ورود به بازار اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

ورود به بازار اختیار معامله

سرمایه گذار حرفه ای

سرمایه گذار حرفه ای

کارگزاری بانک پاسارگاد

یک همراه مطمئن،در دنیای سرمایه

با سامانه‌های انحصاری کارگزاری بانک پاسارگاد، به سادگی خرید و فروش مطمئنی را انجام دهید.

ورود به سامانه معاملات بر خط

ثبت نام و احراز هویت غیر حضوری

ثبت نام و احراز هویت را اینترنتی انجام دهید

تمام مراحل ثبت نام سجام، احراز هویت سجام، ثبت نام کارگزاری و عقد قرارداد با کارگزاری را بصورت غیرحضوری، از طریق اینترنت و با سامانه ماهور کارگزاری بانک پاسارگاد انجام دهید.

تنها با چند کلیک وارد دنیای بورس شوید و تمام مراحل را غیرحضوری انجام دهید

1 . ثبت نام سجام

2 . احراز هویت الکترونیکی سجام

3 . ثبت نام کارگزاری و دریافت کد معاملات آنلاین

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، روشی مطمئن برای پیشرفت در اقتصاد مدرن

• بازار سرمایه، بازاری مدرن است که بر مبنای معیارهای علمی پایه‌گذاری شده است. به طوری‌که با یادگیری اصول اولیه آن می‌توانید به راحتی وارد بازار سرمایه شوید. پس از کسب تجربه کافی، حجم سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهید و به دنبال آن پله پله رشد کنید.
• اما برای موفقیت در این مسیر، علاوه بر دانش و تجربه، وجود یک کارگزاری مطمئن که به یک سامانه معاملاتی قدرتمند نیز مجهز باشد، از ضروریات است تا به ‌واسطه آن اطلاعات تحلیلی، آموزش حرفه‌ای و اخبار روز در اختیار شما قرار گیرد. کارگزاری بانک پاسارگاد جهت موفقیت در بازار سرمایه و گسترش آن در کنار شماست تا بتوانید با افزایش درآمد، آینده‌ای درخشان را برای خود رقم بزنید.

پاسارگاد تریدر، سامانه معاملاتی انحصاری کارگزاری بانک پاسارگاد

• سامانه معاملات آنلاین در واقع همان بخشی است که در آن به خرید و فروش سهام انواع شرکت‌ها و نمادها مشغول می‌شوید. هم‌چنین بررسی‌ها و تحلیل‌های معاملاتی را از طریق این بخش می‌توانید انجام ‌دهید. بنابراین نیاز به یک سامانه مطمئن و سریع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سامانه پاسارگاد تریدر، سامانه انحصاری کارگزاری بانک پاسارگاد است که علاوه بر سرعت و ضریب اعتماد بالا، امکاناتی مانند معاملات شرطی، فیلتر نویسی، شخصی‌سازی صفحه کاربری و بسیاری از قابلیت‌های دیگر را نیز شامل می‌شود که همه این‌ها جهت رفاه حال کاربران ایجاد شده‌اند.

کارگزاری رتبه الف

کارگزاری بانک پاسارگاد علاوه بر اخذ رتبه الف، در میان 5 کارگزاری برتر کشور قرار دارد.

سامانه انحصاری پاسارگاد تریدر

کارگزاری بانک پاسارگاد با در نظر گرفتن نیاز مشتریان خود یک سامانه معاملاتی انحصاری به نام پاسارگاد تریدر طراحی کرده است.

‫‪۱۵‬‬ سال سابقه خدمت

کارگزاری بانک پاسارگاد در 15 سال سابقه خدمت به مشتریان، اولویت خود را منافع و رضایت مشتریان قرار داده است.

منظور از قراردادهای اختیار معامله چیست؟

معمولا ورود به بازار اختیار معامله برداشت ما از بازار بورس جایی است که عده‌ای خریدار و فروشنده در آن به خرید و فروش سهام شرکت‌ها و اوراق بهادار مختلف مشغول هستند اما این تنها بخشی از اتفاقی است که در بورس می‌افتد و در بورس کالا و اوراق بهادار کشور بازارهای مختلفی وجود دارند و معاملات گوناگونی در این بازارها انجام می‌شود. امروز قرار است به سراغ یکی از این ابزارهای معاملاتی یعنی قراردادهای اختیار معامله برویم و شما را با مفهوم این نوع از قراردادها و چگونگی کارکرد آن‌ها بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه شوید.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

قراردادهای اختیار معامله و قرارداهای آتی از مهم‌ترین ابزارهای مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار می‌روند و به دلیل این که مفهوم جدیدی در بازار بورس ایران هستند، بسیاری از سهامداران آشنایی زیادی با این قراردادها ندارند.

در یک معامله ساده شما معمولا برای دریافت یک کالا یا خدمات مبلغی را پرداخت و کالا یا خدمت مورد نیاز خود را هم دریافت می‌کنید اما در قراردادهایی مانند قرارداد اختیار معامله به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده می‌شود.

چگونگی کارکرد قرارداهای اختیار معامله

برای این که با کارکرد قرادادهای اختیار معامله بیشتر آشنا شوید، کار را با یک مثال آغاز می‌کنیم. فرض کنید در فرودین ماه 1400 که قیمت هر سکه 8 میلیون تومان است شما اختیار خرید این کالا را با همین قیمت در تاریخ اسفند 1400 از یک فروشنده خریداری و مبلغ 200 هزار ورود به بازار اختیار معامله تومان را هم به عنوان قیمت اختیار معامله مشخص می‌کنید. حال شما این اختیار را دارید که کالای مورد نظر را در سررسید مشخص شده با همان قیمت 8 میلیون تومان از فروشنده‌ای که با او قرارداد اختیار معامله بسته‌اید، خریداری کنید.

در این شرایط اگر قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا کند مثلا در همین مثال قیمت سکه به 10 میلیون تومان برسد، شما سود کرده‌اید. نکته جالب در اینجا این است که شما اختیار معامله را خریداری کرده‌اید و اجباری برای انجام معامله مورد نظر ندارید.

یعنی اگر قیمت کالایی که خریداری کرده‌اید کاهش پیدا کرده باشد مثلا در همین مثال به 7 میلیون تومان رسیده باشد، می‌توانید از اختیار خود استفاده نکنید. در این صورت تنها به اندازه همان مبلغی که به عنوان قیمت قرارداد اختیار معامله باید پرداخت کنید، یعنی 200 هزار تومان دچار ضرر می‌شوید.

شما می‌توانید قراداد اختیار معامله را برای فروش یک کالا هم اعمال کنید. به این معنا که شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار معامله، حق فروش یک دارایی را با قیمت مشخص در زمان تعیین شده خریداری می‌کند.

برای نمونه در همان مثال قبلی خریدار قرارداد، حق فروش سکه با همان قیمت 8 میلیون تومان را برای اسفند 1400 با همان قیمت اختیار معامله 200 هزار تومان از یک فروشنده خریداری می‌کند. در این حالت او می‌تواند در زمان سررسید کالای مورد نظر را با قیمت تعیین شده به فروشنده قرارداد بفروشد.

حال در نظر بگیرید که در اسفندماه قیمت سکه به 7 میلیون تومان رسیده باشد، در این شرایط خریدار قرارداد اختیار معامله سود می‌کند اما در صورتی هم که قیمت سکه به 10 میلیون تومان رسیده باشد وی می‌تواند از اختیار خود برای فروش کالای مورد نظر استفاده نکند.

همانگونه که احتمالا از این مثال متوجه شده باشید قراردادهای اختیار معامله یا آپشن‌ها به دو دسته قرادادهای اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شوند.

اختیار خرید (Call Option)

در قراردادهای اختیار خرید حق خرید یک دارایی از پیش به خریدار قرارداد اختیار معامله داده می‌شود. کسانی به سراغ قرادادهای اختیار خرید می‌روند که منتظر افزایش قیمت دارایی هستند و می‌خواهند از این طریق با این نوع از قراردادهای به سود برسند. آن‌ها قرارداد را با قیمت روز یک کالا خریداری می‌کنند تا در آینده با افزایش قیمت‌ها به سود مورد نظرشان دست پیدا کنند.

اختیار فروش (Put Option)

قراردادهای اختیار فروش برعکس اختیار خرید هستند و در این قراردادها حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده می‌شود. در این حالت درست برعکس قراردادهای اختیار خرید صاحب قرارداد امیدوار به کاهش قیمت‌ها است و با پیش‌بینی که از کم شدن قیمت یک دارایی دارد، دست به انعقاد قراردادهای اختیار فروش می‌زند.

بعضی نکات مهم در قراردادهای اختیار معامله

• برای آغاز فعالیت در بازار مشتقه علاقه‌مندان به حضور در معاملات این بازار باید از کارگزاری‌هایی که مجوز معاملاتی برای قرادادهای بازار مشتقه را دارند کد معاملاتی دریافت کنند.
• زمان تسویه قراداد اختیار معامله، تاریخ سررسید مشخص شده در همان قرارداد است که در پایان روز معاملاتی این تسویه انجام می‌شود. کارمزد معامله نیز در همان روز به حساب سازمان بورس، کارگزار مربوطه و .. واریز می‌شود.
• قرادادهای اختیار معامله به دو سبک اروپایی و آمریکایی قابل اجرا هستند. در سبک اروپایی خریدار معامله تنها در زمان سررسید مشخص شده در قرارداد می‌تواند از حق خرید و فروش خود استفاده کند، اما در سبک آمریکایی خریدار در طول زمانی که مشخص شده است می‌تواند معامله را اجرایی و از حق خود برای خرید یا فروش یک کالا استفاده کند.
• معامله در بازار مشتقه بورس کالا روی یک دارایی پایه مانند سکه یا زعفران صورت می‌گیرد.
• در حال حاضر تنها در مورد بعضی کالاها و تعداد کمی از سهم‌ها قرارداد اختیار معامله اعمال می‌شود.
• همان گونه که گفتیم یکی از نکات مهم در عبارت قرارداد اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار خرید و فروش دارایی موردنظر به معامله کننده داده می‌شود و اجباری برای خرید و فروش کالای مشخص شده در قرارداد وجود ندارد اما در مورد فروشنده اختیار معامله چنین امکانی وجود ندارد و فروشنده قرارداد از قدرت اختیار برای انجام معاملات برخوردار نیست و باید تابع تصمیم خریدار باشد.
• برای تضمین پایبندی به قراردادهای اختیار معامله با توجه به این که پول یا کالایی بین طرفین تا زمان تاریخ مشخص شده در قرارداد رد و بدل نمی‌شود، هر دو طرف معامله ودیعه‌ای را به اتاق پایاپای بورس تحویل می‌دهند.
• قرارداد اختیار معامله در بازار بورس ایران مفهوم نسبتا جدیدی محسوب می‌شود و برای اولین بار بورس اختیار معامله در سال 1973 در شیکاگو شروع به کار کرد که اکثر اوقات هم رتبه اول را از نظر حجم و تعداد معاملات انجام شده در این حوزه دارد.
• نوسان‌گیرها علاقه بسیاری به بازار آتی کالا دارند و سعی می‌کنند از نوسان قیمت‌ها و پیش‌بینی آینده بازار برای رسیدن به سود در بازار مورد نظر استفاده کنند.

مزایای قراردادهای اختیار معامله

احتمالا این سوال برای‌تان پیش آمده باشد که قراردادهای اختیار معامله چه مزیت‌هایی برای خریدار یا فروشنده این نوع از قراردادها دارد. در زیر به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم که به درک بهتر قرادادهای اختیار معامله هم کمک بیشتری می‌کنند.

• کم شدن ریسک معاملات و کاهش نوسان بالای قیمت‌ها در آینده
• کسب سود از قرارداهای اختیار معامله و حتی درآمدزایی از معامله مجدد این قرارداد به این معنا که شما می‌توانید حق خرید یا فروش خود را بفروشید و از این طریق نیز کسب سود کنید.
• نیار به نقدینگی کمتر
• کاهش ریسک انجام معاملات

تفاوت قرادادهای اختیار معامله با قرادادهای آتی

همانگونه که اشاره کردیم قرارداد اختیار معامله اختیاری قانونی است که مطابق آن به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده می‌شود، اما در قراردادهای آتی یک خریدار متعهد می‌شود یک کالای مشخص شده را در تاریخ مشخص با قیمت معین از فروشنده کالا خریداری کند.

به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که در قرارداد اختیار معامله خریدار، اختیار یک معامله را خریداری می‌کند اما در قراردادهای آتی خریدار و فروشنده برای مبادله یک کالا متعهد می‌شوند.

سخن آخر

قراردادهای اختیار معامله از جمله مهم‌ترین ابزار مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار می‌روند و طیف جدیدی از معاملات در بازار بورس این روزهای کشور را شامل می‌شوند. در این نوع از قراردادها، به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده می‌شود.

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته قراردادهای اختیار خرید و قراردادهای اختیار فروش تقسیم می‌شوند که در مورد اول حق خرید یک دارایی و در مورد دوم حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده می‌شود. نکته مهم در خصوص قراردادهای اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار و نه اجبار برای خرید و فروش دارایی موردنظر به خریدار قرارداد داده می‌شود.

در پایان هم باید اشاره کنیم که ما سعی کردیم به زبان ساده شما را با بازار آتی کالا و قراردادهای اختیار معامله آشنا کنیم اما این بازار هم مانند دیگر بازارهای ورود به بازار اختیار معامله مالی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و حضور در آن به این سادگی‌ها هم نیست. علاقه‌مندان به ورود و سرمایه گذاری در این حوزه، باید توانایی خوبی در پیش بینی آینده بازار و تحلیل دقیق و درست اتفاقات بازار سرمایه داشته باشند تا بتوانند به سودی که مد نظرشان است، دست پیدا کنند.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن، حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می ورود به بازار اختیار معامله شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

قرارداد اختیار معامله

تصور کنید که شما پارکینگ یک مرکز تجاری را برای یکسال اجاره می کنید. در این حالت شما به صورت تمام وقت می توانید از پارکینگ استفاده کنید اما این اختیار را هم دارید که استفاده نکنید. به صورت کلی کسی برای شما مزاحمت ایجاد نخواهد کرد و حق ندارد که در جای شما پارک کند. صاحب پارکینگ نیز متعهد است که طبق خواسته شما هر زمانی که خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار بدهد.

