میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس

دامنه نوسان فرابورس و دامنه نوسان جدید بازار پایه

بازار فرابورس با هدف بهره‌گیری صنایع نوپا از منابع مالی بازار سرمایه و تنوع دادن به اوراق بهاداری به وجود آمده است که قابلیت معامله دارند. این بازار زیر نظر بازار بورس و اوراق بهادار با قوانینی ساده تر از بازار بورس، جهت پذیرش اوراق بهادار و انجام معاملات با این اوراق تشکیل شده است. این بازار با هدف کمک به توسعه بازار سرمایه کشور ایجاد شده است. به همین خاطر بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌پذیر که نمی‌توانند در محدوده قوانین بورس اوراق بهادار به عرضه سهام‌شان برای عموم بپردازند، امکان تامین منابع مالی‌شان را از طریق فرابورس به دست می‌آورند. ورود شرکت ها به بازار فرابورس، جذب سرمایه توسط آن ها و استفاده از مزیت های بازار اوراق بهادار با شرایطی بسیار راحت و سریع امکان پذیر است. فرابورس خود، شامل چندین بازار است.

فعالیت در بازار فرابورس ایران، در قالب چهار بازار مختلف پیگیری می‌شود:

بازار اول فرابورس

در این بازار، نوسان سهام شرکت‌ها و اوراق پذیرفته شده ۵ درصد و بدون حجم مبنا (حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز مورد معامله قرار بگیرد تا قیمت آن سهم، براساس سقف دامنه نوسان، قابلیت افزایش یا کاهش داشته باشد) در نظر گرفته می‌شود.

هر شرکت پس از احراز کامل شرایط و قوانین مطرح شده امکان ورود و پذیرش در بازار اول فرابورس را خواهد داشت. از جمله این شرایط می‌توان به ثبت آخرین سرمایه آنها در حدود حداقل ده میلیارد ریال اشاره کرد ضمن اینکه باید یکسال از زمان بهره‌برداری از آن گذشته و زیان انباشته (حساب سود و زیان انباشته یا سود و زیان سنواتی یک حساب دائمی است که مانده آن به سال بعد منتقل می شود و در تمامی شرکتها از جمله سهامی و غیره سهامی با این حساب به یک روش برخورد می شود اما لازم به ذکر است که حساب سود و زیان انباشته، حسابی است که ماهیت خنثی دارد و می‌تواند هم در طول دوره و یا در پایان دوره بدهکار و یا بستانکار شود و آن بستگی به اتفاقات ایجاد شده در طول سالی مالی دارد) نداشته باشد.

بازار دوم فرابورس

سهام شرکت‌ها و اوراق در بازار دوم فرابورس چه عددی است؟ این عدد پنج درصد و بدون در نظر گرفتن حجم مبناست. هر شرکتی قابلیت وارد کردن سهامش به بازار دوم را ندارد. برای اینکه سهام شرکت‌ها به بازار دوم بپیوندد، لازم است تا شرایطی را که قانون برای پیوستن به این بازار در نظر گرفته است به طور کامل دارا باشند مثلا از جمله شرایطی که شرکت‌ها باید رعایت کنند، این است که آخرین سرمایه‌ای که از آنها به ثبت رسیده است به اندازه یک میلیارد ریال یا بیشتر از آن باشد.

بازار سوم یا همان بازار عرضه

این بازار محلی برای انجام معاملات عمده اوراق بهاداری است که امکان یا شرایط پذیرش در بازار فرابورس ایران را ندارند. انجام پذیره نویسی انواع اوراق بهادار شرکتهای سهامی عام در شرف تاسیس، دیگر ویژگی مهم این بازار به حساب می‌آید. انجام عرضه در بازار عرضه فرابورس مستلزم گذراندن فرایند پذیرش نبوده و با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان پذیر می باشد.

