معاملات اهرمی در بایننس چگونه است؟

راهنمای کامل معاملات پرپچوال (Perpetual) یا همیشگی + راهنمای مخصوص ترید در بایننس

در این مقاله به چیستی معاملات پرپچوال (Perpetual) یا همیشگی خواهیم پرداخت و پس از مطالعه‌ی آن، میتوانید در این مقاله با ترید قراردادهای پرپچوال فیوچرز در صرافی بایننس آشنا شده و از آن کسب درآمد کنید.

قرارداد فیوچرز (Futures) یا آتی چیست؟

قرارداد یا معامله آتی در واقع توافقنامه‌ای جهت خرید یا فروش یک کالا، ارز یا دیگر ابزارهای مالی، در یک قیمت از پیش تعیین شده و در زمان مشخص در آینده است.
برخلاف یک بازار اسپات (Spot Market) سنتی، در بازار معاملات فیوچرز (Futures Market) با تریدرها سریعا تسویه حساب صورت نمی‌گیرد. بلکه در عوض ، دو طرف معامله قراردادی را که نحوه تسویه حساب را در تاریخی در آینده مشخص می‌کند، ترید می‌کنند. همچنین، یک بازار معاملات آتی اجازه خرید یا فروش مستقیم خود کالا یا ارز دیجیتال را به کاربران نمی‌دهد. بلکه به جای این کار، طرفین درگیر قراردادی را که نمادی از این کالاها یا ارزهای دیجیتال هستند معامله می‌کنند و ترید واقعی دارایی‌ها (یا پول نقد)، در آینده یعنی زمانی که تاریخ انقضاء و سررسید قرارداد فرا برسد، اتفاق می‌افتد.
به‌عنوان مثال، قرارداد فیوچرز برای یک کالای فیزیکی مانند گندم یا طلا را در نظر بگیرید. در برخی از بازارهای آتی سنتی، این قراردادها دارای علامت ارسال نیز هستند، به این معنا که ارسال واقعی کالا در آن‌ها وجود دارد. در نتیجه، طلا یا گندم باید انبار و سپس حمل و نقل شود که در این صورت، هزینه‌های مازادی (که به‌عنوان هزینه حمل شناخته می‌شوند) را ایجاد می‌کند. البته بسیاری از بازارهای آتی امروزی امکان تسویه از طریق پول نقد را نیز فراهم کرده‌اند، به این معنا که معادل نقدی کالای مربوطه پرداخت می‌شود و ارسال فیزیکی صورت نمی‌گیرد.

علاوه بر این‌ها، قیمت طلا یا گندم در بازار معاملات آتی بسته به فاصله تا تاریخ سررسید ممکن است متفاوت باشد. هر چه این فاصله زمانی بیشتر باشد، هزینه حمل، عدم قطعیت بالقوه هزینه در آینده و پتانسیل گپ و فاصله قیمتی بین بازار فیوچرز و اسپات نیز بیشتر خواهد شد.

چرا کاربران قراردادهای آتی و فیوچرز را معامله می‌کنند؟

• ایجاد پوشش و مدیریت ریسک: این امر اصلی‌ترین دلیل اختراع معاملات آتی است.
• داشتن معاملات اهرمی در بایننس چگونه است؟ پوزیشن شورت (فروش): تریدرها با استفاده از این نوع قراردادها می‌توانند از ریزش قیمت یک دارایی سود ببرند، حتی اگر صاحب آن نباشند.
• لوریج یا اهرم (Leverage): قابلیت ورود به پوزیشن‌هایی بزرگتر از تراز و موجودی حساب وجود دارد. در صرافی بایننس، قراردادهای فیوچرز پرپچوال را می‌توان تا لورج ۱۲۵ معامله کرد. باید توجه داشت همانطور که لورج میتواند با پولی کمتر سودی بیشتر به ما برساند، ریسک و احتمال معاملات اهرمی در بایننس چگونه است؟ از دست دادن سرمایه را هم به همان نسبت بیشتر میکند. لذا اگر مبتدی باشید، بازار فیوچرز میتواند ضررهای خیلی بیشتری از بازار اسپات به شما وارد کند

