ارز دیجیتال دییم، رمز ارزی بر پایه فیسبوک
یکی از بهترین پیشرفتها در بازار کریپتوکارنسی که در آیندهای نه چندان دورقابلاجراست، ارز دیجیتال دییم(Diem) است.
همیشه قبل از اینکه رمز ارزی وارد بازار ارزهای دیجیتال شود، آوازه آن در بین کاربران میپیچد. دییم نیز توانست نظر بسیاری از کاربران را به خود جلب کند. وعدهها و کاربردهای این رمز ارز سبب شد بسیاری از سرمایهگذاران به انتظار این رمز ارز بنشینند.
آیا شما نیز اطلاعاتی در مورد این ارز دیجیتال دارید؟ کیوسک آکادمی سعی دارد این ارز دیجیتال را که هنوز روی کار نیامده است، برای شما توصیف کند.
ارز دیجیتال دییم چیست؟
ارز دیجیتال دییم رمز ارزی است که توسط فیسبوک پایهگذاری شد. این ارز دیجیتال بهعنوان یک رمز ارز جهانی ساده با کارمزدی کم در نظر گرفته شده است این رمز ارز میتواند بهعنوان یک پول دیجیتالی در تلفن همراه شما ذخیره میشود، بنابراین میتوانید برای خرید هر کالا و خدمات از آن استفاده کنید.
پشتیبانی این رمز ارز بسیار قوی است. در واقع داراییهای واقعی، ارزهای دیجیتالی اصلی و سایر ابزارهای دولتی این ارز دیجیتال را تحت حمایت خود دارند. در نظر داشته باشید، تا ماه دسامبر سال 2020 دییم نام دیگری داشت و کاربران آن را با نام لیبرا میشناختند.
سپس انجمن لیبرا که مسئول نظارت بر پروژه ارزهای دیجیتال و تراکنش آنها بود، نام این رمز ارز را به دییم تغییر داد. ماموریت اصلی دییم ایجاد یک شبکه مالی قابلاعتماد و نوین است تا افراد و مشاغل مختلف در سراسر جهان بتوانند با کمک این رمز ارز قدرت بیشتری در نقل و انتقالات مالی خود پیدا کنند.
پیش از این نیز گفتیم این رمز ارز تحت حمایت انجمن دییم قرار دارد. دییم به ارز دیجیتال جدیدی تبدیل میشود که نوعی سیستم پرداخت جهانی را به وجود میآورد.
چه کسانی ارز دیجیتال دییم را روی کار آوردند؟
انجمنی به نام دییم تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها پروژه لیبرا فیسبوک را ایجاد کردند و در ادامه قصد دارند استیبل کوینی براساس دلار راهاندازی کنند. با روی کار آمدن این رمز ارز، جاهطلبیهای دنیا که متمرکز بر روی دلار آمریکا است، کاهش مییابد. انجمن تشکیلدهنده دییم، متشکل از 26 شرکت مالی و غیردولتی است.
عملیات اصلی مربوط به این رمز ارز در سوئیس و ایالات متحده انجام شد. درخواست مجوز سیستم پرداخت دییم در بازار مالی سوئیس پایهگذاری شده است. انجمن دییم سیستم پرداخت این رمز ارز را بر پایه بلاکچین اجرا و امکان انتقال بیدرنگ استیبل کوینها را فراهم کرد.
در ادامه این مسیر، شبکه اجرای جرایم مالی و وزارت خزانهدارای ایالات متحده نیز به ثبت این سیستم کمک کرد. استیل کوینها به ارز فیات متصل هستند، پس دییم نیز بر پایه همین نقدینگی روی کار آمده است. بانکی مستقر در کالیفرنیا این رمز ارز را ایجاد و ذخیره آن را مدیریت کرد.
هدف اصلی ارز دیجیتال دییم
ارز دیجیتال دییم با این هدف ایجاد شد تا وسیلهای برای مبادله راحتتر در سراسر جهان باشد. از آنجایی که این رمز ارز تحت حمایت سبدهای ارزهای دیجیتال اصلی قرار دارد برای ایجاد ثبات قیمت نیز استفاده میشود.
همچنین این رمز ارز کارایی سایر سکهها را تغییر میدهد، بدینمعنی که ارزهای ساده برای انجام تراکنشهای روزانه ارتقا پیدا میکنند. در وایت پیپر دییم فیسبوک به یکی از اصلیترین مشکلات کاربران اشاره شده است. هزینه جابهجایی پول برای کاربران قابلقبول نیست.
البته بعضی از کشورها هزینههای بیشتری دریافت میکنند. در بیشتر کشورهای در حال توسعه، کارمزدهای زیادی به ازای خدمات نقل و انتقال مالی از کاربران دریافت میشود. سالانه بیش از 50 میلیارد دلار از کاربران میگیرند.
بدینترتیب ذخیره و پسانداز کردن پول در این کشورها کار آسانی نیست. در واقع اگر شخصی از شما دزدی کند، به عبارتی تمام دارایی و سرمایه شما را دزدیده است. حدود 1.7 میلیارد نفر در سراسر جهان نمیتوانند از پس کارمزدهای بالا نقل و انتقالات بانکی برآیند. در حالی که همه این افراد تلفن همراه دارند و میتوانند از این رمز ارز نوین بهعنوان یک سیستم نقل و انتقال ارزان استفاده کرده و در کیف پول نوی (Novi) نگهداری کنند.
دلیل تغییر نام لیبرا به دییم چه بود؟
انجمن لیبرا، این گروه پرداخت دیجیتالی، تحت حمایت فیسبوک بهطور ناگهانی نام خود را به انجمن دییم تغییر داد. این انجمن نیز یک گروه مستقل است که توسط فیسبوک برای مدیریت ارزهای دیجیتال روی کار آمد. از زمان آغاز پروژه لیبرا، نگرانی سرمایهگذاران در سراسر جهان توسعه یافت. چون آنها میترسیدند سیستم مالی مختل شود.
در ضمن با روی کار آمدن لیبرا خطر پولشویی احتمالی و رقابتهای ناسالم با ارزهای فیات مانند دلار آمریکا نیز گسترش پیدا کرد. بنابراین تصمیم گرفتند نام این انجمن را به دییم تغییر دهند. دییم در زبان لاتین به معنای روز و نشانهای از بلوغ و استقلال روبهرشد است. در این زمان سیستم نظارتی نیز برای این انجمن ایجاد شد.
دییم به گونهای طراحی شده است که مردم بتوانند خیلی راحت پول خود را به سراسر جهان ارسال کنند. برخلاف بیت کوین و سایر رمز ارزها، ارز دیجیتال دییم نوسان زیادی ندارد و توسط ارز دولتی پشتیبانی میشود. فیسبوک نیز در پی این تغییر، کیف پول دیجیتال خود را تغییر داد.
نحوه عملکرد ارز دیجیتال دییم یا لیبرا
ارز دیجیتال دییم توسط کیف پول ارزهای دیجیتال خریداری، نگهداری و استفاده میشود. به ازای پرداخت نقدینگی دلار میتوانید این رمز ارز را تهیه کنید. با خرید این رمز ارز، میتوانید دییم را در هر کسبوکاری به کار برید.
در ضمن فیسبوک نیز در حال توسعه یک سرویس خدماتی کیف پول است که شما بتوانید رمز ارزهای خود را دو آن نگهدارید و در مواقع لازم آنها را خرج کنید. رمز ارز دییم توسط یک سازمان غیر دولتی نظارت و پیگیری میشود.
از اینرو تبلیغات گستردهای در مورد این رمز ارزها انجام میدهند. این تبلیغات در بستر فیسبوک نیز انجام میشوند، بدینترتیب فیسبوک هزینه خوبی از خریداران و تبلیغکنندگان دریافت میکند و سود میبرد.
آیا سرمایهگذاری بر روی ارز دیجیتال دییم سودآور است؟
تمام سرمایهگذاریها با ریسکهای ذاتی همراهند و ارزهای دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بازار ارزهای دیجیتال حتی ریسک بیشتری نسبت به سایر سرمایهگذاریها به همراه دارد. در حال حاضر ارز دیجیتال دییم در مراحل ابتدایی خود به سر میبرد و بدونشک قیمت و ارزش این رمز ارز مدامدر حال نوسان خواهد بود.
براساس گزارشات به دست آمده، برخی از رمز ارزها مانند بیت کوین در سال 2021 به قیمتهای بیسابقهای دست پیدا کردند. از آنجایی که پیپال در حال حاضر از خرید و فروش ارزهای دیجیتال پشتیبانی میکند، شاید سرمایهگذاری بر روی دییم فیسبوک خیلی پرخطر نباشد. حتی شرکت اپل نیز به فکر پشتیبانی از این رمز ارزها است.
در حال حاضر سرمایهگذاری بر روی ارزهای دیجیتال بعضی از کاربران را به میلیونر و میلیاردر تبدیل کرده است. دلایل بسیار خوبی برای شروع سرمایهگذاری بر روی رمز ارز دییم وجود دارد. ولی تمام این دلایل در بلند مدت نتیجهبخش خواهند بود. در ادامه 4 دلیل اصلی سرمایهگذاری بر روی این رمز ارز را توضیح میدهیم.
ارزش ثابت
پیش از این نیز گفتیم، ارز دیجیتال دییم توسط داراییهایی همانند پول نقد، معادلهای نقدی، و اوراق بهادار دولتی پشتیبانی میشود. البته این پشتیبانیها به صورت کوتاهمدت انجام میشوند. آیا میدانید دییم نوعی استیبل کوین به حساب میآید؟ استیبل کوینها به طور معمول ارزش ثابتی دارند.
برخی از متخصصان بر این باور هستند که استیبل کوینها آینده ارزهای دیجیتال خواهند بود. از آنجایی که داراییهای واقعی پشتیبانی این رمز ارزها را بر عهده دارند، میتوان خیلی راحت دییم را بدون مشکل با ارزهای محلی نیز مبادله کرد. این رمز ارز در مقایسه با بیت کوین احتمال نقدینگی بیشتر و نوسان کمتری دارد.
فناوری بلاکچین
بلاکچین ارز دیجیتال دییم، پایه و اساس اصلی این رمز ارز است. این فناوری در امنیت، حریم خصوصی، و شفافیت آخرین پیشرفتها را تجربه کرده و بهطور غیرمتمرکز در اختیار کاربران قرار میگیرد. بدینترتیب هیچ مالک یا کنترلکنندهای برای این شبکه بلاکچین وجود ندارد.
البته فراموش نکنید هر یک از تراکنشهای این ارز دیجیتال براساس تکنیکهای خاصی اعتبارسنجی میشود. در واقع برای جلوگیری از تقلب باید به این تراکنشها نظارت داشت. در نظر داشته باشید تمام سوابق و گزارشات تراکنشها در دفتر کل به صورت دقیق یادداشت میشود.
انجمن دییم
پشتیبان این پروژه یک سازمان و انجمن مستقیم است. انجمن دییم مسئولیت اداره شبکه بلاکچین و توسعه این پروژه را بر عهده دارد. این انجمن از چندین نماینده و عضو تشکیل شده است. انجمن دییم بر عملکرد سیستم پرداخت نظارت دارد، در واقع کنترل ایمنی این تراکنشها بر عهده همین انجمن است. انجمن دییم امنیت و دقت شبکه را تضمین میکند.
سخن آخر
رمز ارز دییم یک ارز دیجیتال دسترسی مالی جهانی را تسهیل میکند. ماموریت اصلی این پروژه فعال کردن جابهجاییهای مالی راحت، سریع، و کمهزینه است. با روی کار آمدن این ارز دیجیتال مردم در سراسر جهان برای نقل و انتقالات مالی خود به توانمندی خوبی دست پیدا میکنند.
حتی افرادی که به بانکداری سنتی دسترسی ندارند نیز میتوانند از این سیستم پرداخت، نهایت بهره را ببرند. متاسفانه هنوز زمان دقیق روی کار آمدن پروژه دییم مشخص نیست، اما انجمن دییم به تازگی اعلام همکاری کرده است و همین موضوع نشان میدهد دییم به پیشرفت خوبی دست پیدا میکند.
نظر شما در مورد سرمایهگذاری بر روی رمز ارز دییم فیسبوک چیست؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
بررسی نکات کلیدی و مشکلات استیبل کوین ها
در ارتباط با جایگاه استیبل کوین ها در دنیای رمزنگاری حواشی و سوالات بسیاری مطرح است، از این رو قصد داریم تا با طرح هشت مورد از نکات کلیدی و مشکلات استیبل کوین ها و پاسخ به آنها، بتوانیم جایگاه تقریبی این دسته از کوینها را بر روی سکوی قهرمانی المپیک رمزارزها تخمین بزنیم.
1. چه چیزی عامل تفاوت میان استیبل کوین ها با رمزارزهای دیگر شده است؟
در مجموع قرار است که استیبل کوین ها از ارزش ثابتی برخوردار باشند و مانند دیگر رمزارزها به ماه سفر نکنند! رمزنگاری وسیله نقلیه عظیمی برای سرمایهگذاران به شمار میآید و به امور مالی کمک بسیاری کرده است، با این حال اتریوم، بیتکوین و سایر آلتکوینها از ارزش ثابتی برخوردار نیستند و تنها برای سرمایهگذاری مناسب هستند. درواقع از استیبلکوینها میتوان به منظور پرداخت توسط ارزهای دیجیتال، بدون نگرانی در مورد تغییر در ارزش آنها استفاده کرد.
2. آیا استیبل تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها کوین ها نسخه بهتری از رمزارزها هستند؟ کدامیک از اهمیت بیشتری برخوردارند؟
استیبل کوین ها بهتر نیستند، بلکه متفاوت هستند. جایگاه بیتکوین و دیگر رمزارزها همیشه محفوظ است، اما برای ناحیه کاربری عمومی رمزارزی مناسب نیستند، چرا که نمیتوان برای رفع نیازهای روزمره و پرداختهای روزانه از آنها استفاده کرد، در نتیجه استیبل کوین ها گامی مهم در جهت آینده به شمار میآیند.
3. آیا استیبل کوین ها بدلیل موضوع تمرکز در جایگاهی پایینتر از بیتکوین قرار دارند؟
پاسخ به این سوال به متغییرهای بسیار بستگی دارد که برای بررسی آنها باید ریشه این نوع از تمرکز را مورد مطالعه قرار دهیم، چرا که زنجیره استیبل کوین ها بدلیل اهمیت وجود داراییهای نگهداری شده بعنوان پشتوانه مالی آنها در حسابهای بانکی شرکتها و افراد به سمت تمرکز سوق داده شدهاند. با این وجود استیبل کوین های غیرمتمرکز جدیدی در حال ظهور هستند، به گونهای که تمام ذخایر مالی آنها را میتوان با بررسی ارزش قفلشده در قرارداد هوشمند آنها به تایید رساند.
4. آیا تمام استیبلکوینها وابسته به پولهای فیات هستند؟
انبوهی از انواع مختلف استیبل کوین وجود دارد، برخی با پشتوانه فیات و برخی دیگر با تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها پشتوانه رمزارزی یا کالاهایی همچون طلا… و در برخی موارد نیز ارزش آنها را با استفاده از الگوریتمها و عملیاتی که با توجه به میزان توزیع به ثبات عرضه با تقاضا کمک میکنند، ثابت نگاه میدارند.
5. به نظر شما کدام یک از آنها بهتر است؟
بهترین آنها به یک سبد دارایی متصل میشوند تا حصول اطمینان از ثبات مطلق آنها میسر گردد. با فناوریهای نوین میتوان اینگونه از ارزها را به ارزش یک پول فیات متصل کرد، بدون آنکه توسط دخایر فیات پشتیبانی شوند، در این حالت با مقاومت بیشتری در مقابل نوسانات همراه خواهند بود. از همه مهمتر، شفافیت و عدم تمرکز در آنهاست که به یکپارچهسازی دیفای کمک شایانی میکند.
6. آیا فکر میکنید سرانجام استیبلکوینها میتوانند بیتکوین و اتریوم را از میادین تجاری بیرون کنند؟
احتمالا خیر، اما فضای کاملا عظیمی برای رشد در دنیای استیبل کوین ها فراهم است. بیتکوین و اتریوم آمدهاند تا بمانند اما کاربرد آنها بیشتر بعنوان سرمایهگذاری حائز اهمیت است تا رفع نیازهای روزمره.
7. مشکلات استیبل کوین ها چیست، آیا میتوانید در مورد بزرگترین آنها برایمان توضیح دهید؟
مسائل و مشکلاتی با برخی از آنها وجود داشته است، در تعدادی از صنایع نیز عدم شفافیت وجود دارد و هنوز با بسیاری از سوالات بیپاسخ در ارتباط با برخی از استیبل کوین های بزرگی چون تتر رو به رو هستیم. هدف باید ایجاد یک سیستم پایدار متمرکز بر پذیرش و یکپارچهسازی آنها با وبسایتها، برنامهها، خدمات مختلف و در نهایت سوپرمارکتها و رستورانهای محلی باشد که این امر نیازمند به ابزاری از دنیای واقعی است.
8. آیا این مشکلات مانع از پذیرش بیشتر آنها خواهد شد؟
مطمئنا، چرا که مردم به یک بیتکوین پایدار نیاز دارند تا بتوانند به آن اعتماد کنند. متاسفانه سیستم رمزنگاری آنچنان که مورد انتظار بود در زندگی روزمره پذیرفته نشده است و عموم مردم هنوز روش استفاده و تهیه آنها را نمیدانند، ما به سادهسازی این فرآیند نیاز داریم.
آیا ممکن است تتر (USDT) زیر یک دلار معامله شود؟
به طور کلی ما در ارزهای فیات نظیر دلار و یورو به دنبال ثبات هستیم. با وجود توسعه چند بانک کریپتویی، هنوز فراهم کردن امکان معامله ارزهای رایج و رمز ارزها در کنار یکدیگر برای بیشتر صرافیها امکانپذیر نیست.
اگرچه بازار ارز دیجیتال را بیشتر به نام بیت کوین میشناسند، اما واقعیت این است که اکنون یک رمز ارز دیگر پراستفادهترین گزینه است؛ تتر با اختلاف پرکاربردترین ارز دیجیتال رمزنگاری شده است، به طوری که حتی افراد فاقد تمایل به سرمایه گذاری در این داراییهای نوظهور نیز از آن استفاده میکنند. در حال حاضر میزان کل سرمایه در گردش داخل شبکه تتر بالای 75 میلیارد دلار است و برای تریدرهای ارزهای دیجیتال پناهگاهی امن به شمار میرود تا بتواند از خود را از نوسانات در امان نگه دارند.