با این کار شما حق استفاده از امکانات پارکینگ را منحصر به خود کرده اید. در بازار بورس اوراق بهادار نیز مشابه چنین معامله ای وجود دارد که شما را از ابهام نجات داده و کمک می کند تا آینده را بهتر پیش بینی و برنامه ریزی کنید. این قرارداد با نام اختیار معامله شناخته می شود.

اختیار معامله چیست؟

قراردادی که به خریدار آن امکان می دهد تا یک دارایی معین را در یک زمان مشخص خریداری کرده یا بفروشد. طرف حساب قرارداد اختیار معامله نیز موظف است که پیش از انقضای مهلت سررسید، به مفاد قرارداد عمل کرده و هر زمانی که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت آن را در قیمت تعیین شده معامله بکند.

بنابرین براساس این قرارداد دوطرف توافق می کنند که در آینده معامله ای انجام دهند که در ازای پرداخت مبلغی معین، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص و قیمتی معین، به دست بیاورند. طبق قرارداد اختیار معامله، خریدار قرارداد، در اعمال و اجرای حق خود مختار بوده و اگر از اجرای قرارداد صرف نظر کند، مبلغی را که برای خرید سهم یا قرارداد پرداخت کرده است از دست می دهد. (1)

مزایای قرارداد اختیار معامله

صرفه جویی در زمان

شما به عنوان یک سرمایه گذار می توانید با خرید قرارداد اختیار معامله فرصت کافی برای تصمیم گیری مناسب خود را خریداری کنید. همچنین تصمیم خود را مبنی بر خرید و فروش تثبیت کرده و در مدت زمان باقی مانده تصمیم بگیرید که چه زمانی سهم خود را بفروشید یا نگه دارید.

کسب درآمد

شما از طریق فروش قرارداد اختیار معامله سهام، می توانید سود کسب کنید. اگر شما به عنوان خریدار در این معامله سود کنید و یا به گونه ای برنامه ریزی کنید که سهام هایی را بخرید که سود چند برابر داشته باشد؛ سود نهایی شما بیشتر خواهد بود. و اگر متحمل ضرر شوید فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهید دید. توانایی پیش بینی آینده بازار و استمرار در انجام این مدل از معاملات موجب می شود که در دراز مدت سود خوبی کسب کنید و قدرت ارزش گذاری ابهامات آینده را در خود تقویت نمایید.

کاهش ریسک معاملات

اختیار معامله به شما امکان می دهد که از طریق پیش بینی اتفاقات آینده؛ ابهام را به حداقل رسانده و میزان ریسک پذیرفته شده را ارزش گذاری کنید. در قرارداد اختیار معامله، خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار خود پرداخت کرده است متحمل ضرر می شود. (1)

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته مدل های آمریکایی و اروپایی اختیار معامله بوده و به شرح زیر است:

اختیار معامله اروپایی

اختیار معامله اروپپایی فقط در زمان سررسید و در دوره کوتاه مدت سررسید، قابل اجرا است و خریدار تنها در دوره سررسید می تواند آن را اجرا کند.

اختیار معامله آمریکایی

برخلاف مدل اروپایی، این معامله از هنگام عقد قرارداد تا زمان سررسید قابل اجرا است و در طول دوره هر زمانی که خریدار مایل باشد، می تواند آن را اجرا کند و امکان اعمال قبل از سررسید وجود دارد. (2)

اختیار خرید (Call Option) چیست؟

اختیار خرید به شما این حق را می دهد که یک سهم را در قالب یک قرارداد و زمانی معین خریداری کنید. شما با خرید این سهم، اختیار دارید که سهام مربوطه را به قیمت اعمال شده تا تاریخ انقضا خریداری کنید. مبلغ این سهام حداکثر ریسکی است که خریدار این قرارداد متحمل می شود. هنگامی که قیمت سهام مربوط به یک قرارداد اختیار خرید بالاتر از قیمت اعمال برسد، سود ایجاد خواهد کرد در غیر این صورت شما متحمل ضرر خواهید شد.

به بیان ساده تر، خریدار این نوع اختیار معاملی می تواند مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بخرد. تصور کنید که شما قصد خرید و سرمایه گذاری در یک شرکت خودرو را دارید. این شرکت خودروسازی 10 سهم با قیمت صد هزار تومان به شما ارائه می کند و قیمت جاری هر سهم 95 هزار تومان است. یعنی شرکت خودروسازی سهم خود را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی ذکرشده روی قرارداد به شما می فروشد. طبق قرارداد، تاریخ انقضا شش ماه و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم پانزده هزار تومان است.

بنابرین شما به عنوان سرمایه گذار، باید برای خرید این سهم ها صد و پنجاه هزار تومان پرداخت کنید. اگر قیمت هر سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، بدیهی است که شما قرارداد را اجرا نمی کنید و صبر می کنید. خرید سهمی که قیمت اسمی آن کمتر از صد هزار تومان است در حالی که به همان مبلغ آن را سرمایه گذاری کردید کار عاقلانه ای نیست و شما متحمل ضرر خواهید شد. اما در صورتی که قیمت سهم بیشتر صد هزارتومان باشد یعنی شرکت خودروسازی سود کرده است و آن گاه شما می توانید قرارداد را اجرا کنید.

توجه کنید درصورتی که قرارداد شما از نوع آمریکایی باشد، به محض سوددهی شرکت می توانید آن را اجرا کنید اما اگر قرارداد شما اروپایی باشد باید تا زمان سررسید صبر کنید. (2)

اختیار فروش (Put Option) چیست؟

اختیار فروش به شما امکان می دهد که سهم مربوطه را با قیمت اعمال شده و در سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برسانید. همانند اختیار خرید، اختیار فروش نیز در قیمت های متنوع و تاریخ انقضاهای گوناگونی معامله می شود و می تواند از یک ماه تا یکسال و بیشتر تغییر کند. در صورتی که شما اختیار فروش را خریداری کنید، می توانید سهام مربوطه را با قیمت اعمال شده در قرارداد تا تاریخ انقضا به فروش برسانید. برخلاف اختیار خرید، مبلغ پرداخت شده برای هر معامله، ریسکی است که شما پرداخت می کنید. بنابرین شما با خروج از معامله یا جبران کردن آپشن، می توانید به سود دست یابید.

به بیانی دیگر، این قرارداد به شما امکان می دهد تا مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمتی توافقی در دوره زمانی مشخص به فروش برسانید و برخلاف قرارداد خرید، شما با پیش بینی کاهش قیمت در آینده آن را خریداری می کنید. مثلا شرکت خودروسازی در مثال قبلی را در نظر بگیرید. شما ده سهم این شرکت را با همان قیمت توافق شده، یعنی صد هزارتومان خریداری می کنید.