قرارداد آتی پرپچوال (Perpetual Futures) بایننس چیست؟

قرارداد یا معاملات پرپچوال یا همیشگی (به اشتباه به آن آتی هم گفته میشود که البته معاملات آتی معاملات فوچرز اند که کمی با پرپچوال متفاوتند) نوع خاصی از قراردادهای فیوچرز است که تاریخ انقضایی ندارد. بنابراین، امکان نگهداری پوزیشن تا زمان دلخواه وجود دارد. علاوه بر این، معامله قراردادهای Perpetual بر اساس قیمت شاخص یا ایندکس پرایس (Index Price) دارایی مربوطه صورت می‌گیرد. قیمت شاخص متشکل از میانگین قیمت در بازارهای اسپات بزرگ و حجم معاملاتی دارایی مربوطه است.

بنابراین، بر خلاف قراردادهای آتی سنتی، معاملات پرپچوال با قیمتی برابر یا نزدیک به بازارهای اسپات ترید می‌شوند. البته در زمان نوسانات شدید بازار، قیمت مارک (Mark Price) ممکن است با قیمت بازار اسپات متفاوت باشد. اما بزرگترین تفاوت قراردادهای فیوچرز سنتی با معاملات آتی همیشگی، «تاریخ تسویه (Settlement Date)» در حالت سنتی است.

مارجین اولیه (Initial Margin) چیست؟

مارجین اولیه کمترین هزینه‌ای است که برای باز کردن یک پوزیشن لوریج دار و اهرمی باید بپردازید. به‌عنوان مثال، برای خرید ۱۰۰۰ واحد بایننس کوین (BNB) با لوریج ۱۰ برابر، باید ۱۰۰ واحد BNB بپردازید. بنابراین مارجین اولیه شما، 10 درصد کل سفارش خواهد بود. مارجین اولیه در واقع هزینه‌ای است که به‌عنوان وثیقه (Collateral) عمل کرده و از پوزیشن اهرمی شما محافظت می‌کند.

مارجین نگهداری (Maintenance Margin) چیست؟

مارجین نگهداری کمترین مقدار وثیقه‌ای است که برای باز نگه داشتن پوزیشن باید داشته باشید. در صورتی که موجودی و تراز مارجین شما به زیر این مقدار برسد، یا از شما درخواست می‌شود حسابتان را شارژ کنید (که به آن Margin Call می‌گویند) یا لیکوئید (در ادامه با آن آشنا میشوید) می‌شوید. اکثر صرافی‌های رمز ارزی به طور پیشفرض لیکوئید شدن حساب را انجام می‌دهند.
به عبارت دیگر، مارجین اولیه هزینه‌ای است که برای باز کردن حساب متقبل می‌شوید و مارجین نگهداری هم به مقدار مینیمومی که برای باز نگه داشتن حساب نیاز دارید اطلاق می‌شود. مقدار مارجین نگهداری، پویا و دینامیک بوده و بر اساس قیمت بازار و تراز حساب (همان وثیقه یا Collateral) تغییر می‌کند.

لیکوئیدیشن (Liquidation) یا نقد شدن چیست؟

اگر ارزش وثیقه‌های شما به زیر مقدار مارجین نگهداری برسد، حساب فیوچرز نیز ممکن است در معرض لیکوئید شدن قرار بگیرد. در صرافی بایننس، بسته به میزان ریسک و لوریج هر کاربر (بر اساس وثیقه و دارایی خالص آن‌ها)، لیکوییدیشن به طرق مختلفی اتفاق می‌افتد. هرچه پوزیشن کل شما بزرگتر باشد، مارجین مورد نیاز نیز بزرگتر خواهد بود.