به طور کلی ما در ارزهای فیات نظیر دلار و یورو به دنبال ثبات هستیم. با وجود توسعه چند بانک کریپتویی، هنوز فراهم کردن امکان معامله ارزهای رایج و رمز ارزها در کنار یکدیگر برای بیشتر صرافیها امکانپذیر نیست. قوانین پیش نیاز توسعه چنین بانکی برای بیشتر صرافیها ترسناک و برای موارد کوچکتر غیر ممکن است. رمز ارز تتر بهترین راهکار برای برطرف کردن مشکل به شمار میرود. اما بروز حادثهای تلخ در بازار رمز ارزها سبب شده عده زیادی از هولدرهای آن احساس ترس کنند؛ چقدر کاهش قیمت خرید و فروش تتر به زیر 1 دلار ممکن است ؟
ترس از کاهش قیمت تتر بعد از سقوط یک استیبل کوین
در هفتهای که گذشت، شاهد اتفاقی ناگوار در بازار رمز ارزها بودیم که به سرمایه گذاران زیادی آسیب زد. استیبل کوین ترا یو اس دی (UST) که توانسته بود به مارکت کپ بالای 18 میلیارد دلار دست پیدا کند و در رتبه سوم از نظر ارزش کل بازار قرار بگیرد، قیمتش از زیر 1 دلار به 0.17 دلار رسید! این برای یک استیبل کوین که قرار است همیشه با حفظ قیمتش، پناهگاهی امن برای تریدرها و سرمایه گذاران باشد، فاجعهبار است! تصور کنید به خیال حفظ ارزش پول خود، آن را تبدیل به یک رمز ارز پایدار کنید، اما ناگهان سرمایهتان به یک ششم سقوط کند! بعد از این اتفاق تلاطمی در بازار سایر استیبل کوینها مخصوصا تتر به وجود آمد.
برای بررسی احتمال کاهش قیمت خرید و فروش تتر به زیر یک دلار ابتدا باید نحوه کار آن را بررسی کنیم. همچنین باید حادثهای که برای ترا یو اس دی رخ داد را بررسی کنیم تا دلایل بروز آن روشن شوند.
انواع استیبل کوینها شامل تتر
به طور کلی سه نوع مختلف رمز ارز پایدار وجود دارند. پراستفادهترین گزینهها شامل تتر در دستهبندی اول قرار میگیرند، اما استیبل کوینهای از دو دستهبندی دیگر نیز رفته رفته در حال کسب محبوبیت هستند.
تتر، یو اس دی کوین و چند رمز ارز پایدار مهم دیگر دارای پشتوانه فیات هستند، به این معنی که به ازای کل ارزش بازار آنها و میزان عرضه در گردششان، پول در بانک سپرده شده است. به تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها عنوان مثال برای انتشار هر توکن USDT جدید، شرکت توسعهدهنده یک دلار در یک حساب بانکی ذخیره میکند. به همین دلیل تتر از پشتوانه پولی قوی برخوردار است. اگرچه هر از گاه ادعاهایی درباره یکسان نبودن پساندازهای آن در بانک با میزان عرضه کل USDT شنیده میشود، اما تا کنون چیزی به صورت علنی به اثبات نرسیده است.
دای معروفترین ارز دیجیتال پایدار با پشتوانه رمز ارز است. برای این نوع استیبل کوین نیز پشتوانه در نظر گرفته میشود، با این تفاوت که نوع آن به جای پول فیات، رمز ارز است. به عنوان مثال ممکن است فردی با قفل کردن مقداری اتریوم در یک قرارداد هوشمند، مقداری توکن DAI عرضه کند. یک مزیت مهم آنها افزایش شفافیت به خاطر کنترل فرآیند صدور توکنهای جدید توسط قراردادهای هوشمند است. به این ترتیب دیگر هیچ رمز ارز پایداری بدون پشتوانه عرضه نخواهد شد. اگر بتوان روزی تتر را به این سمت (استفاده از قراردادهای هوشمند برای کنترل عرضه) هدایت کرد، اعتماد به آن قطعا بیشتر خواهد شد.
اما ترا یو اس دی یک رمز ارز پایدار از نوع الگوریتمی است و توسط هیچ ارز فیات یا رمز ارزی حمایت نمیشود. حفظ ثبات قیمت در این شبکه بر عهده قراردادهای هوشمند قرار دارد. نحوه کار آنها به نوعی شبیه بانکهای مرکزی است که ارز فیات عرضه میکنند. اساسا، وقتی قیمت افزایش پیدا میکند، رباتها تلاش میکنند با افزایش عرضه، قیمت را کاهش بدهند. عکس این اتفاق نیز در زمان کاهش قیمت به زیر 1 دلار رخ تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها میدهد.
چقدر ممکن است قیمت خرید و فروش تتر به سرنوشتی مشابه دچار شود؟
ترا یو اس دی اولین استیبل کوین الگوریتمی نبود، اما بعد از افزایش مارکت کپ آن به بالای 18 میلیارد دلار، نگرانیهایی درباره چگونگی ثابت نگه داشتن قیمت آن بروز کرد. متاسفانه در نهایت این نگرانیها تبدیل به واقعیت شدند و UST سقوط کرد.
اما تتر از نوع ارزهای دیجیتال پایدار دارای پشتوانه فیات است، به همین دلیل از پشتوانه مستحکمی برخوردار است. از طرفی تا کنون ادعاهای مبنی بر نبود ذخایر کافی در حسابهای بانکی آن به اثبات نرسیدهاند. پس تا زمانی که خبری مطمئن درباره آن منتشر نشود، بازار تتر ثبات کنونی خود را حفظ خواهد کرد.
به منظور خرید تتر و بیش از 350 ارز دیجیتال دیگر میتوانید به صرافی بیت 24 مراجعه کنید. به عنوان مهمترین ویژگیهای این صرافی باید به وجود کیف پول داخلی به منظور خرید و فروش سریع و تسویه آنی اشاره کرد که با توجه به شدت بالای نوسانات از اهمیت بالایی برخوردار است.
تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها
ارز دیجیتال بانک مرکزی یا همان CBDC
در این محتوا قصد داریم ارز دیجیتال بانک مرکزی یا همان CBDC را باهم بررسی کنیم. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی می توانند آینده پول باشند، اما هنوز راه زیادی در پیش دارند.
ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یک نسخه دیجیتالی از پول فیات با حمایت دولت است. این نوع ارز دیجیتال توسط بانک مرکزی صادر و با پول ملی کشور گره خورده است. CBDC ها بیشتر شبیه به استیبل کوین ها هستند، که ارزهای رمزنگاری شده ای هستند که به پول فیات متصل شده اند و تلاش می کنند همان ارزش را حفظ کنند. تفاوت اصلی این است که دولت های جهان CBDC را صادر میکنند.
بیش از 80 کشور در سراسر جهان در حال تحقیق یا توسعه CBDC هستند و در مراحل مختلفی از این فرآیند هستند. برخی از پروژه ها غیرفعال و یا لغو شده است، در حالی که برخی دیگر قبلا ارزهای دیجیتال خود را راه اندازی کرده اند. از آنجایی که CBDC ها می توانند بر بازار کریپتو تاثیر بگذارند، اگر روی ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری می کنید، درک آنها مهم است.
تعریف ارز دیجیتال بانک مرکزی به زبان ساده
ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) پولی است که یک بانک مرکزی، مانند بانک ایران، میتواند تولید کند. این پول دیجیتال (یا الکترونیکی) نامیده می شود زیرا مانند اسکناس و سکه پول فیزیکی نیست. به صورت مبلغی در رایانه یا دستگاه مشابه است. اما CBDC مانند بیتکوین یک ارز دیجیتال نیست. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی، توکنهای دیجیتالی هستند، مشابه ارزهای دیجیتال، که توسط بانک مرکزی صادر میشوند.
آنها به ارزش پول فیات آن کشور وابسته هستند. بسیاری از کشورها در حال توسعه CBDCها هستند و برخی حتی آنها را اجرا کرده اند. از آنجایی که بسیاری از کشورها در حال تحقیق در مورد راه های انتقال به ارزهای دیجیتال هستند، مهم است که بدانیم آنها چیست و چه معنایی برای جامعه دارند. CBDC شکل الکترونیکی پول بانک مرکزی با استفاده گسترده توسط خانوارها و مشاغل برای ذخیره ارزش و پرداخت است.
تفاوت CBDC با ارز دیجیتال چیست؟
CBDC با ارز رمزنگاری شده (به عنوان دارایی های رمزنگاری شده شناخته می شود) متفاوت است. ارزهای دیجیتال توسط بانک مرکزی صادر نمی شوند. این ارزهای دیجیتال منتشر شده خصوصی شامل بیت کوین ، اتر (اتریوم) و XRP است. ارزش یک دارایی رمزنگاری شده میتواند به سرعت بالا و پایین شود. آنها یک سرمایه گذاری پرخطر هستند.
ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چگونه کار می کند؟
هر CBDC یک نمایش دیجیتالی از پول فیات موجود یک کشور است و به همین ترتیب کار می کند. از آنجایی که بسیاری از کشورها روی CBDC های خود کار میکنند، احتمالاً تفاوت هایی در نحوه عملکرد آنها وجود خواهد داشت، اما آنها از همان مدل اولیه پیروی میکنند.
بانک مرکزی کشور CBDC خود را صادر میکند که از حمایت آن دولت برخوردار است. سپس می توان از آن CBDC به عنوان پول قانونی برای معاملاتی مانند پرداخت حقوق به کارکنان یا خرید کالا و خدمات استفاده کرد. پس ، شما میتوانید پول را از حساب بانکی خود به حساب دوست خود در بانک دیگری انتقال دهید و همه اینها به صورت دیجیتالی اتفاق می افتد. مصرف کنندگان همچنین برای استفاده از CBDC نیازی به حساب بانکی تجاری ندارند. برای کسانی که بانک ندارند، CBDC ها راهی برای انتقال پول دیجیتالی ارائه می دهند.
آشنایی با ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)
پول فیات یک ارز صادر شده توسط دولت است که توسط کالاهای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نمی شود. این نوعی مناقصه قانونی در نظر گرفته میشود که میتواند برای مبادله کالا و خدمات مورد استفاده قرار گیرد. به طور سنتی، پول فیات به شکل اسکناس و سکه عرضه میشد، اما فناوری به دولت ها و موسسات مالی اجازه می دهد تا پول فیات فیزیکی را با مدلی مبتنی بر اعتبار تکمیل کنند که در آن مانده ها و تراکنش ها به صورت دیجیتالی ثبت می شود. ارز فیزیکی هنوز به طور گسترده ای مبادله و پذیرفته می شود.
با این حال، برخی از کشورهای توسعه یافته کاهش قابل توجهی را در استفاده از آن تجربه کرده اند و این روند در طول همه گیری COVID-19 تسریع شد.
معرفی و تکامل ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین، علاقه بیشتری به جوامع بدون پول نقد و ارزهای دیجیتال ایجاد کرده است. بنابراین، دولتها و بانکهای مرکزی در سراسر جهان در حال بررسی امکان استفاده از ارزهای دیجیتالی تحت حمایت دولت هستند. زمانی که اجرا شوند، این ارزها از حمایت کامل دولتی که آنها را منتشر کرده، درست مانند پول های فیات برخوردار خواهند بود.
اهداف ارزهای دیجیتال بانک مرکزی
هدف اصلی CBDC ها ارائه حریم خصوصی، قابلیت انتقال، راحتی، دسترسی و امنیت مالی به مشاغل و مصرف کنندگان است. CBDCها همچنین میتوانند تعمیر و نگهداری مورد نیاز یک سیستم مالی پیچیده را کاهش دهند، هزینههای تراکنش بینمرزی را کاهش دهند و گزینههای کمهزینهتری را برای افرادی که در حال حاضر از روشهای انتقال پول جایگزین استفاده میکنند، فراهم کنند.