قیمت قعلی سهم 95 هزار تومان است و تاریخ انقضای آن سه ماه آینده است. قیمت قرارداد برای هر سهم پانزده هزار تومان است. بنابرین شما برای خرید این قرارداد باید 150 هزار تومان پول پرداخت کنید. اگر قیمت سهم در زمان انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، به اجرا درمی آید (برخلاف اختیار خرید) و شما در نهایت از این معامله سود خواهید کرد. اما اگر قیمت سهام در هنگام انقضا بیشتر از قیمت ذکرشده روی سهام باشد (یعنی کمتر از صد هزارتومان)، آن گاه قرارداد اختیار فروش ندارد و شما متحمل ضر خواهید شد.

توجه کنید که در این معامله نیز اروپایی بودن یا آمریکایی بودن آن اهمیت دارد. درصورتی که قرارداد اروپایی باشد، فقط در زمان اجرای سررسید قابلیت اجرا دارد؛ اما اگر آمریکایی باشد، به محض سقوط بازار و کاهش ارزش سهام قابل معامله و اجرای قرارداد است. (2)

انواع قراردادهای اختیار معامله با توجه به بازارهای معاملاتی

از نظر اینکه هر یک از انواع قراردادهای در کدام یک از بازارهای بورسی ارائه و خریداری شوند به انواع گوناگونی تقسیم می شود:

1.اختیار معامله سهام

3.اختیار معامله نرخ بهره

4.اختیار معامله شاخص بازار سهام

5.اختیار معامله قراردادهای آتی

معاملات ممکن است خارج از بازار بورس نیز رخ بدهد. مثلا دو شرکت یا بخش های خصوصی تصمیم می گیرند تا به صورت محدود و اندک، سهام ها یا کالاهایی را برای خرید یا فروش عرضه کنند. این مدل از معاملات با توجه به نیاز هر کسب و کار طراحی می شود و در سه دسته زیر قرار می گیرد:

1.اختیار معامله نرخ بهره

2.اختیار معامله نرخ ارز

3.اختیار معامله سواپ: سواپ توافقی بین دو طرف قرارداد است و به موجب آن مجموعه ای از جریان های نقدی آتی بازاررا با یکدیگر معاوضه می کنند. در اکثر مواقع یکی از طرفین سواپ، مبلغی را برحسب یک متغیر تصادفی مانند نرخ بهره، نرخ ارز، بازده سهام یا قیمت یک کالا پرداخت می کند که به آن ها پرداخت های شناور یا متغیر می گوییم.

خروج از قرارداد چیست و چگونه اجرا می شود؟

شما به عنوان یک خریدار قرارداد اختیار معامله، این حق را دارید که از قرارداد خارج شوید. این فرایند به سه روش می تواند رخ دهد:

مسدود کردن موقعیت

شما می توانید موقعیت خود را در قرارداد، مسدود کنید یا ببندید. شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار، چون قبلا یک معامله را خریده اید بنابرین می توانید با فروش آن به شخصی دیگر موقعیت خود را ببیندید و از بازار خارج شوید.

استفاده از حق خود برای خرید یا فروش کالا

شما به عنوان خریدار قرارداد می توانید از حق خود استفاده کرده و کالاها یا سهام هایی را در بازار بخرید یا به فروش برسانید. بر این اساس، قرارداد اجرا شده و شما با اتمام آن، از معامله خارج می شوید. البته توجه داشته باشید که در معامله اروپایی شما باید تا تاریخ سررسید قرارداد صبر کنید.

عدم استفاده از مفاد قرارداد

در صورتی که شما به عنوان خریدار معامله در تاریخ سررسید به هر دلیلی آن را اجرا نکنید (مثلا چون به سود شما نیست)، آن معامله خود به خود باطل خواهد شد.

در قرارداد اختیار فروش نیز اوضاع به همین منوال است. یعنی شما به عنوان فروشنده می توانید برای خروج از قرارداد یکی از سه روش بالا را اعمال کنید. در طول دوره معاملاتی و تا قبل از تاریخ انقضای سررسید، می توانید قرارداد را به شخص دیگری واگذار کنید (اخد موقعیت معکوس) ، موقعیت را ببندید یا از بازار خارج شوید. (3)

جمع بندی و نتیجه گیری

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص، به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. قرارداد اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، اختیار خرید به شما امکان می دهد که دارایی یا سهم را به قیمت مشخصی خریداری کنید و سپس در زمانه انقضای سررسید آن را به فروش برسانید. در مقابل اختیار خرید، اختیار فروش قرار دارد که شما امکان می دهد تا دارایی را به قیمت مشخصی به فروش برسانید. هر دو نوع این اختیارات به صورت رایج معامله می شود.

فروشنده ممکن است اختیار خرید را برای خریدار به عنوان بخشی از یک معامله دیگر مثل انتشار سهام یا بخشی از طرح انگیزش کارکنان اهدا کند؛ در غیر اینصورت خریدار باید مبلغی را به فروشنده برای اختیار بپردازد. هنگامی که قیمت اعمال شده بیشتر از ارزش بازار دارایی پایه باشد، معامله اختیار فروش اعمال می شود. اما برخلاف اختیار فروش هنگامی که قیمت اعمال شده کمتر از ارزش بازار دارایی باشد، اختیار خرید معامله خواهد شد.

به صورت کلی ارزش معاملات اختیار در حال حاضر بسیار مهم است و تفاوت بین ارزش بازار دارایی و قیمت اعمال دارایی را مشخص می کند. علاوه بر این، ارزش زمانی آن که به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد، دومین عامل اهمیت قرارداد اختیار معامله است. اختیار معاملات در حال حاضر موضوع تحقیقات امور مالی و علمی بسیاری از دانشگاه های دنیا است.

همه چیز درباره اختیار معامله

اگر می خواهید از سهام، صندوق های مشترک یا اوراق قرضه در سبد سهام خود فراتر بروید، اختیار معامله (option) می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. قرارداد اختیار معامله گزینه های متنوعی را در اختیارتان قرار می دهد و در عین بالا بودن ریسک، پاداش های آن نیز زیاد است.

شاید شنیده باشید که شروع به کار با معاملات آپشن دشوار است یا فقط مخصوص سرمایه گذاران حرفه ای است؛ ولی واقعیت این است که اختیار معامله چیزیست که تقریباً هر سرمایه گذار می تواند امتحان کند؛ البته با داشتن دانش مناسب.

آیا علاقه مند هستید که در معاملات آپشن شرکت کنید؟ در این مقاله مروری بر مفهوم معاملات آپشن و مزایا و معایب و نکات مهم آن صحبت خواهیم کرد. پس خواندن این مطلب را از دست ندهید!

فهرست عناوین مقاله

معاملات آپشن (options trading) به چه معناست؟

معاملات آپشن می تواند پیچیده تر از آنچه که به نظر می رسد باشد. اگر به دنبال تعریف ساده از معاملات آپشن هستید، چیزی شبیه به این است:

قرارداد اختیار معامله در واقع ابزاریست که به شما اجازه خرید یا فروش اوراق بهادار خاصی را در یک تاریخ معین با قیمت مشخص می دهد. اختیار معامله قراردادی است که به دارایی زیربنایی، به عنوان مثال ، سهام یا اوراق بهادار دیگر مرتبط است. قراردادهای اختیار معامله برای یک بازه زمانی مشخص خوب است، که این بازه می تواند به اندازه یک روز یا چند سال باشد.