این مکانیسم بر اساس صرافی و بازار متفاوت است، اما بایننس برای لیکوئیدیشن تایر ۱ (یعنی رسیدن تفاوت پوزیشن لانگ و شورت که به آن Net Exposure گفته می‌شود، به زیر ۵۰۰،۰۰۰ تتر) کارمزد ۰/۵ درصدی دریافت می‌کند. اگر پس از لیکوئید شدن مبلغ اضافی در حساب وجود داشته باشد، الباقی آن به کاربر بازگردانده می‌شود. اگر این مقدار کمتر باشد، کاربر اصطلاحا ورشکسته خواهد شد.

به خاطر داشته باشد زمانی که حساب شما لیکوئید می‌شود، کارمزد اضافی باید بپردازید. برای جلوگیری از این اتفاق، یا باید پوزیشن‌تان را پیش از لیکویید شدن ببندید، یا مبلغ بیشتری به حساب واریز کنید؛ که این اتفاق باعث ایجاد فاصله بیشتر بین قیمت لیکوئید شدن و قیمت فعلی بازار می‌شود.

فاندینگ ریت (Funding Rate) در قراردادهای دائمی چیست؟

فاندینگ به‌معنای پرداخت‌های منظم بین خریداران و فروشندگان، طبق فاندینگ ریت فعلی است. زمانی که مقدار فاندینگ ریت بالای صفر (یعنی مثبت) باشد، تریدرهایی که پوزیشن لانگ (خرید) گرفته‌اند به کسانی که پوزیشن شورت (فروش) گرفته‌اند، مبلغی را پرداخت می‌کنند. در طرف مقابل، فاندینگ ریت منفی به معنای پرداخت از سوی شورت تریدرها به لانگ تریدرهاست.
فاندینگ ریت بر اساس دو مشخصه کار می‌کند: یکی نرخ سود و دیگری وجه تضمین یا پریمیوم (Premium). در معاملات فیوچرز بایننس، نرخ سود ثابت و برابر ۰.۰۳ درصد و وجه تضمین بسته به تفاوت قیمت بین بازارهای اسپات و فیوچرز متفاوت است. از آنجایی انتقال فاندینگ ریت به‌صورت مستقیم بین کاربران صورت می‌گیرد؛ صرافی بایننس هیچ کارمزدی برای این کار دریافت نمی‌کند.

بنابراین، زمانی که قرارداد پرپچوال آتی بر اساس یک وجه تضمین (بالاتر از قیمت بازارهای اسپات) معامله می‌شود، به‌خاطر فاندینگ ریت مثبت معامله‌گران لانگ باید به شورت‌ها مبلغی را پرداخت کنند. بنابراین در چنین شرایطی چون پوزیشن‌های لانگ بسته شده و شورت‌های جدیدی باز می‌شوند، انتظار می‌رود که قیمت کاهش یابد.

قیمت مارک (Mark Price) در معاملات همیشگی چیست؟

قیمت مارک یا مارک پرایس تخمینی از ارزش واقعی (قیمت منصفانه) یک قرارداد در مقایسه با قیمت واقعی معاملاتی (آخرین قیمت) آن است. محاسبه قیمت مارک، از لیکوئید شدن‌های غیرمنصفانه‌ای که در زمان نوسان شدید بازار اتفاق می‌افتد، جلوگیری می‌کند.

بنابراین قیمت شاخص یا ایندکس پرایس (Index Price) به قیمت در بازارهای اسپات مربوط می‌شود، اما قیمت مارک نمایانگر ارزش منصفانه یک قرارداد آتی پرپچوال است. در صرافی بایننس، قیمت مارک بر اساس قیمت شاخص و فاندنیگ ریت معاملات اهرمی در بایننس چگونه است؟ محاسبه شده و همچنین بخش ضروری محسابه سود و زیان محقق‌نشده (unrealized PnL) محسوب می‌شود.

سود و زیان یا PNL در معاملات پرپچوال چیست؟

کلمه PNL سرنام عبارت Profit and Loss و به‌معنای سود و زیان است که به دو صورت محقق شده یا واقعی (Realized) و محقق‌نشده (Unrealized) یا غیرواقعی وجود دارد. زمانی که در یک بازار فیوچرز پرپچوال پوزیشن بازی داشته باشید، PNL شما محقق‌نشده یا غیرواقعیست، به این معنا که هنوز هم در واکنش به تحرکات بازار تغییر می‌کند. هنگامی که پوزیشن را می‌بندید، PNL محقق‌نشده (Unrealized) به محقق‌شده یا واقعی (realized) تبدیل می‌شود، حال یا به صورت کامل یا بخشی از آن.
از آنجایی که PNL واقعی به سود و زیان حاصل از پوزیشن‌های بسته شده مربوط می‌شود، رابطه‌ی مستقیمی با قیمت بازار نداشته و صرفا به قیمت سفارشات انجام گرفته مرتبط است. اما PNL غیرواقعی، دائما در حال تغییر بوده و محرک اصلی لیکوئیدیشن به‌شمار می‌رود. بنابراین، از قیمت مارک برای حصول اطمینان از اینکه سود و زیان واقعی شما دقیق و درست است، استفاده می‌شود.

صندوق بیمه (Insurance Fund) چیست؟

به زبان ساده، صندوق بیمه چیزی است که از منفی شدن تراز حساب تریدرهای بازنده جلوگیری کرده و در عین حال هم سودآوری معامله‌گران برنده را تضمین می‌کند.

برای درک بهتر، اجازه دهید مثالی را با هم بررسی کنیم. فرض کنید آلیس ۲۰۰۰ دلار در حساب فیوچرز بایننس خود دارد، که برای باز کردن یک پوزیشن لانگ ارز دیجیتال بایننس کوین (BNB) به مبلغ ۲۰ دلار برای هر کوین و با لوریج ۱۰ استفاده کرده است. فقط در نظر داشته باشید که آلیس این قرارداد را از فرد دیگری خریده است نه بایننس. بنابراین در طرف مقابل معامله، الکس را داریم که یک پوزیشن شورت به همین اندازه گرفته است.
به‌خاطر لوریج ۱۰ برابری، پوزیشن آلیس هم‌اکنون با وثیقه ۲۰۰۰ دلاری، دارای ۱۰۰۰ واحد BNB و ارزشی معادل ۲۰،۰۰۰ دلار است. حالا اگر قیمت BNB از ۲۰ دلار به ۱۸ دلار کاهش یابد، پوزیشن آلیس می‌تواند به‌صورت خودکار بسته شود. این اتفاق به این معناست که دارایی‌های وی لیکوئید شده و ۲۰۰۰ دلار وی هم کاملا از دست می‌رود.

حال اگر به هر دلیلی سیستم نتواند به‌موقع پوزیشن آلیس را ببندد و قیمت در بازار بیشتر افت کند، صندوق بیمه فعال شده و زیان‌های وارده را تا زمان بسته شدن پوزیشن جبران می‌کند. این اتفاق تغییری برای آلیس ایجاد نمی‌کند، چراکه پوزیشن وی قبلا لیکوئید شده و تراز حساب‌اش به صفر رسیده است. اما این امر باعث می‌شود باب سود خودش را از این معامله دریافت کند. بدون وجود صندوق بیمه، تراز آلیس تنها از ۲۰۰۰ دلار به صفر نرسیده و حتی ممکن است منفی شود.
البته در عمل، پوزیشن لانگ آلیس پیش از وقوع این اتفاقات بسته خواهد شد. دلیل این است که مارجین نگهداری وی، کمتر از مقدار حداقلی و مینیموم لازم است. کارمزد لیکوئید شدن حساب مستقیما وارد صندوق بیمه شده و مبالغ اضافی به کاربران بازگردانده می‌شود.
بنابراین، صندوق بیمه مکانسیمی است که برای استفاده از وثیقه‌های تریدرهای لیکوئید شده جهت پوشش زیان یا ورشکستگی حساب‌ها، طراحی شده است. در شرایط عادی بازار، انتظار می‌‌رود با لیکوئید شدن بیشتر تریدرها، موجودی صندوق بیمه نیز افزایش یابد.
به طور خلاصه، زمانی که کاربران پیش از رسیدن به نقطه سربه‌سری یا منفی شدن حساب‌شان لیکوئید می‌شوند، صندوق بیمه بزرگ و بزرگتر می‌شود. اما در شرایط حادتر، این سیستم شاید نتواند تمامی پوزیشن‌ها را ببندد، که در این صورت از صندوق بیمه برای پوشش زیان‌های بالقوه استفاده خواهد شد. با اینکه این اتفاق شایع نیست، اما در زمان نوسانات شدید یا قدرت نقدشوندگی (Liquidity) پایین بازار، احتمال رخ دادن آن وجود دارد.

کاهش لوریج خودکار (Auto-deleveraging) چیست؟

اوتو دی‌لوریجینگ یا کاهش خودکار لوریج و اهرم، روشی برای لیکوئیدیشن متقابل است که تنها در صورت عدم کارکرد صندوق بیمه اتفاق می‌افتد. با اینکه این اتفاق نیز نادر است، اما این امر نیازمند تریدرهای سودآوری است که بخشی از سود خود را برای جبران ضرر و زیان معامله‌گران بازنده اختصاص دهند. متاسفانه، به دلیل وجود نوسان شدید در بازار ارزهای دیجیتال و لوریج بالای ارائه شده به کاربران، حذف کامل این احتمال ممکن نیست.
به عبارت دیگر، لیکوئیدیشن متقابل آخرین مرحله‌ای است که در صورت عدم پوشش پوزیشن‌های ورشکسته شده توسط صندوق بیمه انجام می‌گیرد. عموما، پوزیشن‌های دارای سود (و اهرم) بالاتر، آن‌هایی هستند که بیشترین مشارکت را دارند. بایننس از یک اندیکاتور برای اطلاع دادن به کاربران درباره جایگاهی که در صف کاهش لوریج خودکار دارند، استفاده می‌کند.
در بازار فیوچرز بایننس، سیستم از هر روشی برای جلوگیری از کاهش خودکار اهرم استفاده کرده و ویژگی‌های مختلفی برای مینیموم کردن اثر آن دارد. در صورت رخ داد این اتفاق، لیکوئیدیشن متقابل بدون دریافت هیگونه کارمزدی انجام شده و سریعا اطلاعیه‌ای به کاربران مربوطه ارسال می‌شود. کاربران می‌توانند در هر زمانی مجددا وارد پوزیشن شوند.

جمع بندی

در آخر خوب است بدانید که بسیاری از تریدرها برای کسب سود مستمر از ترید به دانش و مهارت زیادی نیاز دارند و به همین دلیل بسیاری از تریدرها در اوایل کارشان ترید کردن را با راهنمایی گرفتن از تحلیلگران یا تریدرهای حرفه‌ای شروع میکنند؛ حتی بعضی خودشان ترید نکرده و حاضرند سرمایه‌شان را به تریدری که درباره‌ی سود گرفتنش شنیده‌اند داده تا او با سرمایه‌شان ترید کرده و به آن‌ها سود دهد. سرویس کپی تریدینگ اکسلایت، سرویسیست که میتواند این کاربرد را به مراتب با کیفیت‌تر برای شما انجام دهد. به این صورت که شما معاملات اهرمی در بایننس چگونه است؟ تنها دسترسی ترید اکانت فیوچرزتان (تنها دسترسی ترید اکانت پرپچوال فیوچرز خود و نه سرمایه یا نام کاربری و رمز عبور خود!) را به پلتفرم اکسلایت داده، از بین تریدرهای حرفه‌ای اکسلایت یکی را بر اساس کارنامه‌اش انتخاب میکنید تا هر تریدی که او میکند برای شما کپی شود؛ بدون اینکه سرمایه‌تان را به آن تریدر داده باشید.
در صورت داشتن هر نوع سوالی درباره‌ی سرویس کپی تریدینگ یا سرویس‌های دیگر مثل ارائه سیگنال یا در مورد طریقه کار بایننس، خوشحال می‌شویم از طریق چت سایت یا باقی راه‌های ارتباطی، بی‌درنگ آن را از اکسلایت بپرسید.
لازم به ذکر است که در نوشتن این مقاله، از آکادمی بایننس (academy.binance) هم کمک گرفته‌ایم.

معاملات فیوچرز و مارجین چیست؟

یکی از روش های کسب درآمد دلاری از بازار ارز های دیجیتال، معامله رمز ارزها است فیوچرز که برای آن روش های مختلفی وجود دارد. اگر به طور معمولی به معامله ارز های دیجیتال بپردازید فقط می توانید از رشد قیمت ها سود ببرید، اما در معاملات مارجین و معاملات آتی یا فیوچرز میتوان از کاهش قیمت ارزها نیز سود کسب کرد.

همچنین میتوان با چند برابر سرمایه خود نیز به معامله بپردازید.

فهرست موضوعاتی که در این مقاله به آن میپردازیم:

تفاوت معاملات مارجین و آتی

معاملات اسپات

یکی از رایج ترین و ساده ترین روش های معامله، معاملات اسپات است که تقریبا همه ی ما در بازارهای مالی مانند بورس تهران انجام داده ایم.

معاملات اسپات به معاملاتی گفته می شود که خرید و فروش به صورت لحظه ای و بدون اهرم انجام می شود؛ برای مثال:وقتی شما قصد خرید ارز دیجیتال و یا سهمی را دارید به محض این که فروشنده ای در قیمت پیشنهادی شما پیدا شود معامله صورت میگیرد.

در این بازار بر خلاف معاملات مارجین و فیوچرز فقط میتوان از افزایش قیمت سود کسب کرد.

معاملات مارجین

یکی دیگر از معاملاتی که افراد با هدف سود های چند برابری وارد آن میشوند معاملات مارجین هستند.

در این بازار شما با استفاده از قابلیتی به نام اهرم چند برابر سرمایه تان از صرافی پول قرض میگیرید و در عوض صرافی سرمایه اولیه ی شما را به عنوان پشتوانه برمیدارد؛ پس از اتمام معامله اگر تحلیلتان درست باشد و سود کنید، پولی که از صرافی قرض گرفته بودید را به همراه کارمزد برمیگردانید و سود معامله را برای خود برمیدارید.

اما اگر تحلیلتان اشتباه باشد و ضرر کنید صرافی به اندازه ی میزان ضرر شما از سرمایه ی اولیه ی شما کم می کند؛ حتی در صورتی که مقدار ضرر شما به اندازه ی سرمایه ی اولیه تان باشد صرافی کل سرمایه ی شما را برای جبران ضرر برمیدارد که اصطلاحاً به آن کال مارجین می گویند.

یکی از مزایای این روش این است که میتوان علاوه بر سود بردن از افزایش قیمت از کاهش قیمت نیز سود کسب کرد که در ادامه به چگونگی انجام آن میپردازیم.

چگونگی سود بردن از افزایش قیمت

مثال:فرض کنید شما در حساب صرافی خود 100 دلار پول دارید و طبق تحلیلی که بر روی بیت کوین انجام داده اید قیمت آن قرار است افزایش پیدا کند. در معاملات اسپات شما باید 100 دلار خود را بیت کوین خریده و اگر تحلیل شما درست باشد با افزایش قیمت سود کسب می کنید.

اما در معاملات مارجین برای این که از سرمایه ی بیشتری برای معامله استفاده کنید، با مارجین و به عنوان مثال اهرم 4 سرمایه ی خود را 4 برابر می کنید و شما با 400 دلار بیت کوین را میخرید؛در ادامه اگر تحلیل شما درست باشد و 50% سود کنید، سود شما 200 دلار می شود و پول صرافی به همراه نرخ کارمزد آن را پس میدهید و سود خود را برداشت می کنید.