بازار پایه فرابورس

بعضی از اوراق بهادارای که امکان پذیرفته شدن در فرابورس را ندارند به بازار سوم می‌پیوندند. یعنی معاملاتی در بازار سوم صورت می‌گیرد که در فرابورس امکان معامله ندارند. یکی از ویژگی‌های بارز بازار سوم، این است که پذیره‌نویسی انواع مختلف اوراق بهادار را انجام می‌دهد. برای عرضه سهام در بازار سوم، نیازی به فرایند پذیرش نیست. در واقع، در این بازار با فضایی رو به رو هستید که در آن خبری از تشریفات و بوروکراسی فرابورس نیست. در ادامه با قوانین جدید بازار پایه و دامنه نوسان آن آشنا خواهیم شد.

دامنه نوسان جدید بازار پایه

دامنه نوسان بازار پایه (تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز)

اگر بنا باشد که بازار پایه را با بازارهای اول و دوم فرابورس مورد مقایسه قرار بدهیم به سرعت متوجه می‌شویم که با قوانین ساده‌تری رو به رو هستیم. شرکت‌های حاضر در بازار پایه، نیاز کمتری به ارائه اطلاعات به بازار دارند. این بازار بنا شده است تا شرکت‌هایی در آن فعالیت کنند که در سازمان بورس هستند و ثبت شده‌اند اما نمی‌توانند در بازار بورس یا فرابورس وارد شوند. بنابراین، بازار پایه به نقل و انتقالات سهام شرکت‌های مذکور کمک می‌کند. اگر این بازار در کار نبود، خریداران و فروشندگان به سختی می‌توانستند هم را پیدا کنند. اما اکنون فرصت مناسبی برای یافتن یکدیگر در اختیارشان قرار دارد.

در گذشته در بازار پایه خبری از حجم مبنا نبود و دامنه نوسان نیز در این بازار محدودیتی نداشت، این ویژگی‌ها باعث می شد تا سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌هایی که در بازار پایه هستند، پرریسک‌تر عنوان شوند. علت این تغییرات را در چه مواردی باید دنبال کرد؟ واقعیت این است که معطوف شدن توجه زیاد افراد مختلف به بازار بورس در کنار کاهش ضریب نفوذ تحلیل‌های بنیادی، دستکاری‌هایی که از طریق سیگنال‌دهی بازار را تحت‌الشعاع قرار می‌دادند و تلاش برای تخمین عمق بازار از سوی مشتریان برخط در مرحله پیش‌گشایش با ورود یا ویرایش سفارشات باعث شده تا دامنه نوسان از بازار پایه حذف شود.

بر پایه مقررات جدید پس از بخش بندی بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز شرایط گذشته این بازار دچار تغییر شد. شرکت های موجود در این بخش از بازار براساس برخی از شرایط به سه گروه زرد و نارنجی و قرمز تقسیم شدند. دامنه نوسان قیمت هر کدام از تابلوها به شرح زیر است:

• تابلو زرد: دامنه نوسان قیمت در این تابلو 3% نسبت به قیمت پایانی روز گذشته سهم است .میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس
• تابلو نارنجی: دامنه نوسان قیمت در این تابلو 2% نسبت به قیمت پایانی روز گذشته سهم است .
• تابلو قرمز: دامنه نوسان قیمت در این تابلو 1% نسبت به قیمت پایانی روز گذشته سهم است .

شیوه معاملات در بازار پایه

در واقع، محدودیت‌هایی مانند تعداد سرمایه‌گذاران یا وضعیت سودآوری شرکت‌ها در بازار بورس باعث شده است تا بعضی از شرکت‌های عام نتوانند در بازار بورس مشغول به سرمایه‌گذاری شوند. این شرکت‌ها در بازار پایه مشغول به مبادلات سهام هستند و به عبارت دیگر، بازار پایه، حکم نوعی بازار غیررسمی را دارد. شیوه معامله کردن در بازار پایه چگونه است؟ با تغییرات به وجود آمده در بازار پایه که در بالا به شرح آن پرداختیم حراج در بازار پایه نیز در هر هفته به روزهای کاری محدود شده است و با دامنه نوسان قیمت جدید معاملات صورت می پذیرد. ساعات معامله نیز مطابق زیر برگزار می گردد:

• سفارش‌گیری و پیش گشایش: ساعت 8:45 الی 9 صبح
• حراج ناپیوسته و مچینگ قیمت‌ها: راس ساعت 9 صبح
• معاملات حراج پیوسته: ساعت 9 صبح الی 12:30 ظهر

در روش حراج پیوسته، معاملات شبیه معاملات بازار اول و دوم فرابورس در طی جلسات معاملاتی به شکلی مستمر و فراگیر با دامنه نوسان بازارپایه ذکر شده انجام می‌شود. در مطلب پیشین با دامنه نوسان قیمت در بازار بورس آشنا شدیم، در ادامه نیز با دامنه نوسان بورس کالا، گره معاملاتی و دامنه نوسان پس از رفع گره معاملاتی بیشتر آشنا خواهیم شد.

بازار پایه فرابورس مشمول تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام نیست

یک مقام مسئول گفت:طرح پیشنهادی به هیات مدیره سازمان بورس برای تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام مشمول نمادهای بازار پایه نمی شود.

به گزارش ایلنا، مدیر نظارت بر بورس‌ها در سازمان بورس با اشاره به آخرین جزئیات تغییر دامنه نوسان قیمت سهام گفت: مطابق با پیشنهادی که برای تغییر دامنه نوسان قیمت سهام به هیأت مدیره سازمان بورس پیشنهاد شد، به صورت متقارن تا سقف ۱۰ درصد به دامنه نوسان قیمت سهام افزوده شود بطوری که در پایان هر فصل به صورت تعدیل یک درصدی این تغییر مشاهده شود.

مهدی پارچینی با بیان اینکه تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام پس از تصویب در هیأت مدیره سازمان بورس قابل اجرا خواهد بود، افزود: امکان اعمال تغییر در این طرح پیشنهادی در جلسه هیأت مدیره سازمان بورس وجود دارد و بطوری که ممکن است مثلاً دامنه نوسان تا سقف هفت یا هشت درصد نیز تغییر کند.

به گفته وی، مطابق با طرح پیشنهادی برای تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام تمام بازارها در بورس و فرابورس به استثنای بازار پایه و تمامی تابلوهای آن، مشمول این تغییرات خواهند شد.

قوانین بازارهای پایه فرابورس (زرد و نارنجی و قرمز) چیست ؟

اگر سرمایه‌گذار هستید از همین ابتدا باید بدانید بازار پایه فرابورس ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارد.

دلیل انرا در ادامه بخوانید.

نوع شرکت‌ها و اوراق بهاداری که در هر یک از این بازارها معامله می‌شوند، متفاوت است و شرکت‌های مختلف بر اساس شرایطی که داشته باشند می توانند در یکی از این بازارها ثبت شوند.

همچنین در بعضی موارد الزامات لیست شدن و نیز مقررات مربوط به هر یک از این بازارها متفاوت است.

مشخصات و ویژگی‌های هر یک از این بازارها در آیین‌نامه معاملات بورس تهران و آیین نامه معاملات فرابورس ایران ذکر شده است که می‌توانید از سایت سازمان بورس و اوراق بهادار (www.seo.ir) انها را دریافت نمایید.

فلسفه تشکیل بازار پایه

فلسفه تشکیل بازار پایه، یکی الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشند و باید پذیرش شوند.

چنانچه شرکت‌های مزبور در بورس یا فرابورس پذیرش نشده باشد، حداقل باید ثبت شوند و معاملات آنها در یکی از بازارهای بورسی انجام شود.

اگر شرکت پذیرش شود که به بازار اصلی می‌رود، اما اگر پذیرش نشد، باید امکان انجام معاملات برای شرکت سهامی عام فراهم شود که در نتیجه باید در بازار پایه باشند.

همچنین شرکت‌هایی که از بورس و فرابورس شرایط پذیرش را از دست می‌دهند یا اصطلاحا اخراج می‌شوند، باید نماد آنها در بازار پایه فرابورس بیاید و در آنجا معامله صورت گیرد.