هنگام خرید یک اختیار معامله، شما این حق را دارید که دارایی زیربنایی خود را معامله کنید؛ اما موظف به انجام آن نیستید. اگر تصمیم به چنین کاری گرفتید، به این کار اعمال اختیارات معامله می گویند.

اگر شما یک سرمایه گذار هستید که به دنبال آپشن هایی با یک حساب شخصی است، در این حالت شما بر تصمیمات و معاملات تجاری خود کنترل کامل دارید. اما این بدان معنا نیست که شما تنها هستید. جوامع مختلفی معامله گران را گرد هم می آورند تا درباره موضوعاتی مانند چشم انداز فعلی بازار و استراتژی های معاملات آپشن بحث کنند.

انواع مختلف اختیار معامله

برای تجهیز پایگاه دانش خود در معاملات آپشن ، ابتدا با انواع مختلف اختیار معامله که می توانید بکار ببرید آشنا شوید. دو دسته اساسی اختیار معامله عبارتند از اختیار خرید call و اختیار فروش put .

کال آپشن (call option) در سهام چیست؟

یک کال آپشن به شما این اجازه را می دهد که در مدت زمان معینی یک اوراق بهادار اساسی را با قیمت تعیین شده بخرید. قیمتی که پرداخت می کنید قیمت اعمال ورود به بازار اختیار معامله نامیده می شود. تاریخ پایان اعمال اختیارات معامله کال آپشن تاریخ انقضا نامیده می شود.

کال آپشن می تواند به سبک آمریکایی یا اروپایی باشد. با سبک آمریکایی می توانید دارایی اصلی را در هر زمان تا تاریخ انقضا خریداری کنید. سبک اروپایی به شما امکان می دهد دارایی را فقط در تاریخ انقضا خریداری کنید.

اختیار فروش (put option) در سهام چیست؟

اختیار فروش در مقابل اختیار خرید قرار می گیرد. به جای داشتن حق خرید یک دارایی زیربنایی اساسی، یک اختیار فروش به شما حق فروش آن را در قیمت اعتصاب مجموعه می دهد.

معاملات اختیار فروش نیز تاریخ انقضا دارند و همان قواعدی که درباره سبک ها گفتیم (یعنی آمریکایی یا اروپایی) برای آن ها اعمال می شود.

معاملات آپشن چگونه کار می کنند؟

معاملات آپشن را می توانید از طریق یک حساب کارگزاری آنلاین انجام دهید که امکان معامله خودگردان را به شما می دهد. در اینجا چند نکته مهم وجود دارد که باید آن ها را بدانید.

قرارداد اختیار فروش به چه معناست؟

هنگام خرید اوراق بهادار، در واقع شما قراردادی را خریداری می کنید که این امکان را می دهد تا اوراق بهادار را تا تاریخ انقضای معینی به قیمت مشخص بفروشید. چند نکته را باید در نظر بگیرید که عبارتند از:

• چقدر می خواهید سرمایه گذاری کنید؟
• برای چه نوع بازه زمانی می خواهید سرمایه گذاری کنید؟
• تغییرات پیش بینی شده قیمتی برای دارایی پایه

اگر فکر می کنید قیمت دارایی اصلی قبل از تاریخ انقضا کاهش می یابد، خرید اختیار فروش می تواند منطقی باشد. اگر put option را با یک قیمت اعمال شده خریداری می کنید و بعد قیمت دارایی کاهش می یابد، می توانید اختیار معامله خود را با قیمت اعمال تا تاریخ انقضا به فروش برسانید.

به عنوان مثال، در نظر بگیرید که برای ۱۰۰ سهم از سهام ABC یک اختیار فروش با قیمت ۵۰ دلار برای هر سهم خریداری می کنید و بعد، قبل از تاریخ انقضای اختیار معامله، قیمت سهام به ازای هر سهم به ۲۵ دلار کاهش می یابد. اگر تصمیم به اعمال اختیارات معامله بگیرید ، هنوز می توانید ۱۰۰ سهم را با ۵۰ دلار بیشتر برای هر سهم بفروشید.

قرارداد اختیار خرید چیست؟

کال آپشن به این معناست که شما قرارداد خرید سهام یا دارایی خاصی را تا تاریخ انقضا تعیین شده خریداری کرده اید. هنگام خرید کال آپشن، مهم است که همان عواملی که برای اختیار فروش در نظر می گیرید را در نظر بگیرید.

اگر فکر می کنید قیمت دارایی اصلی قبل از تاریخ انقضا افزایش می یابد ، خرید کال آپشن می تواند منطقی باشد. به عنوان مثال، فرض کنیم که شما برای ۱۰۰ سهم ABC یک کال ‌آپشن خریداری می کنید، ولی فقط این بار به افزایش قیمت امیدوار هستید.

قرارداد اختیار معامله به شما این امکان را می دهد که هر سهم را به ازای ۵۰ دلار برای هر کدام خریداری کنید و در همین حال، قیمت سهام به ۱۰۰ دلار افزایش می یابد. شما می توانید به طور موثر از قرارداد اختیار خرید برای خرید آن سهام با تخفیف استفاده کنید.

ساختار معاملات آپشن

یک قرارداد اختیار معامله حداقل ۴ بند اصلی دارد: تعداد مورد معامله (Size)، تاریخ انقضا (Expiration Date)، قیمت اعمال (Strike Price) و وجه تضمین (Premium).

• تعداد مورد معامله (Size) : تعداد قرارداد هایی است که بین طرفین مبادله می ‌شود.
• تاریخ انقضا (Expiration Date) : زمان سررسید تاریخی است که پس از آن قرارداد های اختیار معامله قابل خرید و فروش نیست و پیش از رسیدن به این تاریخ باید تعیین تکلیف شوند.
• قیمت اعمال (Strike Price): قیمتی است که در تاریخ انقضا، تسویه بر اساس آن صورت می‌گیرد.
• وجه تضمین (Premium): هزینه‌ای است که در زمان صدور اوراق از سمت خریدار اوراق به فروشنده پرداخت می‌ شود. خریدار وظیفه دارد که برای اینکه اختیار یک معامله را داشته باشد، وجه تضمین را به فروشنده پرداخت کند. این مبلغ متغیر است و با نزدیک شدن به تاریخ سررسید، افزایش می‌ یابد.

نحوه تعیین قیمت قرارداد اختیار معامله

قیمت آپشن ها را می توان با استفاده از مدل های مختلف محاسبه کرد. اما در اصل ، قیمت معاملات آپشن بر دو چیز استوار است: ارزش ذاتی و ارزش زمانی.

ارزش ذاتی یک اختیار معامله نشان دهنده پتانسیل سود آن بر اساس تفاوت بین قیمت اعمال شده و قیمت فعلی دارایی است. از ارزش زمانی برای اندازه گیری اینکه چگونه نوسانات ممکن است بر قیمت دارایی اساسی تا زمان تاریخ انقضا تأثیر بگذارد ، استفاده می شود.

قیمت سهام ، قیمت اعمال شده و تاریخ انقضا همه می توانند در قیمت گذاری معاملات آپشن موثر باشند. قیمت سهام و قیمت اعمال شده بر ارزش ذاتی تأثیر می گذارد ، در حالی که تاریخ انقضا می تواند روی ارزش زمانی تأثیر داشته باشد.

