

ترازنامه را می‌توان به دو شکل زیر ارائه نمود:

شکل حسابی

همانگونه که اطلاع دارید شکل حسابی، مطابق حرف T در زبان انگلیسی است. در این روش، سرفصل‌های مربوط به دارایی‌ها در سمت راست ترازنامه و بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام دارایی‌ها در انواع ترازنامه در سمت چپ ترازنامه نمایش داده می‌شود.

در این روش بیشتر بر روی معادله حسابداری تأکید می‌شود و باید جمع ارقام سمت راست ترازنامه با جمع اقلام سمت چپ ترازنامه برابر باشد. این نوع شکل ارائه ترازنامه، بر روی معادله حسابداری تأکید دارد. در صورت‌های مالی تهیه شده در ایران بیشتر از شکل حسابی برای ارائه ترازنامه استفاده می‌شود.

نمونه ترازنامه مربوط به شرکت سیمان قاین که در بالا ارائه کردیم از نوع شکل حسابی است.

شکل گزارشی

در این روش قسمت چپ ترازنامه یعنی حساب بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در زیر سرفصل‌های دارایی آورده می‌شود.

تراز آزمایشی چیست؟

یکی از مهم‌ترین گزارش‌های نرم‌افزار حسابداری تراز آزمایشی است. تراز آزمایشی صحت ثبت اسناد و دفاتر را نشان می‌دهد.

گزارش تراز آزمایشی علاوه بر آن این امکان را فراهم می‌کند که مدیران و حسابداران دیدی کلی از گردش حساب‌ها در طی یک دوره مالی داشته باشند.

محدودیت‌های ترازنامه چیست؟

اگرچه ترازنامه اطلاعات ارزشمندی به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران ارائه می‌دهد، اما اشکالاتی نیز دارد.

از آنجا که ترازنامه یک صورت مالی ثابت است، در بسیاری از نسبت‌های مالی از داده‌های موجود در ترازنامه و صورت‌های درآمد پویاتر و صورت جریان‌های نقدی برای ارائه تصویر کامل‌تری از آنچه در یک شرکت می‌گذرد استفاده می‌شود. به همین دلیل، شاید ترازنامه نتواند به تنهایی تصویر کاملی از سلامت مالی یک شرکت ارائه نکند.

یکی دیگر از محدودیت‌های تراز مالی، تنظیم آن بر اساس یک بازه زمانی محدود است. تراز مالی فقط وضعیت مالی یک شرکت را در یک روز خاص نشان می‌دهد. پی بردن به عملکرد شرکت صرفاً دارایی‌ها در انواع ترازنامه دارایی‌ها در انواع ترازنامه بر اساس ترازنامه به تنهایی ممکن است دشوار باشد.

به عنوان مثال، تصور کنید شرکتی در پایان ماه یک میلیارد دلار پول نقد را گزارش می‌دهد. بدون داشتن زمینه کافی، مرجع مقایسه، آگاهی از موجودی نقدی قبلی شرکت، و اطلاع از تقاضاهای عملیاتی صنعت، دانستن اینکه شرکت چقدر پول نقد دارد ارزش چندانی ندارد.

جمع‌بندی

ترازنامه یا تراز مالی یکی از صورت‌های مالی اساسی در حسابداری است که مانده‌های پایانی سرفصل‌های دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت را در تاریخ ذکر شده در گزارش نشان می‌دهد.

سرمایه‌گذاران و تحلیلگران می‌توانند با مراجعه به ترازنامه یک شرکت تصویری کلی از دارایی‌ها و بدهی‌ها شرکت و همچنین میزان سرمایه‌گذاری سهامداران در شرکت به دست بیاورند. از تراز مالی معمولاً برای تحلیل مالی و پی بردن به عملکرد شرکت‌ها استفاده می‌شود.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: