بازار ثانویه چیست و چه اهمیتی دارد؟

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

یکی از اهداف مهم شرکت‌های مختلف ورود به بازار سرمایه است، زیرا ورود یک شرکت‌ به بازار سرمایه نشان‌دهنده رشد آن شرکت و معرفی آن در سطح کشور است. درجه اعتبار و ارزش شرکت‌هایی که سهامشان در بازار‌های مالی خریدوفروش می‌شوند بسیار بالاست، بنابراین شرکت‌ها در رقابت برای ورود به این بازار هستند.

معرفی بازارهای مختلف بازار سرمایه

به‌ طورکلی بازار سرمایه، بازاری است که در آن خرید و فروش ابزارهای مالی صورت می‌پذیرد. ابزارهایی مانند اوراق قرضه یا اوراق بهادار و… . بازار سرمایه از بازار پولی بزرگ‌تر و دارای اهمیت بسیاری است و خود به دو دسته بازار اولیه یا بازار دست اول، بازار ثانویه یا بازار دست دوم تقسیم می‌شود.

بازار اولیه:

بازاری که در آن برای اولین بار سهام یک شرکت یا یک واحد اقتصادی عرضه می‌شود و چون برای اولین بار این سهام عرضه شده است، فروشنده آن در اصل همان ناشر اوراق است و عایدی به دست آمده از عرضه این سهام منبع تأمین مالی آن شرکت خواهد شد.

بازار ثانویه:

بازاری است که در آن امکان خرید و فروش دوباره یا چند باره برای سهمی که اولین بار توسط شرکت عرضه شده است وجود دارد. سرمایه‌گذاران به جای اینکه خودشان به طور مستقیم از شرکت‌های ناشر اوراق را خریداری کنند، از سرمایه‌گذاران قبلی آن‌ها را می‌خرند. بازارهای بورس و فرابورس، بازار ثانویه هستند.
بر اساس اینکه چه نوع سهمی در بازار ثانویه مبادله می‌شود، این بازار به چهار دسته تقسیم می‌شود:
بازار اول: مرتبط با سهام شرکت‌های بورسی که در بورس معامله می‌شوند.
بازار دوم: مرتبط با سهام شرکت‌های غیر بورسی که در فرابورس معامله می‌شوند.
بازار سوم: مرتبط با سهام شرکت‌های بورسی که در فرابورس معامله می‌شوند.
بازار چهارم: بازاری که مرتبط به معاملات خصوصی است و بدون کارگزار و معامله‌گر، توسط شبکه‌های الکترونیکی صورت می‌گیرد. معمولاً معاملات عمده و بلوکی در بازار چهارم انجام می‌شوند و نهادها، عمده سرمایه‌گذاران این بازار هستند. (چنانچه در طول خواندن این مقاله با سوالی نظیر : چه مشخصه ای در معاملات بلوکی وجود دارد؟ می توانید بر روی سوال کلیک کنید تا اطلاع بیشتر کسب کنید.)

بازار بورس چیست؟

قبل از بیان اینکه تفاوت بورس و فرابورس چیست باید شناختی نسبت به این دو بازار داشته باشیم. بازار بورس محلی است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند. در دسته‌بندی کلی بازار بورس به سه دسته طبقه‌بندی می‌شود. بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار.
به بازاری که دارایی‌های واقعی و فیزیکی مانند کالا در آن معامله می‌شوند، بورس کالا گفته می‌شود. به بازاری که در آن دارایی‌های مالی و یا به اصطلاح کاغذی (مانند سهام شرکت‌ها و اوراق مشارکت و..) خرید و فروش می‌شوند، بورس اوراق بهادار و به بازاری که در آن پول‌های خارجی دادوستد می‌شوند، بورس ارز می‌گویند که در حال حاضر بورس ارز در ایران فعالیت ندارد.
در این بازار برای سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران قوانینی وجود دارد که منافع هر دو طرف را حفظ می‌کند. سرمایه‌گذاری در بورس با هر میزان مبلغ امکان‌پذیر است. به‌عبارت ‌دیگر، هر فرد حقیقی یا حقوقی با حداقل سرمایه که در حال حاضر ۵۰۰ هزار تومان است، می‌تواند سهام شرکت‌های موجود در بازار سرمایه‌گذاری را خرید و فروش کند و از منافع آن برخوردار شود.

بازار فرابورس چیست؟

همان‌طور که گفته شد ورود به بازار اوراق بهادار از اهداف مهم هر شرکتی است اما دستیابی به این بازار برای بسیاری از شرکت‌ها میسر نیست زیرا شرایط لازم برای پذیرش را ندارند به همین منظور در آبان سال ۱۳۸۷ بازار فرابورس ایران تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار و با مجوز شورای عالی بورس فعالیت خود را آغاز کرد.
ساختار و جایگاه قانونی فرابورس ایران همانند بازار بورس است با این تفاوت که شرایط پذیرش شرکت‌ها و معامله در آن ساده‌تر است. فرابورس توانست بخشی از بازار سرمایه را که شرایط ورود به بازار بورس را نداشتند، سازمان‌دهی کند تا با سازوکارهایی ساده‌تر و در سریع‌ترین زمان به بازار مالی وارد شوند و در بهبود شرایط اقتصادی و مالی کشور مثمرثمر باشند.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل پنج بازار اول، دوم، بازار پایه(زرد، نارنجی و قرمز)، بازار سوم و ابزارهای نوین مالی است. در بازار اول فرابورس، سهام شرکت‌ها و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری معامله می‌شود در بازار دوم تنها شرکت‌های سهامی عام حضور دارند که شرایط لازم برای حضور در بازار دوم را دارند و البته باید گفت شرایط آن ساده‌تر از بازار اول است.
در بازار دوم سهام شرکت‌های زیان‌ده، تازه‌ تأسیس و شرکت‌هایی که با افزایش سرمایه قصد دارند از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شوند نیز پذیرفته می‌شود. بازار پایه نیز یکی از بازارهای فرابورس ایران است و تفاوت آن با دو بازار اول و دوم این است که شرکت‌های این بازار فرآیند پذیرش را طی نمی‌کنند. بازار پایه به سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز تقسیم‌بندی شده‌ است و دامنه نوسان روزانه آن‌ها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است.

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

حال که نسبت به دو بازار بورس و فرابورس شناخت پیدا کردیم در ادامه به تفاوت‌ بورس و فرابورس می‌پردازیم و مهم‌ترین آن‌ها را بیان می‌کنیم.

1. یکی از تفاوت‌های اساسی بورس و فرابورس، تفاوت در ساختار آن‌ها است. بورس شامل دو بازار اول بازار ثانویه چیست و چه اهمیتی دارد؟ و دوم است. در صورتی ‌که فرابورس پنج بازار دارد. بازارهای متنوع در فرابورس برای جذب سلایق مختلف صورت گرفته تا سرمایه‌گذاران در شرکت‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند و ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش ‌دهند. نکته دیگر اینکه، در بازار بورس شرکت‌هایی که در بازار دوم فعالیت می‌کنند، اگر عملکرد مناسب داشته باشند به بازار اول منتقل می‌شوند و بالعکس.
2. پذیرش شرکت‌ها در فرابورس با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد در واقع معیارهای پذیرش در فرابورس نسبت به بورس ساده‌تر است. معیارهایی چون: حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل سهام شناور، حداقل تعداد سهامداران، حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه، زیان انباشته و…
3. تفاوت چندانی در روش معامله در این دو بازار وجود ندارد اما انعطاف زمانی در معاملات فرابورس بیشتر است. خرید و فروش از طرق پلتفرم‌های آنلاین صورت می‌گیرد اما ساعات انجام معاملات در فرابورس در برخی روزها تمدید می‌شود.
4. تفاوت بورس و فرابورس در قوانین جاری در این دو بازار هم مشهود است. قوانین استاندارد در بازار فرابورس از انعطاف بیشتری برخوردار است و قوانین در بیشتر مواقع با توافق طرفین صورت می‌گیرد. البته این موضوع باعث می‌شود که قیمت‌ها از شفافیت کمتری برخوردار باشند و ریسک‌پذیری بیشتری را طلب می‌کند. این در حالی است که در بازار بورس به علت شفافیت قیمت‌ها این ریسک‌پذیری بسیار کمتر است.
5. حد نوسان روزانه برای شرکت‌های بازار بورس، 4 درصد و برای شرکت‌های بازار فرابورس 5 درصد است و بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بازار بورس نوسان روزانه دارد.

مزیت‌های بازار فرابورس

تمام مزایایی که برای بازار بورس در قانون بازار مقرر شده برای بازار فرابورس هم وجود دارد. به طور خلاصه دربیان تفاوت‌های بازار بورس و فرابورس به مواردی اشاره کردیم که در حقیقت بخشی از آن‌ها جزئی از مزیت‌های بازار فرابورس محسوب می‌شدند اما در ادامه این بحث به باقی مزیت‌های این بازار اشاره می‌کنیم. بازار فرابورس برای سهامداران خود جذابیت‌هایی دارد. ازجمله:

• افزایش قیمت و سوددهی: سرمایه‌ای که با تورم ارزش خود را از دست می‌دهد و قدرت خریدی که روزبه‌روز در حال کاهش است با سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های فرابورس حفظ می‌شود. البته میزان سوددهی شرکت بسته به مدیریت شرکت، تقاضای بازار و اوضاع کلی اقتصاد جامعه دارد.
• معافیت مالیاتی: در پرداخت مالیات، شرکت‌‌های فرابورسی از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند.
• داشتن حق رأی: در مجمع عمومی، صاحبان سهام شرکت‌ها به نسبت تعداد سهام خودشان حق رأی دارند.
• تنوع سرمایه‌گذاری: اوراق بهاداری که در فرابورس عرضه می‌شود تنوع زیادی دارند و این موضوع سبب می‌شود سرمایه‌گذاران سهم‌های مختلفی را انتخاب کنند و ریسک خود را پایین بیاورند.
• اطمینان از محل سرمایه‌گذاری: اگر شرکتی نتواند شرایط و ضوابط مشخص شده در بازار فرابورس را داشته باشد جایی در این بازار ندارد، بنابراین شرکتی در این بازار پذیرفته می‌شود که می‌تواند اطمینان خاطر سرمایه‌گذار را جلب کند.
• اولویت خرید سهام جدید الانتشار: سهامداران شرکت در خرید سهام جدید شرکت، نسبت به سایر خریداران اولویت دارند.
• سهولت در نقل و انتقال سهام: نقل و انتقال سهم شرکت‌ها در بورس فرآیندی ساده و کم هزینه‌ است و نیاز به صرف وقت زیاد یا گذراندن مراحل اداری پیچیده ندارد.
• اطلاع رسانی هماهنگ به سرمایه‌گذاران: مراجع رسمی برای اطلاعرسانی به عموم مردم، پس از پذیرفته شدن شرکت در فرابورس ایجاد می‌شوند و با ارائه گزارش‌های دقیق بستری برای اعتماد سپرده‌گذاران فراهم می‌آورند.
• امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ تسهیلات بانکی: بعد از پذیرفته شدن سهام شرکت‌ها در فرابورس، امکان وثیقه‌گذاری سهام و گرفتن تسهیلات بانکی بر روی سهم به وجود می‌آید زیرا شبکه‌‌های بانکی کشور، سهام شرکت‌های پذیرفته ‌شده را برای دریافت تسهیلات خود بــه رسمیت می‌شناسند. البته باید به این موضوع توجه کرد که هنگامی‌ که سهام وثیقه می‌شود دیگر امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد.
• اوراق مشارکت و گواهی سپرده: پذیره‌نویسی و انتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده و معامله دست‌دوم این اوراق در فرابورس انجام می‌شود. در واقع شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس، با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر خود را از طریق انتشار این اوراق تأمین می‌کنند.
• خروج آسان از فرابورس: اگر تحت هر شرایطی، شرکتی تصمیم گرفت که از فرابورس خارج شود به سهولت و با گذراندن فرآیند مشخص و ثابتی می‌تواند از این بازار خارج شود و یا حتی به شرکت سهامی خاص تبدیل شود. در واقع شرکت‌های حاضر در فرابورس آسان‌تر می‌توانند به بازارهای دیگر منتقل شوند.
• سهولت پذیرش: پذیرش شرکت‌های سهامی عام در فرابورس نسبت به بورس شرایط کمتری می‌خواهد. و درنتیجه معمولاً دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها کمتر از یک ماه به طول می‌انجامد.
• نبود حجم مبنا: در بازارفرابورس حجم مبنا وجود ندارد و این امر سبب شده تا معاملات روان‌تر صورت پذیرد و نقد شوندگی بالاتری داشته باشند. در اصل عرضه و تقاضا برای سهام درزمان کوتاهی به تعادل می‌رسد و صف‌های خرید و فروش برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.

سخن آخر

حال که با بازار بورس و فرابورس آشنا شدیم و نسبت به تفاوت بورس و فرابورس شناخت پیدا کردیم با دید بازتر و بینش بهتری به معامله در این بازارها می‌پردازیم، زیرا که مزایای سرمایه‌گذاری در بورس فراوان است و در صورت یادگیری آموزش سرمایه‌گذاری در بورس و شناخت مفاهیم ذکر شده، می‌توانید به بازدهی دلخواه خود دست پیدا کنید.

سوالات رایج بازار فرابورس

رایج‌ترین بازارها در فرابورس ایران، بازار اول، بازار دوم و بازار پایه است. نمادهایی که در بازار اول فرابورس درج می‌شوند دارای ریسک کم‌تری نسبت به بازار دوم هستند و به همین ترتیب نمادهای بازار اول و دوم ریسک کمتری نسبت به بازار پایه دارند. بازار پایه از شرکت‌هایی که ورشکسته شده‌اند یا در معرض ورشکستگی هستند، تشکیل شده است. همچنین شرکت‌ها در این بازار، بسته به میزان ریسک سرمایه‌گذاری به سه تابلو زرد (دامنه نوسان ۳ درصد)، نارنجی (دامنه نوسان ۲ درصد) و قرمز (دامنه نوسان ۱ درصد) دسته‌بندی می‌شوند.