آیا می توان روزانه با ۱۰۰ دلار معامله کرد؟

پاسخ کوتاه به این پرسش بله است. ولی پاسخ کلی این است که بستگی به استراتژی مورد نظر شما برای استفاده و کارگزار مورد نظر دارد. از نظر فنی ، اگر کارگزار شما اجازه دهد ، می توانید با سرمایه اولیه تنها ۱۰۰ دلار معاملات آپشن را شروع کنید.

مزایا و ریسک های احتمالی در معاملات آپشن

مانند سایر استراتژی های سرمایه گذاری ، معاملات آپشن دارای مزایا و معایبی است و درک این مزایا و خطرات احتمالی برای جلوگیری از اشتباهات پرهزینه بسیار مهم است .

از نظر مزایا، معاملات آپشن می توانند انعطاف پذیری و نقدشوندگی داشته باشند. در مقایسه با سایر گزینه های سرمایه گذاری ، شما این امکان را دارید که با مقادیر کمتری پول سرمایه گذاری کنید. از اختیار معامله می توان برای حفاظت در برابر ریسک منفی و ایجاد تنوع در پرتفوی استفاده کرد و یک معامله گر هوشمند می تواند بازده قابل توجهی از این سرمایه گذاری کسب کند.

از سوی دیگر ، معاملات آپشن می تواند بسیار خطرناک تر از خرید سهام ، ETF یا اوراق قرضه باشد. پیش بینی تغییرات قیمت سهام می تواند مشکل باشد و اگر حدس شما درباره یک اوراق بهادار خاص اشتباه از آب در بیاید، معاملات آپشن می تواند برای شما ضرر های جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل ، خیلی مهم است که در نظر بگیرید که معاملات آپشن تا چه حد با اهداف کلی و تحمل ریسک شما مطابقت دارند.

مزایا و ریسک های احتمالی در معاملات آپشن

مانند سایر استراتژی های سرمایه گذاری ، معاملات آپشن دارای مزایا و معایبی است و درک این مزایا و خطرات احتمالی برای جلوگیری از اشتباهات پرهزینه بسیار مهم است .

از نظر مزایا، معاملات آپشن می توانند انعطاف پذیری و نقدشوندگی داشته باشند. در مقایسه با سایر گزینه های سرمایه گذاری ، شما این امکان را دارید که با مقادیر کمتری پول سرمایه گذاری کنید. از اختیار معامله می توان برای حفاظت در برابر ریسک منفی و ایجاد تنوع در پرتفوی استفاده کرد و یک معامله گر هوشمند می تواند بازده قابل توجهی از این سرمایه گذاری کسب کند.

از سوی دیگر ، معاملات آپشن می تواند بسیار خطرناک تر از خرید سهام ، ETF یا اوراق قرضه باشد. پیش بینی تغییرات قیمت سهام می تواند مشکل باشد و اگر حدس شما درباره یک اوراق بهادار خاص اشتباه از آب در بیاید، معاملات آپشن می تواند برای شما ضرر های جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل ، خیلی مهم است که در نظر بگیرید که معاملات آپشن تا چه حد با اهداف کلی و تحمل ریسک شما مطابقت دارند.

استراتژی های معاملات آپشن که باید بدانید!

پس از تسلط ابتدایی بر معاملات آپشن ، ممکن است به استراتژی های معاملاتی پیشرفته تری علاقه مند شوید. همانطور که رفته رفته با معاملات آپشن راحت تر ارتباط برقرار می کنید ، سرمایه گذاری شما ممکن است شامل برخی از این تکنیک های متداول باشد.

استراتژی خرید تحت پوشش (Covered Calls)

یک استراتژی خرید تحت پوشش دارای دو بخش است: شما یک دارایی اساسی خریداری می کنید. سپس کال آپشن را برای همان دارایی می فروشید. تا زمانی که سهام از قیمت اعمال شده بالاتر نرود ، می توانید با فروش کال آپشن ها برای دارایی های خود صاحب سود شوید.

استراتژی (Married Puts)

استراتژی Married Puts شامل خرید دارایی و سپس خرید قرارداد اختیار فروش برای تعداد مشابه است. این رویکرد به شما اجازه می دهد تا حق فروش در قیمت اعمال را داشته باشید.

استراتژی استرادلِ خرید (Long Straddle)

یک استراتژی طولانی مدت شامل خرید قرارداد اختیار خرید و فروش برای یک دارایی با قیمت اعتباری یکسان و تاریخ انقضا در همان زمان است. این رویکرد زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سرمایه گذار مطمئن نباشد قیمت دارایی اصلی به چه سمتی حرکت می کند.

۴ نکته طلایی قبل از شروع معاملات آپشن

اگر به معاملات آپشن علاقه دارید ، در شروع کار این عوامل را در نظر داشته باشید.

1. اختیار معامله با اوراق بهادار مختلف مبادله می شود.

شایان ذکر است که در حالی که این بحث به سهام مربوطه اشاره می کند ، قرارداد اختیار معامله را می توان به سایر انواع اوراق بهادار ضمیمه کرد. متداول ترین اوراق بهادار اساسی ، سهام ، شاخص یا ETF هستند.

تنها یکسری تفاوت های جزیی چند معاملات آپشن را بر اساس شاخص ها در مقایسه با مواردی که بر اساس سهام و ETF انجام می شود ، از هم جدا می کند. پس خیلی مهم است که این تفاوت ها را قبل از شروع معامله بدانید.

1. معاملات آپشن همه مربوط به ریسک های محاسبه شده هستند.

اگر آمار و احتمال را در معاملات خود در نظر داشته باشید، شانس موفقیت در معاملات آپشن را بالا خواهید برد. به عنوان یک معامله گر ، شما فقط باید به دو نوع نوسان توجه کنید: نوسان تاریخی (historical) (volatility و نوسان ضمنی) (implied volatility) .

• نوسانات تاریخی نشان دهنده گذشته و میزان نوسان قیمت سهام به صورت روزانه در یک دوره یک ساله است.
• نوسانات ضمنی بر اساس آنچه بازار “متضمن” نوسانات سهام در آینده است ، در طول عمر قرارداد اختیار معامله در نظر گرفته می شود.
• نوسانات ضمنی یکی از مهم ترین مفاهیمی است که معامله گران باید آن را درک کنند؛ زیرا می تواند به شما در تعیین احتمال رسیدن سهام به قیمت خاص در زمانی معین کمک کند. همچنین می تواند نشان دهد که بازار در آینده چقدر بی ثباتی دارد.

1. معامله گران آپشن از یونانیان وام می گیرند.

ما در مورد آفرودیت و زئوس صحبت نمی کنیم. معامله گران آپشن از الفبای یونانی برای اشاره به نحوه تغییر قیمت معاملات آپشن در بازار استفاده می کنند که برای موفقیت در معاملات بسیار مهم است. رایج ترین مواردی که به آن ها اشاره می شود دلتا ، گاما و تتا هستند.