یک نکته ای که در اینجا قابل بیان میباشد این است که CBDC همچنین ابزارهایی را برای بانک مرکزی یک کشور برای اجرای سیاست های پولی برای ایجاد ثبات، کنترل رشد و تأثیرگذاری بر تورم نیز فراهم میکند.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی همچنین خطرات استفاده از ارزهای دیجیتال را به شکل فعلی کاهش می دهد. ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان هستند و ارزش آنها دائماً در نوسان است. این نوسانات میتواند باعث استرس مالی شدید در بسیاری از خانوارها شود و بر ثبات کلی یک اقتصاد تأثیر بگذارد. CBDCها که توسط یک دولت حمایت میشوند و توسط بانک مرکزی کنترل میشوند، ابزاری پایدار برای مبادله ارز دیجیتال برای خانوارها، مصرفکنندگان و کسبوکارها فراهم میکنند.
کشور ایران یک CBDC به نام رمز ریالی ایجاد کرده است که میتوان از آن استفاده کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آن میتوانید به صفحه رمز ریالی مراجعه کنید.
CBDC ها در مقابل ارزهای دیجیتال
اکوسیستمهای ارزهای دیجیتال نمایی از یک سیستم ارز جایگزین را ارائه میکنند که در آن مقررات دست و پاگیر شرایط هر تراکنش را تعیین نمیکنند. تکثیر یا جعل آنها سخت است و با مکانیسمهای اجماع که از دستکاری جلوگیری میکند محافظت میشوند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به گونه ای طراحی شده اند که شبیه ارزهای رمزنگاری شده باشند، اما ممکن است نیازی به فناوری بلاک چین یا مکانیسم های اجماع نداشته باشند. علاوه بر این، ارزهای رمزپایه تنظیم نشده و غیرمتمرکز هستند.
ارزش آنها توسط احساسات سرمایه گذاران و خریداران، استفاده و علاقه کاربر تعیین می شود. آنها داراییهای بیثباتی هستند که بیشتر برای سفته بازی مناسبتر هستند. CBDC ها ارزش ارز فیات را منعکس می کنند و برای ثبات و ایمنی طراحی شدهاند.
آیا CBDC بر اساس بلاک چین است؟
CBDC ها میتوانند بر اساس بلاک چین باشند، اما نیازی به این کار ندارند. ابتکار ارز دیجیتالی بانک فدرال رزرو بوستون و موسسه فناوری میشیگان در تحقیقات خود دریافتند که دفتر کل توزیع شده می تواند کارایی و مقیاس پذیری CBDC را مختل کند.
آیا CBDC یک ارز دیجیتال است؟
اگرچه ایده ارزهای دیجیتال بانک مرکزی از ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین سرچشمه می گیرد، CBDC ها ارزهای دیجیتال نیستند. CBDC ها توسط یک بانک مرکزی کنترل می شوند، در حالی که ارزهای دیجیتال تقریباً همیشه غیرمتمرکز هستند، به این معنی که نمی توانند توسط یک مرجع تنظیم شوند.
آیا حکم شرعی خریدوفروش استیبل کوینها با سایر رمزارزها متفاوت است؟
خبرگزاری تسنیم، استیبل کوینها ارزهای دیجیتالی هستند که از یک طرف مانند ارزهای فیات رایج دنیا، ثبات قیمتی داشته و دچار نوسان نمیشوند و از طرف دیگر امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنشهای داراییهای مجازی را حفظ کرده اند. این ویژگیها باعث شده است که طی دو سال گذشته، استفاده از انواع و اقسام این نوع رمزارز در سرتاسر جهان رشد و گسترش یابد. این موضوع بهخصوص وقتی برای ما اهمیت بیشتری پیدا میکند که در این مدت، استفاده از استیبل کوینها در جمهوری اسلامی ایران نیز گسترشیافته و وجهۀ قانونی پیدا کرده است. بهعنوانمثال، علی صالح آبادی، رئیسکل بانک مرکزی، در بیست و نهمین همایش سالانه سیاستهای پولی و ارزی، از اجرای «رمز ریال» بهعنوان یک استیبل کوین در آیندۀ نزدیک خبر داد. با این تفسیر، این سؤالها به ذهن متبادر میشوند که «آیا حکم شرعی خریدوفروش استیبل کوینها با سایر رمزارزها متفاوت است؟» و «آیا خریدوفروش استیبل کوینها به لحاظ فقهی بلامانع است؟».
در گزارش پیشرو خریدوفروش استیبل کوینها به لحاظ فقهی بررسی شده و تفاوت حکم شرعی آنها با سایر رمزارزها بیان شدهاست.
استیبل کوینها (Stablecoins) یا ارزهای دیجیتالِ باثبات، یکی از نوآوریهای جالب دنیای ارزهای دیجیتال هستند که ویژگی بارز این رمزارزها، ثبات قیمت آنهاست. قیمت این رمزارزها در شرایط مختلف ثابت است و مانند سایر انواع ارزهای دیجیتال دچار نوسان نمیشود.
استیبل کوینها با این هدف طراحی شدهاند که از طرفی ثبات قیمتی شبیه به آن چیزی که در ارزهای فیات قوی مشاهده میکنیم را برای ارزهای دیجیتال به ارمغان بیاورند و از طرف دیگر، امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنشهای داراییهای مجازی را حفظ کنند.
یک سوءتفاهم رایج درباره استیبل کوینها، ثابت بودن ارزش آنها نسبت به تمامی پولهای فیات است. درواقع وقتی از «تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها استیبل کوین» یا «ارز دیجیتال باثبات» صحبت میکنیم، باید بدانیم که مفهوم ثبات قیمت، امری کاملاً نسبی است. بهعنوانمثال، استیبل کوینهای دلاری، فقط نسبت به دلار ارزش ثابتی دارند اما اگر قیمت دلار در برابر سایر ارزهای ملی دستخوش تغییر شود، قیمت استیبل کوینها هم به همان نسبت تغییر خواهد کرد. همچنین استیبل کوینهایِ با پشتوانه دارایی (مانند طلا) و یا استیبل کوینهای جفت شده با ارزهای دیجیتال مثل WBTC، ارزشی معادل با واحدهای پشتوانه خود دارند که لزوماً به معنای ارزش دلاری ثابت نیست.
بهطورکلی، ارزش استیبل کوینها فقط نسبت به ارز یا دارایی خاصی ثابت است. درحالیکه ارزها یا داراییهای پشتوانۀ استیبل کوینها خود میتوانند ارزش متغیری نسبت به سایر واحدهای سنجش ارزش داشته باشند.