سه دسته شرکت در بازارهای پایه فرابورس حاضر هستند:

• شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
• شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.
• شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان‌تر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس

چندی پیش طی اطلاع‌رسانی سازمان بورس اوراق بهادار قرار شد اصلاحاتی برای کنترل نوسانات بازار پایه فرابورس در جهت منافع سهامداران در نظر گرفته شود.

بر این اساس قرار شد که میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس سهام بازار پایه در 3 تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم‌بندی شوند.

این بازار که پیش از این شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه‌ الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم‌بندی جدید قرار شد بیشتر تحت کنترل قرار گیرد.

با توجه به این تغییرات، این سوالات ممکن است برای شما پیش آید:

• بازار پایه چه خواهد شد؟
• آیا نقدینگی از بازار پایه خارج می‌شود؟
• بازار زرد و نارنجی و قرمز پایه چیست؟
• درصد نوسان در بازار پایه چقدر است؟
• چرا برخی روزها نوسان 4 درصدی را در برخی نمادهای بازار پایه مشاهده می‌کنیم؟

برای یافتن پاسخ سوالات‌تان، ادامه مطلب را بخوانید.

پیش از رنگی کردن بازار پایه، طرح های دیگری نیز برای کنترل و اصلاح این بازار در نظر گرفته شده بود.

این طرح‌ها یا کامل نبودند یا با مخالفت فعالین بازار و مدیران سازمان همراه بود.

آخرین طرح رد شده، طرحی بود که در آن قیمت‌های خرید و فروش مشخص نبود و سهامداران با سازو کار خاصی می‌بایست اقدام به خرید و فروش سهام می‌کردند.

پس از رد شدن طرح مذکور، این بار مدیران سازمان بورس تصمیمات دیگری گرفتند.

بر اساس این تصمیم مقرر شد سهام بازار الف، ب و ج در تابلو پایه زرد، نارنجی و قرمز تقسیم‌بندی شوند.

کدام سهام به بازار پایه زرد و نارنجی و قرمز منتقل می‌شوند؟

بر اساس دستورالعمل سازمان بورس، هر نماد با توجه به ویژگی‌های زیر در یکی از سه تابلو قرار می‌گیرد:

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل می‌شوند:

• مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• حداقل 1 صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه نارنجی” منتقل می‌شوند:

• ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوی “پایه زرد” یا تابلوی “پایه قرمز” نباشند.
• اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هریک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی گروه از نوع عدم اظهار نظر یا اظهارنظر مردود باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه قرمز” منتقل می‌شوند:

• رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
• مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.
• ناظر در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل 3 سال مالی متوالی صورت های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

حداکثر نوسان در بازار پایه چگونه است؟

طی تغییرات جدید در قوانین بازار پایه، انجام معاملات و دامنه نوسان‌ها به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:

• تابلو زرد بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 3% است.
• تابلو نارنجی بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 2% است.
• تابلو قرمز بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 1% است.

در خصوص نوسانات بازار پایه به این نکات توجه کنید:میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس

• در صورت وجود صف خرید و فروش در سه روز متوالی در یک جهت، چنانچه صرف خرید و فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معامله دو در ده هزار (0.0002) تعداد سهام شرکت باشد در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 5، 4 و 2 درصد خواهد شد.
• از این پس امکان محاسبه سهام بازار پایه به عنوان ارزش تضمین (برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.
• همچنین بر این اساس، صندوق های سرمایه گذاری مختلط قابل معامله در بورس (ETF) و صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام می‌توانند تا حداکثر 10% از دارایی های تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه گذاری کنند.

مبنای نوسان اعلام‌شده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است. در این صورت:

• سهم الف در بازار “پایه زرد”، می‌تواند نهایتاً 15% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه نارنجی”، می‌تواند نهایتاً 10% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه قرمز”، می‌تواند نهایتاً 5% نوسان در هفته داشته باشد.