بازار هدف چیست؟ شناسایی بازار هدف در کسب و کار

بازار هدف یا Target Market یکی از مباحث پر کاربرد در شاخه بازاریابی بوده و هر کسب و کاری بازار هدف خود را بشناسد و با توجه به ویژگی‌های آن عمل کند. یکی از اولین گام ها در شروع یک کسب وکار و یا رشد و ارتقای آن، شناسایی بازار هدف (Target Market) است. درست بعد از اینکه بازارتان را شناسایی کردید، می توانید شروع به هدف گذاری بر روی افرادی کنید که برای رشد و پیشرفت کسب وکار شما مبلغی را پرداخت خواهند کرد؛ این افراد، مشتریان هدف شما خواهند بود.

بازار هدف به عنوان گروه خاصی از خریداران بالقوه معرفی میشود که یک کسب و کار، محصولات و خدماتش را برای آنها جایگاه یابی می کند. و یا به عبارتی ساده تر، گروهی از افراد اند که به احتمال بسیار زیاد خریداران محصولات و خدمات شما خواهند بود.

شناسایی بازار هدف

بسیاری از صاحبان کسب و کارهای خانگی برای تعریف بازار هدف خود وقت نمی گذارند، چون این موضوع که بخواهند به دنبال مشتریان باشند را اتلاف وقت و پول می دانند. برخی از صاحبان کسب و کار بازار هدف خود را “هر کسی” تعریف می کنند، اما در واقعیت، خریداران ایده آل خصوصیت ها، ویژگی ها و موقعیت های خاصی دارند که محصول یا خدمت شما می تواند مشخصا برای آن ها باشد.

شناخت بازار هدفتان، به شما اجازه می دهد پیام های بازاریابی خود را در جایی قرار دهید که بازارتان هست و یا از واژگان و عباراتی استفاده کنید که دقیقا درباره نیازهای آن ها حرف می زند. باید این را در نظر داشته باشید که برای انتخاب بازار هدف مناسب و همچنین اتخاذ شیوه مناسب برای این کار باید به سراغ بازار هدف بروید.

تعریف بازار هدف

بازار هدف (به انگلیسی: Target Market) درباره جذب مشتریانی است که آنچه می فروشید را، خواهند خرید. البته در این رابطه مواردی بیشتر از آنچه گفته شد وجود دارد. پیش از تمام این موارد، نیاز خواهید داشت تا بدانید دقیقا چه کسانی محصولات شما را خریداری می کنند و اینکه دقیقا چگونه به آن ها دسترسی پیدا کنید. البته به دست آوردن چنین دانش و اطلاعاتی نیازمند انجام یک سری تحقیقات و برنامه ریزی های مبتنی بر هدف است.

شرکت­های کوچک می­توانند به طور موثر با هدف قرار دادن یک بازار مناسب با شرکت­های بزرگ رقابت کنند. هدف قرار دادن یک بازار خاص به این معنا نیست که شما فقط به افرادی که در بازار هدفتان هستند اهمیت بدهید بلکه باید به این گروه توجه ویژه ­ای کنید ولی در کنار آن از دیگر بازارها هم غافل نشوید. این راه بسیار مقرون به صرفه، کارآمد و موثر برای رسیدن به مشتریان دائمی و رونق کسب و کار است. با تعیین مخاطبی که به وضوح تعریف شده است، تعیین محل و نحوه فروش کار شرکت شما بسیار ساده ­تر است.

بازار هدف اولیه و بازار هدف ثانویه

همانطور که مطرح شد وقتی در یک حوضه فعالیت می‌کنید کسانی که به خدمات شما نیاز دارند، بازار هدف شما را تشکیل می‌دهند اما این بازار هدف می‌‌تواند دارای حالت‌های مختلفی باشد. بازار هدف اولیه درست کسانی هستند که طبیعتا به خدمات شما نیاز دارند، اما بازار هدف دیگری به نام بازار هدف ثانویه وجود دارد که با اینکه در ظاهر شاید نخواهند از خدمات شما استفاده کنند، اما می‌توانند در دسته بازار هدف ثانویه شما قرار بگیرند. یک مثال مرسوم برای تعریف بازار هدف اولیه و ثانویه، مربوط به زن و شوهر ها می‌شود. افرادی که ازدواج کرده‌اند، نمونه‌ای خوبی از این دو مدل بازار هدف هستند.

حد سود و ضرر در بورس چیست و چه اهميتی دارد؟

معامله در بازارهای مالی بزرگ مثل نگاه کردن به پازلی است که همیشه چند تکه از آن را ندارید.

در این بازارها حتی اگر تمام عوامل تاثیر گذار بر روند قیمت را در نظر بگیرید، تحلیل تکنیکال بدانید، به اخبار و تحلیل فاندامنتال توجه کنید

و بر احساسات خود کنترل داشته باشید، باز هم باید بدانید که معامله شما با ریسک همراه است.

با استفاده از این ابزارها شما فقط می‌توانید ریسک معاملات خود را کنترل کرده و کاهش دهید،

اما هیچ وقت خبری از حذف کامل ریسک در معاملات نخواهد بود.

تفاوت معامله گران حرفه‌ای با تازه کارها در این است که آنها ریسک معاملات خود را مشخص می‌کنند و بر اساس مقدار ریسک موجود، سرمایه‌گذاری می‌کنند.

دو رکن اساسی در سرمایه گذاری و معامله کردن در بازار سرمایه تعیین نقطه ورود و نقطه خروج است.

اینکه در کدام نقطه از بازار خارج شویم همیشه بازار ثانویه چیست و چه اهمیتی دارد؟ دغدغه ای بوده که همه سهام داران با آن سروکار دارند.

در زمان ورود به معامله باید تعیین کنیم که به طور مثال سهمی که خریداری شده تا چه قیمتی رشد خواهد کرد

و اصطلاحا یک هدف قیمتی برای سهم مشخص کنیم و در زمان رسیدن به آن، از آن سهم خارج شویم.

حد بازار ثانویه چیست و چه اهمیتی دارد؟ سود چیست؟

حد سود به محدوده ای از قیمت گفته می شود که معامله گر بر اساس تحلیلی که بر روی سهم انجام می دهد،

آن محدوده را برای ذخیره سود و خروج از سهم مناسب پیش بینی می کند.

حد ضرر چیست؟

حد ضرر در یک معامله مشخص می کند که شما تا چه مقدار ریسک و ضرر را در این معامله قبول کرده اید.

وقتی شما حد ضرر تعیین نمی کنید یعنی تا تمام سرمایه شما وارد ضرر شود مشکلی ندارید!

این مورد متاسفانه در بین عده ای از معامله گران رواج پیدا کرده است که بدون توجه به مدیریت سرمایه و بدون تعیین حد ضرر وارد معامله بازار ثانویه چیست و چه اهمیتی دارد؟ می شوند

و معمولا در همان ماه اول ورود به بازار، سرمایه خود را از دست می دهند.

حتما برای معامله خود حد ضرر تعیین کنید تا بیشتر از ۱ تا ۲ درصد سرمایه خود را در هر معامله از دست ندهید.

روش‌های تعیین حد سود و زیان

روش‌های مختلفی برای تعیین حد سود و بازار ثانویه چیست و چه اهمیتی دارد؟ زیان در بازار سهام وجود دارند که در اينجا ما به چند مورد به صورت تيتر وار اشاره مي کنيم

و در جلسات بعدي به طور مفصل در موردشان صحبت خواهيم کرد.

• تعيين نقاط ورود و خروج
• انديکاتورها
• سطوح حمايت و مقاومت
• الگوهاي قيمتي
• و …

نکته پاياني

اگر مستقیماً به طور آنلاین اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس می نمایید،

حتماً به حد سود و ضرر خود پایبند باشید تا در باتلاق ضرر گرفتار نشوید.

چرا که در موارد بسیاری دیده شده که سهامداران کوتاه مدت با معاملات احساسی خود حوصله شان از صبر کردن برای رشد سهم سر رفته

و سهم را با ضررهای بالای حد ضرر به فروش رسانده اند تا به خیال خود با یک خرید مناسب دیگر، ضرری که در سهم قبل متحمل شدند را جبران کنند

اما در سهم جدید نیز بار دیگر طعم تلخ افت قیمت سهام را می چشند و اینگونه در باتلاق ضرر گرفتار می شوند.

بازار سرمایه یا بازارهای مالی چیست؟

بورس اوراق بهادار به عنوان بخشی از بازار سرمایه‌، از اهمیت بسیار زیادی در میان سرمایه‌گذاران برخوردار است و مورد توجه خاص آن‌ها قرار دارد. بنابراین پیش از آن‌که به بررسی ساز و کار بورس اوراق بهادار و چگونگی انجام معاملات در این بازار پرداخته شود، نیاز است تا به اختصار این بازار را تعریف کرد و به بررسی انواع آن پرداخت. در این مطلب به سراغ این موضوع رفته‌ایم و به شما می‌گوییم بازار سرمایه یا بازارهای مالی چیست و بازار سرمایه خود به چند دسته تقسیم می‌شود. با ما همراه شوید.

بازار چیست؟

در علم اقتصاد تعاریف متعددی برای بازار ارائه شده است.
در تعاریف اولیه، بازار به مکان فیزیکى اطلاق می‌شد که خریداران و فروشندگان براى مبادله کالا و خدمات در آن دور هم جمع مى‌شدند. اما در تعاریف بعدی تاکید شد که بازار نباید لزوماً وجود فیزیکی داشته باشد و فضای مشخصی را در برگیرد، در حقیقت بازار شامل تمام خریداران و فروشندگانى است که در حال دادوستد کالا یا خدمات خاصى هستند.
برای مثال بازار معاملات سهام در سطح جهانی، بازاری است که عملیات خرید و فروش در آن از طریق شبکه‌های مخابراتی بین‌المللی انجام می‌شود و مکان معینی ندارد. در حقیقت بازار یک مکانیزم است که این امکان را به خریداران و فروشندگان می‌دهد تا به معامله دارایی‌های خود بپردازند. این دارایی ممکن است فیزیکی (مانند املاک) یا مالی (مانند اوراق بهادار) باشد.
براساس تعریف دومنیک سالواتوره، بازار مکان و یا موقعیتی است که در آن خریداران و فروشندگان، کالا، خدمات و منابع را خرید و فروش می‌کنند. برای هر کالا، خدمت یا منبع که قابلیت معامله داشته باشد، بازاری وجود دارد. در تعریف سالواتوره هم مشاهده می‌شود که بازار می‌تواند یک محل مادی و فیزیکی یا موقعیتی برای انجام معامله باشد.

انواع بازارها کدامند؟

در یک نگاه کلی و از نقطه نظر نوع دارایی‌ها، بازارها به دو نوع بازار دارایی‌های فیزیکی (واقعی) و بازار دارایی‌های مالی تقسیم می‌شوند:
بازار دارایی‌های فیزیکی، بازاری است که در آن خریداران و فروشندگان به معامله دارایی‌هایی که ماهیت واقعی و فیزیکی دارند، مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، وسایل منزل و … می‌پردازند.
بازار دارایی‌های مالی به بازاری اطلاق می شود که در آن افراد اعم از حقیقی و حقوقی، می توانند در آن برای معامله اوراق ضمانت مالی، کالا و دیگر دارایی‌های مثلی (عوض‌دار) با هزینه مبادلاتی پایین اقدام کنند. قیمت‌های این بازار تابع عرضه و تقاضا است. اوراق ضمانت شامل سهام، اوراق قرضه و برخی کالاها (فلزات گرانبها یا محصولات کشاورزی) می‌شود.
بازار می‌تواند از نظر سررسید تعهدات مالی، نوع ساختار یا برحسب دارایی طبقه‌بندی شود. بازارهای مالی از نظر سررسید تعهدات مالی، به دو گروه عمده بازار پول و بازار سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول چیست؟

بازار پول، بازاری برای داد و ستد پول و دیگر دارایی‌های مالی جانشین نزدیک پول با سررسید کمتر از یکسال است. به بیان دیگر بازار پول، بازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی مهم زیر است:

• نقدشوندگی بالا
• کم بودن ریسک عدم پرداخت
• ارزش اسمی زیاد

ابزارهای بازار پول شامل اسناد خزانه (اوراق بهادار کوتاه مدت با سه ماه، شش ماه یا یکسال)، پذیرش بانکی (دستور پرداخت مبلغی معین در تاریخی مشخص)، گواهی سپرده، اوراق تجاری (نوعی اوراق قرضه کوتاه مدت با سررسید ۲۷۰ روز یا کمتر)، قرادادهای بازخرید و دلار اروپایی است. از مهمترین نهادهای این بازار می‌توان به بانک مرکزی، واسطه‌های مالی بانکی مانند بانک‌های تجاری و مؤسسات اعتباری غیربانکی، شرکت‌های تجاری، دولت و مؤسسات دولتی، صندوق های سرمایه گذاری، کارگزاری‌ها و معامله‌گران و در نهایت سرمایه‌گذاران اشاره کرد.

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه، به بازارهای مالی برای خرید و فروش ابزارهای مالی نظیر اوراق قرضه یا اوراق بهادار با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید، اطلاق می‌شود. بازار سرمایه بزرگ‌تر از بازار پول است و اهمیت بسیار زیادی در جمع آوری و تامین منابع لازم برای سرمایه‌گذاری واحدهای مختلف تولیدی دارد. بازار سرمایه از نظر مرحله عرضه اوراق بهادار، خود به دو دسته بازار اولیه (بازار دست اول) و بازار ثانویه (بازار دست دوم) تقسیم می‌شود.

بازار اولیه

بازار اولیه بازاری است که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می‌شود. عایدی حاصل از عرضه این سهام، منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود. از آن‌جا که در بازار اولیه، سهام برای اولین بار به خریداران و متقاضیان عرضه می‌شود، فروشنده اوراق بهادار در حقیقت همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود.

بازار ثانویه

با اتمام عرضه اولیه یک سهم در بازار اولیه، برای ادامه معاملات آن سهم، بازار دیگری به نام بازار ثانویه وجود دارد. بنابراین بازار ثانویه به منظور ایجاد امکان داد و ستد اوراق منتشره در بازار اولیه و افزایش قابلیت نقدشوندگی آن تشکیل شده است.
در این بازار است که طرفین معامله این امکان را پیدا می‌کنند که علاوه بر تجدید نظر در اوراق خریداری شده، با خرید و فروش دوباره یا چندباره، تعداد آن را افزایش و یا کاهش دهند و یا اوراق دیگری در سهم دیگری تهیه کنند. دفعات انجام معامه در بازار ثانویه محدودیتی ندارد، این ویژگی بازار ثانویه موجب می‌شود تا نقدشوندگی ابزارهای مالی با جابه‌جا شدن مالکیت آن‌ها، قدرت بیشتری پیدا کند.

بازار ثانویه بر این اساس که چه نوع سهمی در چه محلی مبادله می‌شود، به چهار بازار تقسیم می‌شود:

بازار اول: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های بورسی که در بورس انجام می‌شود.
بازار دوم: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های غیربورسی که در فرابورس انجام می‌شود.
بازار سوم: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های بورسی که در فرابورس انجام می‌شود.
بازار چهارم: بازاری بدون کارگزار و معامله‌گر و مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکه‌های الکترونیکی و بین سرمایه‌گذاران نهادی و عادی صورت می‌گیرد. نهادها به منظور پرهیز از پرداخت هزینه‌های مربوط به کارگزاری، عموماً معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام می‌دهند.

انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارایی

بازارهای مالی به لحاظ نوع دارایی به سه بخش تقسیم می‌شوند:

بـازار سـهام: در ایـن بـازار، سـهام شـرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می‌گیرد.
بازار اوراق بدهی: این بازار برای دادوستد ابزارهای با درآمد ثابت (اوراق قرضه) در نظر گرفته شده است.
بازار ابزارهـای مشـتقه: بـازاری که در آن ابزارهـای مشتقه که مبتنـی بـر دارایـی هـای مـالی یـا فیزیکی هستند، مانند اختیار معامله و قرارداد آتی مورد معامله قرار می‌گیرند.

تفاوت میان بازار سرمایه و بازار پول چیست؟

بازار سرمایه و بازار پول تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. مهمترین تفاوت آن‌ها در مدت زمان سرمایه‌گذاری است. در بازار پول معمولا با افق زمانی کوتاه مدت سرمایه‌گذاری می‌شود، در حالی‌که در بازار سرمایه اینگونه نیست و سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت انجام خواهد شد.
حق مالکیت دیگر تفاوت مهم این دو بازار با یکدیگر به شمار می‌رود. شرکتی که سهام خود را در بورس عرضه کرده است، در واقع بخشی از مالکیت شرکت را به سهامدارن خود واگذار می‌کند. در این بازار دارنده سهام به نوعی در مالکیت شرکت نیز سهیم خواهد بود. این در حالی است که در بازار پول بحث مالکیت مطرح نیست.
استفاده از بازارهای مالی متفاوت دیگر تفاوت بازار سرمایه و بازار پول است. ابزارهای بازار پول بیشتر شامل مواردی چون اسناد خزانه، گواهی سپرده، وام با وثیقه و … می‌شود، در حالی‌که بازار سرمایه از ابزارهایی چون اوراق بهادار، اوراق قرضه و اوراق مشارکت استفاده می‌کند.

سخن آخر

در این مطلب به این موضوع پرداختیم که بازار سرمایه یا بازارهای مالی چیست و گفتیم بازارهای مالی از نظر سررسید تعهدات مالی، به دو گروه عمده بازار پول و بازار سرمایه تقسیم می‌شوند. بازار سرمایه، بازاری برای خرید و فروش ابزارهای مالی چون اوراق قرضه یا اوراق بهادار با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید است.

بازار اولیه و ثانویه

برای تامین مالی شرکت های بازرگانی و رفع نیاز مالی فعالیت های آنها و همچنین پرداخت هزینه های روند توسعه و رشد کسب و کارشان، به سرمایه گذاری نیاز می باشد. همچنین دولت ها نیز جهت ارائه بهتر خدمات و کالا ها برای مشتریان، نیاز به دریافت وام دارند که بازار های مالی، امکان تامین سرمایه و وام را برای این گونه سازمان ها به وجود می آورد. این بازار ها راه مناسبی برای سرمایه گذاران و وام گیرندگان هستند که باعث می گردند سرمایه ها به سمت کسانی که توان استفاده‌ کارآمد از پول و سرمایه را دارند جریان یابد.

بازار اولیه چیست:

بازار اولیه (primary market) به بازاری گفته می شود که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می گردد و عایدی حاصل از عرضه این سهام منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود.

از آنجایی که در بازار اولیه، سهام برای اولین بار به خریداران و متقاضیان سهام عرضه می شود، فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود. ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ سازمان مورد نظر، ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺎﺩﺭ می شود ﻭ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ.

نکته: ﺑﻪ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪی ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ، ﺑﺎﺯﺍﺭ اولیه نیستند.

نقش بازار اولیه:

• سازمان دهی انتشارات جدید اوراق بهادار
• تضمین اوراق بهادار
• توزیع اوراق بهادار جدید

مزایای بازار اولیه:بازار ثانویه چیست و چه اهمیتی دارد؟

• انتشار اوراق بهادار مستقیما توسط شرکت صادر کننده اوراق صورت می گیرد.
• رشد سرمایه‌ شرکت را تسهیل می کند.
• سرمایه گذاران را یاری می کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
• می توان برای اهداف تجاری سرمایه کسب نمود.
• دولت از طریق فروش اوراق در بازار، می تواند سرمایه مورد نیاز سازمان را جمع آوری نماید.
• نقدینگی بیش از حد در چرخه اقتصاد کنترل می گردد.
• به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک‌ می کند.