- انواع استیبل کوین بر اساس نحوه عملکرد
توضیحِ انواع استیبل کوینها ازاینجهت برای ما حائز اهمیت است که حکم شرعی برای هریک از آنها، متناسب با سازوکار و عملکردشان، متفاوت است. استیبل کوینها بهطورکلی به پنج دسته تقسیم میشوند: استیبل کوین با پشتوانه پول ملی، دارایی، رمزارز، استیبل کوین الگوریتمی و رپد توکنها. در ادامه هریک از این دستهها بهصورت مختصر معرفی میشوند؛ هدف از این معرفی، شناخت هردسته جهت بررسی حکم شرعی آنها بهصورت مجزا میباشد.
استیبل کوینهای با پشتوانه فیات، همیشه ارزشی معادل واحدهای فیات پشتوانه خود دارند؛ به این صورت که در ازای عرضۀ هر کوینِ جدید به بازار، یک واحد از ارز فیات به خزانه این استیبل کوین افزوده خواهد شد. این نوع استیبل کوینها ماهیتی غیرمتمرکز دارند زیرا مدیریت و عرضۀ آنها توسط یک نهاد مرکزی انجام میشود.
شاید مشهورترین استیبل کوین از این دسته، دلار تتر یا USDT باشد. قیمت دلار تتر همیشه معادل یک دلار است و بنیاد تتر بهعنوان نهادِ پشتیبانِ این استیبل کوین، متعهد شده است که بهازای هر واحد از این استیبل کوین که منتشر میشود، یک دلار در بانک ذخیره کند.
استیبل کوینی که با دارایی پشتیبانی میشود، شبیه به نوعِ با پشتوانۀ فیات است؛ با این تفاوت که داراییهای فیزیکی نظیر طلا را بهعنوان پشتوانه نگهداری میکند. استیبل کوینهای با پشتوانه دارایی، ارزهای فیات را با طیف متنوعی از وثیقههای ملموس جایگزین میکنند که دراینبین طلا که یک ذخیره ارزش سنتی به شمار میآید، یکی از رایجترین این وثیقههاست.
استیبل کوینهای با پشتوانۀ دارایی نیز همانند دستۀ قبل، ماهیتی متمرکز دارند زیرا مدیریت و عرضۀ آنها توسط یک نهاد مرکزی انجام میشود. یک مثال از این دسته از استیبل کوینها، رمزارز پیمان یا PMN است که قیمت هر واحد از آن بدون اینکه نسبت به قیمت طلا تغییر کند، همیشه معادل یک سوت طلا میباشد. رمزارز پیمان بر بستر بلاکچین ققنوس فعالیت میکند که یک بلاکچین ایرانی محسوب شده تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها و با مشارکت چهار بانکِ ملت، ملی ایران، پاسارگاد و پارسیان ایجاد شده است.
استیبل کوینهای با پشتوانه ارز دیجیتال از وامهایی با وثیقه مازاد استفاده میکنند تا ارزششان را ثابت نگه دارند. استیبل کوینهای مبتنی بر ارز دیجیتال با سبدی از یک یا چند ارز دیجیتال پشتیبانی میشوند. ازآنجاییکه ارزهای دیجیتال خود بسیار بیثبات هستند، این استیبل کوینها وامهایی با تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها وثیقه مازاد بسیار زیاد ارائه میدهند و از وامگیرندگان میخواهند توکنهای خود را در قراردادهای هوشمند قفل کنند. درصورتیکه ارزش وثیقه بیش از حد کاهش یابد، توکنهای وثیقه نقد میشوند تا از ضررهای بیشتر جلوگیری شود.
دای یکی از بهترین مثالها برای استیبل کوینهای با پشتوانه رمزارز است. رمزارز دای یا DAI یک توکن روی بلاکچین اتریوم است که ارزشی ثابت معادل یک دلار آمریکا دارد. قیمت ارز دیجیتال دای به کمک قراردادهای هوشمند همواره در یک محدوده ثابت حفظ میشود؛ به همین خاطر، دای بهعنوان یک استیبل کوین غیرمتمرکز شناخته میشود.
همانطور که گفته شد، استیبل کوینهای با پشتوانه رمزارز مانند دای، غیرمتمرکز هستند زیرا هیچ نهادی بهعنوان یک مرکز کنترل وجود ندارد که بتواند قیمت دای را کنترل یا تغییر دهد بلکه در تمام امور توسط قراردادهای هوشمند که از قبل طراحی شدهاند، انجام میشود.
استیبل کوینهای الگوریتمی همانطور که از نامشان پیداست، از الگوریتمها و قراردادهای هوشمند برای محافظت از ثبات قیمتی بهره میبرند. این استیبل کوینها با سیاست افزایش یا کاهش عرضه (در زمانهای موردنیاز) و با استفاده از نیروهای بازار، سطح قیمت خود را ثابت نگه میدارند.
آنچه که استیبل کوینهای الگوریتمی را از سایر انواع استیبل کوینها، خصوصاً استیبل کوینهای با پشتوانه رمزارز مانند دای، متمایز میکند، بیپشتوانه بودن آنهاست. در واقع استیبل کوینهای الگوریتمی، پیچیدهترین نوع استیبل کوینهای غیرمتمرکز هستند که ارزش آنها بهوسیله الگوریتمهای ویژه و قراردادهای هوشمند کنترل میشود. این الگوریتمها به طور خودکار عرضه توکن را در بازار افزایش یا کاهش میدهند تا از این تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها طریق، قیمت توکن را با ارز فیاتی که مدنظر آن است برابر نگه دارند.
تِرا یواسدی یا UST، یکی از مشهورترین استیبل کوینها و استیبل کوین مطرح الگوریتمی بود که تا یکی دو ماه قبل (اردیبهشت 1401)، از لحاظ ارزش بازار، سومین استیبل کوین بزرگ بازار بود اما با کاهش ارزش بیتکوین و وقوع یکسری اتفاقات در بلاکچین این استیبل کوینِ غیرمتمرکز، UST نتوانست بهواسطه الگوریتمها قیمت خود را در سطح یک دلار حفظ کند و با قرارگرفتن در یک سیکل ویرانگر، ارزش آن تا نزدیک صفر سقوط کرد.