اگرچه این مراجع کاربردی یونانی می توانند به توضیح عوامل مختلف ایجاد کننده حرکت در قیمت گذاری آپشن ها کمک کرده و مجموعاً نشان دهند که در بازار انتظار می رود قیمت آپشن تغییر کند ، اما ارزش ها ماهیت نظری دارند. به عبارت دیگر ، هیچ گاه ۱۰۰٪ تضمین نمی شود که این پیش بینی ها درست از آب در بیایند.

درست مانند بسیاری از سرمایه گذاران موفق ، معامله گران آپشن درک روشنی از اهداف مالی و موقعیت مورد نظر خود در بازار دارند. نحوه برخورد و تفکر شما در مورد پول ، به طور کلی تأثیر مستقیمی بر نحوه انجام معاملات آپشن خواهد داشت. بهترین کاری که می توانید قبل از تأمین اعتبار حساب خود و شروع معاملات انجام دهید این است که اهداف سرمایه گذاری خود را به وضوح مشخص کنید .

سخن نهایی

قدم های بعدی را برای شروع معاملات آپشن بردارید. معاملات آپشن می توانند تنوع را به سبد سهام شما اضافه کنند و امکان بازدهی بالاتری نیز داشته باشند. در عین حال که باید از ریسک معاملاتی آگاه باشید، درک مزایایی که این نوع معاملات می تواند به پرتفوی شما اضافه کند نیز مهم است. می توانید به سرعت دانش خود را در این زمینه گسترش دهید و وضعیت خود را در معاملات آپشن از حالت مبتدی به حرفه ای تغییر دهید.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن، حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

قرارداد اختیار معامله

تصور کنید که شما پارکینگ یک مرکز تجاری را برای یکسال اجاره می کنید. در این حالت شما به صورت تمام وقت می توانید از پارکینگ استفاده کنید اما این اختیار را هم دارید که استفاده نکنید. به صورت کلی کسی برای شما مزاحمت ایجاد نخواهد کرد و حق ندارد که در جای شما پارک کند. صاحب پارکینگ نیز متعهد است که طبق خواسته شما هر زمانی که خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار بدهد.

با این کار شما حق استفاده از امکانات پارکینگ را منحصر به خود کرده اید. در بازار بورس اوراق بهادار نیز مشابه چنین معامله ای وجود دارد که شما را از ابهام نجات داده و کمک می کند تا آینده را بهتر پیش بینی و برنامه ریزی کنید. این قرارداد با نام اختیار معامله شناخته می شود.

اختیار معامله چیست؟

قراردادی که به خریدار آن امکان می دهد تا یک دارایی معین را در یک زمان مشخص خریداری کرده یا بفروشد. طرف حساب قرارداد اختیار معامله نیز موظف است که پیش از انقضای مهلت سررسید، به مفاد قرارداد عمل کرده و هر زمانی که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت آن را در قیمت تعیین شده معامله بکند.

بنابرین براساس این قرارداد دوطرف توافق می کنند که در آینده معامله ای انجام دهند که در ازای پرداخت مبلغی معین، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص و قیمتی معین، به دست بیاورند. طبق قرارداد اختیار معامله، خریدار قرارداد، در اعمال و اجرای حق خود مختار بوده و اگر از اجرای قرارداد صرف نظر کند، مبلغی را که برای خرید سهم یا قرارداد پرداخت کرده است از دست می دهد. (1)

مزایای قرارداد اختیار معامله

صرفه جویی در زمان

شما به عنوان یک سرمایه گذار می توانید با خرید ورود به بازار اختیار معامله قرارداد اختیار معامله فرصت کافی برای تصمیم گیری مناسب خود را خریداری کنید. همچنین تصمیم خود را مبنی بر خرید و فروش تثبیت کرده و در مدت زمان باقی مانده تصمیم بگیرید که چه زمانی سهم خود را بفروشید یا نگه دارید.

کسب درآمد

شما از طریق فروش قرارداد اختیار معامله سهام، می توانید سود کسب کنید. اگر شما به عنوان خریدار در این معامله سود کنید و یا به گونه ای برنامه ریزی کنید که سهام هایی را بخرید که سود چند برابر داشته باشد؛ سود نهایی شما بیشتر خواهد بود. و اگر متحمل ضرر شوید فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهید دید. توانایی پیش بینی آینده بازار و استمرار در انجام این مدل از معاملات موجب می شود که در دراز مدت سود خوبی کسب کنید و قدرت ارزش گذاری ابهامات آینده را در خود تقویت نمایید.

کاهش ریسک معاملات

اختیار معامله به شما امکان می دهد که از طریق پیش بینی اتفاقات آینده؛ ابهام را به حداقل رسانده و میزان ریسک پذیرفته شده را ارزش گذاری کنید. در قرارداد اختیار معامله، خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار خود پرداخت کرده است متحمل ضرر می شود. (1)

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته مدل های آمریکایی و اروپایی اختیار معامله بوده و به شرح زیر است:

اختیار معامله اروپایی

اختیار معامله اروپپایی فقط در زمان سررسید و در دوره کوتاه مدت سررسید، قابل اجرا است و خریدار تنها در دوره سررسید می تواند آن را اجرا کند.

اختیار معامله آمریکایی

برخلاف مدل اروپایی، این معامله از هنگام عقد قرارداد تا زمان سررسید قابل اجرا است و در طول دوره هر زمانی که خریدار مایل باشد، می تواند آن را اجرا کند و امکان اعمال قبل از سررسید وجود دارد. (2)

اختیار خرید (Call Option) چیست؟

اختیار خرید به شما این حق را می دهد که یک سهم را در قالب یک قرارداد و زمانی معین خریداری کنید. شما با خرید این سهم، اختیار دارید که سهام مربوطه را به قیمت اعمال شده تا تاریخ انقضا خریداری کنید. مبلغ این سهام حداکثر ریسکی است که خریدار این قرارداد متحمل می شود. هنگامی که قیمت سهام مربوط به یک قرارداد اختیار خرید بالاتر از قیمت اعمال برسد، سود ایجاد خواهد کرد در غیر این صورت شما متحمل ضرر خواهید شد.

به بیان ساده تر، خریدار این نوع اختیار معاملی می تواند مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بخرد. تصور کنید که شما قصد خرید و سرمایه گذاری در یک شرکت خودرو را دارید. این شرکت خودروسازی 10 سهم با قیمت صد هزار تومان به شما ارائه می کند و قیمت جاری هر سهم 95 هزار تومان است. یعنی شرکت خودروسازی سهم خود را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی ذکرشده روی قرارداد به شما می فروشد. طبق قرارداد، تاریخ انقضا شش ماه و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم پانزده هزار تومان است.

بنابرین شما به عنوان سرمایه گذار، باید برای خرید این سهم ها صد و پنجاه هزار تومان پرداخت کنید. اگر قیمت هر سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، بدیهی است که شما قرارداد را اجرا نمی کنید و صبر می کنید. خرید سهمی که قیمت اسمی آن کمتر از صد هزار تومان است در حالی که به همان مبلغ آن را سرمایه گذاری کردید کار عاقلانه ای نیست و شما متحمل ضرر خواهید شد. اما در صورتی که قیمت سهم بیشتر صد هزارتومان باشد یعنی شرکت خودروسازی سود کرده است و آن گاه شما می توانید قرارداد را اجرا کنید.