مزایا و معایب قوانین جدید بازار پایه

• مزایا: محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس رشد تدریجی و منطقی سهام.
• معایب: احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم.

چه سهامی به بازار پایه زرد، چه سهامی به بازار پایه نارنجی و چه سهامی به بازار پایه قرمز منتقل خواهند شد؟

طبق اطلاعیه سازمان بورس در این طرح 125 شرکت به بازار پایه زرد منتقل خواهند شد و روزانه تا 3% بازه نوسان خواهند داشت.

به همین ترتیب در بازار پایه نارنجی 42 شرکت و در بازار پایه قرمز 14 شرکت معامله خواهند شد.

در فایل منتشر شده توسط سازمان فرابورس، جزییات بیشتری از بازار پایه و همچنین لیست تمامی سهام بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز را مشاهده نمایید.

پرسش‌های متداول در مورد بازار پایه

1. چه شرکت‌هایی باید درخواست درج در بازار پایه را ارائه کنند؟

شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار باید درخواست درج در بازار پایه را به فرابورس ایران ارائه دهند. شرکت‌های مشمول ثبت نزد سازمان شامل دو گروه ذیل هستند:

شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها مساوی یا کمتر از 100 سهامدار و بیش از 35 سهامدار باشد و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 100 میلیارد ریال باشد.

شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها بیش از 100 سهامدار و حقوق صاحبان سهام آنها بیش میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس از 50 میلیارد ریال باشد.

2. اولین بار شرکت‌ها در کدام تابلو بازار پایه درج می‌شوند؟

تصمیم‌گیری در خصوص نوع تابلو بر عهده کمیته درج خواهد بود.

3. آیا شرکتی که دارای سهام بی‌نام است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورتی که سهام شرکت بی‌نام باشد باید پیش از آغاز معاملات، سهام به بانام تبدیل شده و در سامانه معاملات ثبت شود.

4. آیا شرکتی که دارای سهام ممتاز است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورت وجود سهام ممتاز، باید براساس رویه اجرایی مصوب هیات‌مدیره فرابورس، امکان نقل و انتقال آنها در سامانه معاملاتی وجود داشته باشد.

5. آیا شرکت‌های تعاونی می‌توانند در بازار پایه درج شوند؟

در صورت ثبت شرکت‌های تعاونی سهامی عام نزد سازمان بورس، این شرکت‌ها می‌توانند تقاضای درج خود را به فرابورس ارائه دهند.

6. آیا شرکت‌هایی که در مرحله قبل از بهره‌برداری هستند، امکان درج در بازار پایه را دارند؟

در صورت داشتن شرایط درج در بازار پایه، منعی وجود ندارد.

7. آیا حسابرس شرکت متقاضی درج در بازار پایه، باید معتمد سازمان بورس باشد؟

بله- حسابرس شرکت حتما باید از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب شده باشد.

8. مراحل درج شرکت در بازار پایه چیست؟

پس از ارائه درخواست و تکمیل مدارک، موضوع درج شرکت در کمیته درج/هیات پذیرش، مطرح و درصورت موافقت کمیته درج/هیات پذیرش با درج شرکت در بازار پایه، باید افشای اطلاعات در سامانه کدال و سپرده کردن سهام نزد سپرده‌گذاری مرکزی انجام شود.

پس از سپرده کردن سهام و در صورت بالا بودن تعداد سهامداران، شرکت باید توزیع برگ سهام جدید را در روزنامه کثیر‌الانتشاری که آگهی‌های شرکت در آن چاپ می‌شود، آگهی کرده و پس از آن درج شرکت در بازار پایه انجام می‌شود.

9. چه اطلاعاتی باید توسط شرکت‌های درج شده در بازار پایه افشا شود؟

موارد افشا طبق دستورالعمل اجرایی افشاء اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان جهت ناشران غیربورسی است که در سایت فرابورس ایران (ifb.ir) در قسمت قوانین و مقررات و بخش دستورالعمل‌ها قابل مشاهده است.