یک توکن رپد (Wrapped Token) ارز دیجیتالی است که پشتوانه آن یک ارز دیجیتال دیگر است. خیلی از کارشناسان این نوع ارز دیجیتال را استیبل کوین نمیدانند چراکه کاربردهای گسترده ندارد و چندان مستقل نیست.
اصطلاح رپد به معنای «پوششی» است و از این نام میتوان توکنی را تصور کرد که در پوشش یک توکن یا کوین دیگر قرار گرفته است. بهعبارتدیگر، واحدهای یک ارز دیجیتال در یک آدرس مخصوص ریخته میشود و بهازای آن به طور خودکار در شبکه دیگر، توکن رپد ایجاد میشود.
رپد بیتکوین یا WBTC ، یک مثال از رپدتوکنها است که در واقع نماینده از بیتکوینهایی است که در بلاکچین اتریوم معامله میشوند.
در ابتدا برای بررسی نظر شریعت در مورد استیبل کوینها باید به این نکته توجه داشت که بهصورت کلی علما در مواجهه با رمزارزها دودسته نظر دارند: دسته اول استفاده از رمزارزها را دارای اشکال شرعی دانسته و دستۀ دوم معتقدند که رمزارزها در اصل مشکل شرعی ندارند؛ بنابراین برای افرادی که مقلد و پیرو دسته دوم فقها هستند، بهطریقاولی استفاده از استیبل کوینها هم بلامانع خواهد بود. اما در مورد افرادی که مقلد دسته اول فقها هستند، باید بررسی کنیم که آیا استیبل کوینها هم شامل این حکم میشوند یا اینکه حکم شرعی استیبل کوینها متفاوت است.
در ماه آوریل سال 2018 مقالهای از بنیاد اندونزیایی Blossom Finance منتشر شد که در آن به بررسی کامل ارزهای دیجیتال و بلاکچین از نظر شرع پرداخته شده است. پس از انتشار این مقالۀ فوقالعاده، قیمت بیتکوین یکباره هزار دلار رشد کرد زیرا محمد ابوبکر، نویسندۀ مقاله، محتوا و نتیجهگیری امیدوارکنندهای دررابطهبا ارزهای دیجیتال بیان کرده بود.
در مقاله محمد ابوبکر آورده شده است که فقهایی که استفاده از رمزارزها را دارای اشکال شرعی میدانند، برای این حکم خود، دلایلی آوردهاند که بهصورت کلی دلایل فقها با یکدیگر مشترک هستند و در پنج دسته طبقهبندی میشوند. در این قسمت از گزارش، ما به بررسی این نکته میپردازیم که آیا این پنج علت در مورد استیبل کوینها نیز صدق میکند یا خیر؛ بنابراین درصورتیکه این دلایل برای یک یا چند دسته از استیبل کوینها صدق نکنند، این دسته یا دستهها دارای اشکال شرعی نخواهند بود. در ادامه به بررسی صدق یا عدم صدق کردن این علتها در مورد استیبل کوینها میپردازیم:
- بیتکوین و سایر رمزارزها پول رایج قانونی نیستند
در مورد گروه اول و دومِ استیبل کوینها این نکته وجود دارد که این استیبل کوینها نمایندۀ یک پول یا دارائی رایج قانونی هستند و فقط نمودی از آن دارائی بر بستر بلاکچین هستند؛ بنابراین این دلیل در مورد دسته اول و دوم استیبل کوینها صدق نمیکند.
- صادرکننده بیتکوین و بسیاری از رمزارزها ناشناس است
در بررسی این علت، باید به این نکته توجه کنیم که صادرکنندۀ اکثر استیبل کوینها شناخته شده هستند و در حال حاضر استیبل کوین مطرحی در بازار وجود ندارد که صادرکنندۀ آن ناشناخته باشد؛ بنابراین این علت برای هیچکدام از دستههای استیبل کوینها صدق نمیکند.
- رمزارزها زیر نظر قدرت مرکزی یا پشتوانه دولت نیستند
دسته اول و دوم استیبل کوینها (استیبل کوینهای دارای پشتوانۀ فیات یا دارائی)، از طرفی فقط نمایندۀ یک ارز یا دارائی هستند که پشتوانه دولتها را دارد و از طرف دیگر سرعت، امنیت، سهولت استفاده و بقیه ویژگیهای سایر رمزارزها را دارند.
برای اینکه این دلیل حرمت رمزارزها را دررابطهبا استیبل کوینها بررسی کنیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که اساساً استیبل کوینها رمزارزهای دارای ثبات قیمت هستند و از ابتدا این اشکال بر استیبل کوینها وارد نیست.
باید توجه داشت که این دلیل یک عامل خارجی است که مستقیماً ارتباطی با معیار قانونی اسلامی یک پول ندارد. بهطورکلی، استفاده از یک چیز مشروع برای هدف نامشروع، آن را نامشروع نمیسازد. برای مثال میتوان به یک روایت از پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، اشاره کرد که او فروش انگور به یک تاجر شراب را ممنوع اعلام کرده بود اما ایشان هرگز استفاده از خود انگور را ممنوع اعلام نکردند.
به طور خلاصه از موارد فوق میتوان به این نتیجه رسید که اولاً برای مقلدینِ مراجعی که استفاده از رمزارزها را بلامانع میدانند، بهصورت اولی استفاده از استیبل کوینها هم بلامانع خواهد بود و ثانیاً برای مقلدین مراجعی که استفاده از رمزارزها را حرام اعلام کردهاند، تنها استفاده از استیبل کوینهای نوع اول و دوم (استیبل کوین با پشتوانه پول ملی و استیبل کوین با پشتوانه دارایی) بلامانع خواهد بود زیرا هیچ یک از علل حرمت رمزارزها دررابطهبا این دودسته صدق نمیکند. اما در مورد دستههای سوم تا پنجم از استیبل کوینها (استیبل کوین با پشتوانه رمزارز، استیبل کوین الگوریتمی و رپد توکنها)، مقلدین باید به نظر مرجع خود دررابطهبا رمزارزها رجوع کنند.
حمیدرضا علی اکبرزاده آرانی، دبیر کمیته تأمین مالی دفتر مطالعات رونق تولید دانشگاه امام صادق (ع)
دیدگاه شما