توجه کنید درصورتی که قرارداد شما از نوع آمریکایی باشد، به محض سوددهی شرکت می توانید آن را اجرا کنید اما اگر قرارداد شما اروپایی باشد باید تا زمان سررسید صبر کنید. (2)

اختیار فروش (Put Option) چیست؟

اختیار فروش به شما امکان می دهد که سهم مربوطه را با قیمت اعمال شده و در سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برسانید. همانند اختیار خرید، اختیار فروش نیز در قیمت های متنوع و تاریخ انقضاهای گوناگونی معامله می شود و می تواند از یک ماه تا یکسال و بیشتر تغییر کند. در صورتی که شما اختیار فروش را خریداری کنید، می توانید سهام مربوطه را با قیمت اعمال شده در قرارداد تا تاریخ انقضا به فروش برسانید. برخلاف اختیار خرید، مبلغ پرداخت شده برای هر معامله، ریسکی است که شما پرداخت می کنید. بنابرین شما با خروج از معامله یا جبران کردن آپشن، می توانید به سود دست یابید.

به بیانی دیگر، این قرارداد به شما امکان می دهد تا مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمتی توافقی در دوره زمانی مشخص به فروش برسانید و برخلاف قرارداد خرید، شما با پیش بینی کاهش قیمت در آینده آن را خریداری می کنید. مثلا شرکت خودروسازی در مثال قبلی را در نظر بگیرید. شما ده سهم این شرکت را با همان قیمت توافق شده، یعنی صد هزارتومان خریداری می کنید.

قیمت قعلی سهم 95 هزار تومان است و تاریخ انقضای آن سه ماه آینده است. قیمت قرارداد برای هر سهم پانزده هزار تومان است. بنابرین شما برای خرید این قرارداد باید 150 هزار تومان پول پرداخت کنید. اگر قیمت سهم در زمان انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، به اجرا درمی آید (برخلاف اختیار خرید) و شما در نهایت از این معامله سود خواهید کرد. اما اگر قیمت سهام در هنگام انقضا بیشتر از قیمت ذکرشده روی سهام باشد (یعنی کمتر از صد هزارتومان)، آن گاه قرارداد اختیار فروش ندارد و شما متحمل ضر خواهید شد.

توجه کنید که در این معامله نیز اروپایی بودن یا آمریکایی بودن آن اهمیت دارد. درصورتی که قرارداد اروپایی باشد، فقط در زمان اجرای سررسید قابلیت اجرا دارد؛ اما اگر آمریکایی باشد، به محض سقوط بازار و کاهش ارزش سهام قابل معامله و اجرای قرارداد است. (2)

انواع قراردادهای اختیار معامله با توجه به بازارهای معاملاتی

از نظر اینکه هر یک از انواع قراردادهای در کدام یک از بازارهای بورسی ارائه و خریداری شوند به انواع گوناگونی تقسیم می شود:

1.اختیار معامله سهام

3.اختیار معامله نرخ بهره

4.اختیار معامله شاخص بازار سهام

5.اختیار معامله قراردادهای آتی

معاملات ممکن است خارج از بازار بورس نیز رخ بدهد. مثلا دو شرکت یا بخش های خصوصی تصمیم می گیرند تا به صورت محدود و اندک، سهام ها یا کالاهایی را برای خرید یا فروش عرضه کنند. این مدل از معاملات با توجه به نیاز هر کسب و کار طراحی می شود و در سه دسته زیر قرار می گیرد:

1.اختیار معامله نرخ بهره

2.اختیار معامله نرخ ارز

3.اختیار معامله سواپ: سواپ توافقی بین دو طرف قرارداد است و به موجب آن مجموعه ای از جریان های نقدی آتی بازاررا با یکدیگر معاوضه می کنند. در اکثر مواقع یکی از طرفین سواپ، مبلغی را برحسب یک متغیر تصادفی مانند نرخ بهره، نرخ ارز، بازده سهام یا قیمت یک کالا پرداخت می کند که به آن ها پرداخت های شناور یا متغیر می گوییم.

خروج از قرارداد چیست و چگونه اجرا می شود؟

شما به عنوان یک خریدار قرارداد اختیار معامله، این حق را دارید که از قرارداد خارج شوید. این فرایند به سه روش می تواند رخ دهد:

مسدود کردن موقعیت

شما می توانید موقعیت خود را در قرارداد، مسدود کنید یا ببندید. شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار، چون قبلا یک معامله را خریده اید بنابرین می توانید با فروش آن به شخصی دیگر موقعیت خود را ببیندید و از بازار خارج شوید.

استفاده از حق خود برای خرید یا فروش کالا

شما به عنوان خریدار قرارداد می توانید از حق خود استفاده کرده و کالاها یا سهام هایی را در بازار بخرید یا به فروش برسانید. بر این اساس، قرارداد اجرا شده و شما با اتمام آن، از معامله خارج می شوید. البته توجه داشته باشید که در معامله اروپایی شما باید تا تاریخ سررسید قرارداد صبر کنید.

عدم استفاده از مفاد قرارداد

در صورتی که شما به عنوان خریدار معامله در تاریخ سررسید به هر دلیلی آن را اجرا نکنید (مثلا چون به سود شما نیست)، آن معامله خود به خود باطل خواهد شد.

در قرارداد اختیار فروش نیز اوضاع به همین منوال است. یعنی شما به عنوان فروشنده می توانید برای خروج از قرارداد یکی از سه روش بالا را اعمال کنید. در طول دوره معاملاتی و تا قبل از تاریخ انقضای سررسید، می توانید قرارداد را به شخص دیگری واگذار کنید (اخد موقعیت معکوس) ، موقعیت را ببندید یا از بازار خارج شوید. (3)

جمع بندی و نتیجه گیری

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص، به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. قرارداد اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، اختیار خرید به شما امکان می دهد که دارایی یا سهم را به قیمت مشخصی خریداری کنید و سپس در زمانه انقضای سررسید آن را به فروش برسانید. در مقابل اختیار خرید، اختیار فروش قرار دارد که شما امکان می دهد تا دارایی را به قیمت مشخصی به فروش برسانید. هر دو نوع این اختیارات به صورت رایج معامله می شود.

فروشنده ممکن است اختیار خرید را برای خریدار به عنوان بخشی از یک معامله دیگر مثل انتشار سهام یا بخشی از طرح انگیزش کارکنان اهدا کند؛ در غیر اینصورت خریدار باید مبلغی را به فروشنده برای اختیار بپردازد. هنگامی که قیمت اعمال شده بیشتر از ارزش بازار دارایی پایه باشد، معامله اختیار فروش اعمال می شود. اما برخلاف اختیار فروش هنگامی که قیمت اعمال شده کمتر از ارزش بازار دارایی باشد، اختیار خرید معامله خواهد شد.

به صورت کلی ارزش معاملات اختیار در حال حاضر بسیار مهم است و تفاوت بین ارزش بازار دارایی و قیمت اعمال دارایی را مشخص می کند. علاوه بر این، ارزش زمانی آن که به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد، دومین عامل اهمیت قرارداد اختیار معامله است. اختیار معاملات در حال حاضر موضوع تحقیقات امور مالی و علمی بسیاری از دانشگاه های دنیا است.