10. آیا شرکت‌های درج شده در بازار پایه ملزم به افشاء بودجه می‌باشند؟

خیر- شرکت‌های درج شده در بازار پایه الزامی جهت افشاء بودجه در سامانه کدال ندارند.

11. آیا امکان انتقال شرکت‌ها بین بازارها وجود دارد؟

انتقال شرکت‌ها بین بازارها، منوط به ارائه درخواست پذیرش و تکمیل فرآیند پذیرش است.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟

اگر شرکتی شرایط عضویت در بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس را نداشته باشد، عضو بازار پایه می‌شود. این بازار در پایین‌ترین سطح بازار فرابورس قرار دارد که شرایط عضویت شرکت‌ها در آن ساده‌تر است.

قوانین بازار پایه فرابورس

۱- بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که مطابق با ماده ۴ “دستورالعمل پذیرش، به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” راه­ اندازی گردیده است. پس از ثبت شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک ارائه شده از جانب شرکت‌ها در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس در فهرست نرخ‌های با‌زار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم به ذکر است این شرکت‌ها فرایند پذیرش را طی نمی‌کنند. شرکت‌های درج شده در بازار پایه در سه دسته طبقه بندی می‌گردد: شرکت‌هایی که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی طبق ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بایستی در این بازار درج گردند. مطابق با ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به منظور ارتقاء جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور و ساماندهی بازار متشکل اوراق بهادار کلیه اشخاصی که تاکنون نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام کرده‌اند مکلفند نسبت به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام نمایند و عدم ثبت، تخلف محسوب می‌شود. ناشران اوراق بهادار ثبت‌شده نزد سازمان مذکور باید اطلاعات مالی خود را براساس ترتیبات مقرر در ماده (۴۵) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران منتشر نمایند و معاملات اوراق بهادار ثبت ‌شده در سازمان فقط در بورس‌­ها و بازارهای خارج از بورس دارای مجوز و با رعایت مقررات معاملاتی هر یک از آن‌ها حسب‌ مورد امکان‌پذیر بوده و معامله اوراق بهادار مذکور بدون رعایت ترتیبات فوق فاقد اعتبار است.

۲- شرکت‌هایی که نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند.

۳- شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش می‌شوند، در باز‌ار پایه درج می‌گردد. مقررات ارائه اطلاعات در این بازار به مراتب ساده‌تر از بازار اول و دوم است. با توجه به شرایط شرکت معاملات با‌زار پایه به شکل عادی (دارای دامنه نوسان و در عملیات عادی بازار) یا توافقی (فاقد دامنه نوسان و بر اساس توافق خریدار و فروشنده) انجام می‌شود.

طبق قوانین جدید، شرکت‌های این بازار در سه باز‌ار پایه زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند و دامنه نوسان روزانه آن‌ها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است. این بازار قبلاً (که خود عضوی از فرابورس است) به سه تابلوی الف، ب و ج تقسیم می‌شد. هرچه در این بازار به پایین‌تر برویم، ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های آن بیشتر می‌شود. به طوری که قبلاً دامنه نوسان بازار پایه (به جز تابلوی ج که نامحدود بود) روی عدد ۱۰ درصد قرار داشت. اما چندی پیش، قوانین این بازار تغییر کرد که در ادامه این قوانین جدید را بیان خواهیم کرد. دلیل تفاوت تابلوهای مختلف بازار پایه، میزان سرمایه شرکت‌ها و معاملات آن‌ها است. جالب است بدانید که تقریباً یک سوم ارزش فرابورس به با‌زار پایه تعلق دارد. پیش‌تر، دامنه نوسان بالای این بازار، سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در این بازار جذب می‌کرد. البته، از طرف دیگر برخی سودجویان با همین نوسان بالا افراد و سهامداران مختلف را فریب می‌دادند و ضرر و زیان فراوانی را بر سهامداران خرد وارد می‌کردند. به همین دلیل، مسئولان فرابوس تصمیم به تغییرات اساسی در بازار گرفتند. همان‌طور که اشاره شد، این باز‌‌ار قبلاً شامل سه تابلوی الف، ب و ج بود. در قانون جدید، تابلوها به سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند. دامنه نوسان در تابلوی زرد سه درصد، در تابلوی نارنجی دو درصد و در تابلوی قرمز یک درصد است. براساس تغییرات جدید، روزهای دوشنبه قیمت پایانی تعیین و تا دوشنبه هفته بعد، همان قیمت به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می‌شد. اما این قوانین تا حدی جذابیت را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌داد. بنابراین، قوانین مذکور مجدداً اصلاح شد. جدیدترین تغییرات در قوانین باز‌ار پایه به شرح زیر است:

تغییرات جدید قوانین بازار پایه

۱- اگر صف خرید و فروش در سه روز متوالی و در یک جهت برقرار باشد و در پایان هر جلسه معاملاتی حداقل دو ده هزارم تعداد سهام شرکت معامله شود، در روز بعدی، دامنه نوسان تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، به ۵، ۴ و ۲ درصد افزایش خواهد یافت (این دامنه نوسان در حالت عادی برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است). پس از آن، دامنه نوسان به شرایط پیشین باز می‌گردد.

۲- صندوق سرمایه‌گذاری مختلط و سهام مجازند تا ۱۰ درصد از دارایی‌های تحت مدیریتشان را در باز‌ار پایه سرمایه‌گذاری کنند.

۳- در صورتی که ارائه اطلاعات ناشران بازار پایه قابل اتکا بوده و به موقع منتشر شود، فرابورس می‌تواند پیشنهاد افزایش سرمایه گذاری صندوق‌ها را در بازار پایه ارائه کند.

جزئیات تغییر دامنه نوسان شرکت‌های بورسی و فرابورسی از روز شنبه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه یکشنبه گذشته خود با توجه به مصوبه شورای عالی بورس مبنی بر افزایش تدریجی و پیرو مطالعات صورت گرفته، در خصوص متقارن‌سازی دامنه در همین مقطع و سپس افزایش تدریجی دامنه به صورت متقارن تصمیم گرفت.

از این رو دامنه نوسان به جای مثبت 6 و منفی 3 درصد به مثبت و منفی 5 تغییر یافت و اعلام کرد در آینده با رصد شرایط بازار نسبت به افزایش دامنه اقدام خواهد شد.

همچنین در خصوص دامنه نوسان و حجم مبنا در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس ایران مقرر شد از روز شنبه آینده(25 اردیبهشت) حداقل ارزش مبنا در حجم مبنا برای تمامی نمادهای معاملاتی سهام بورس اوراق بهادار تهران، بازار اول و دوم فرابورس ایران به 15 میلیارد ریال و همچنین این مقدار در خصوص بازار پایه تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 10 میلیارد، 5 میلیارد و 2.5 میلیارد تغییر یابد.

در این زمینه جزئیات تغییر دامنه نوسان و حجم مبنا در بازارهای مختلف بورس اوراق بهادار و همچنین فرابورس ایران بدین شرح است:

* بورس اوراق بهادار:

- دامنه نوسان در کلیه نمادهای معاملاتی بازارهای بورس اوراق بهادار تهران مثبت و منفی 5 درصد و حداقل ارزش حجم مبنا نیز 15 میلیارد ریال خواهد بود.

- دامنه نوسان در بازارهای اول و دوم فرابورس مثبت و منفی 5 درصد و حداقل ارزش حجم مبنا 15 میلیارد ریال خواهد بود.

- دامنه نوسان در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه فرابورس به ترتیب مثبت و منفی 3، 2 و 1 درصد و حداقل ارزش حجم مبنا در این بازراها نیز به ترتیب 10، 5 و 2.5 میلیارد ریال خواهد بود.

شایان ذکر است دامنه نوسان در کلیه نمادهای معاملاتی مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس و فرابورس نیز مثبت و منفی 10 درصد خواهد بود.