معایب بازار اولیه بورس:

• هزینه بر بودن پروژه های تحقیقاتی اولیه
• بررسی های عمیق و زمان بر برای تحقیقات اولیه

پیشنهاد می کنیم، مقاله اختیار معامله را مطالعه کنید

بازار ثانویه چیست:

پس از اتمام عرضه اولیه سهم مورد نظر در بازار اولیه، برای ادامه معاملات آن سهم بازار دیگری وجود دارد که به بازار ثانویه (secondary market)، معروف می باشد.

بازار دست دوم (ثانویه) به منظور ایجاد امکان داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه و افزایش قابلیت نقد شوندگی آنها، تشکیل شده است.

در این بازار، سرمایه گذاران این امکان را پیدا می کنند که علاوه بر تجدید نظر در اوراق خریداری شده، با خرید و فروش دوباره یا چند باره سهام مورد نظر، تعداد آن را کاهش و یا افزایش دهند و یا این که اوراق دیگری در سهم دیگری تهیه کنند.

نکته: ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿﻪ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ.

ویژگی های بازار ثانویه:

• هزینه معامله کمتر به دلیل حجم بالای معامله ها
• برای سرمایه گذاران نقدینگی به همراه می آورد.
• دربازار ثانویه، هر گونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام آن منعکس می شود.
• عرضه و تقاضای موجود در اقتصاد به کشف قیمت در این بازار کمک می کند.
• جایگزینی برای پس انداز است.

نکته: بازار های ثانویه با قوانین و مقررات خاص و محکمی از جانب دولت رو به رو هستند چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و نقدینگی برای شرکت ها و سرمایه گذاران به حساب می روند. این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول سرمایه گذاران را تضمین می کنند.

قیمت گذاری در بازار ثانویه:

در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار از قبل و بر اساس قیمت اسمی آن تعیین می گردد اما در بازار ثانویه قیمت این اوراق بر اساس میزان عرضه و تقاضای آنها مشخص می شود.

اهمیت بازار ثانویه:

• این بازار، شاخص خوبی به منظور تعیین وضعیت اقتصادی یک کشور می باشد که افزایش یا کاهش بازار سهام نشانگر رونق یا رکود در اقتصاد است.
• این بازار، نقدینگی را برای سرمایه گذاران تضمین می کند زیرا آنها می توانند در این بازار به راحتی اوراق بهادار خود را داد و ستد نمایند.
• این بازار به سرمایه گذاران فرصت می دهد تا بتوانند از پول ساکن خود برای کسب بازده و سرمایه گذاری استفاده نمایند.
• این بازار کمک می کند تا شرکت بر ادراک عمومی، کنترل و نظارت داشته باشد.

تفاوت بازار اولیه با بازار ثانویه:

• شرکت ها پس از پذیره نویسی سهام خود در بازار اولیه می توانند سهام خود را به بفروشند اما پس از آن سهامشان دربازار ثانویه ( بورس اوراق بهادار) مورد معامله قرار خواهد گرفت.
• در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می گیرد اما دربازار ثانویه، این درآمد ها متعلق به سرمایه گذاری می باشد که اوراق را به فروش می رساند.
• سرمایه گذاران خرد در بازار اولیه اوراق بهادار را نمی خرند زیرا شرکت صادر کننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی می باشد اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.
• در بازار اولیه، فروش اوراق از طریق بانک های سرمایه گذاری انجام می گردد اما دربازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزاری ها، معاملات خود را انجام می دهند.
• در بازار اولیه، سهامداران، سهام را به طور مستقیم از شرکت عرضه کننده خریداری می کنند اما دربازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران خریداری می کنند.
• در بازار اولیه، شرکت ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می فروشند اما دربازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می کنند.
• در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می رسد و معمولا دچار نوسان نمی شود. اما دربازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است.

انواع بازار ثانویه:

بازار ثانویه بر اساس این که چه نوع سهمی در چه محلی مبادله می شود، به چهار بازار تقسیم می گردد:

• بازار اول: مربوط به معاملات سهام شرکت های بورسی که در بورس انجام می شود.
• بازار دوم: مربوط به معاملات سهام شرکت های غیر بورسی که در فرابورس انجام می شود.
• بازار سوم: مربوط به معاملات سهام شرکت های بورسی که در فرابورس انجام می شود.
• بازار چهارم: بازاری می باشد که بدون کارگزار و معامله گر کار می کند و مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکه های الکترونیکی و بین سرمایه گذاران نهادی و عادی صورت می گیرد.

نکته: نهاد های مربوطه به منظور پرهیز از پرداخت هزینه های مربوط به کارگزاری، عموما معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام می دهند.