تا اینجا همه چیز عالی است. ولی اگر تحلیل شما بر خلاف انتظار پیش برود و به اندازه سرمایه اولیه خود که 100 دلار بوده ضرر کنید صرافی تمام سرمایه اولیه شما را برمیدارد.

توجه داشته باشید برخی از صرافی های ارز دیجیتال برای جلوگیری از باز ماندن طولانی مدت قراردادهای تسویه نشده نرخ کارمزد را هر 8 ساعت یا هروز کسر میکنند؛ به همین دلیل نباید از اهرم در بازه های زمانی طولانی مدت استفاده کرد.

چگونگی سود بردن از کاهش قیمت

برای جا افتادن این موضوع بهتر است با یک مثال شروع کنیم.

فرض کنید: در بازار خرسی قرار دارید و روند بیت کوین کاهشی است و میخواهید از کاهش قیمت سود کسب کنید؛ قیمت بیت کوین را 50 هزار دلار در نظر بگیرید. با استفاده از مارجین شما یک بیت کوین از صرافی قرض میگیرید و آن را به فروش می رسانید و قیمت بیت کوین تا 40 هزار دلار ریزش می کند، در اینجا شما یک بیت کوین میخرید و حسابتان را با صرافی تسویه میکنید، حالا برایمان 10 هزار دلار باقی می ماند.

در این روش هم صرافی سرمایه ی اولیه ی شما را به عنوان پشتوانه برمیدارد تا اگر تحلیل شما اشتباه باشد به میزانی که ضرر کرده اید از سرمایه ی اولیه ی شما کسر کند.

معاملات فیوچرز

نحوه ی فعالیت در بازار فیوچرز شباهت ها و تفاوت هایی با معاملات مارجین دارد که در ادامه به آن پرداخته ایم. اما ابتدا باید فهمید که فیوچرز چیست؟!

همانطور که از نامش پیداست یک قراردار آتی، قراردادی است که بین دو شخص منعقد شده، که در آن یک دارایی مشخص، در زمان معین در آینده و با قیمتی مشخص خرید و فروش می شود.

برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید: یک شرکت تولید زغال صنعتی یک ماه دیگر به یک تن مواد اولیه برای تولید زغال نیاز دارد؛ این شرکت میتواند همان یک ماه آینده این مواد اولیه را خریداری کند، اما طبق پیشبینی ها قیمت این مواد قرار است گران شود و چون مکانی نیز برای نگهداری این مواد ندارد نمی تواند هم اکنون آن ها را خریداری کند.

بنابراین شرکت می تواند بین خود و کارخانه تولید کننده مواد اولیه یک قرارداد آتی خرید مواد اولیه برای یک ماه دیگر تنظیم کند؛ طبق این قرارداد شرکت تولید زغال پول مواد اولیه را امروز پرداخت می کند ولی زمان سرسید قرارداد یعنی یک ماه آینده آن ها را دریافت می کند؛بنابراین اگر قیمت مواد اولیه تا یک ماه دیگر افزایش یابد این شرکت سود کرده است.

مثال بالا یکی از کاربرد های قرارداد های آتی بود.

معاملات فیوچرز بیشتر به منظور سفته بازی استفاده میشود؛ یعنی شما یک قرارداد آتی بیت کوین به ارزش یک واحد بیت کوین در تاریخ سرسید 2 ماه دیگر خریداری می کنید؛ اگر قیمت فعلی بیت کوین 50 هزار دلار باشد و 10 روز قبل تراز تاریخ سرسید قیمت بیت کوین به 60 هزار دلار برسد، شما میتوانید قرارداد خود را با 10 هزار دلار سود به فرد دیگر بفروشید تا خود آن فرد 10 روز دیگر بیت کوین را دریافت کند.

یک نوع دیگر از قرارداد ها که در بیشتر صرافی ها نیز وجود دارند قراردادهای دائمی هستند که مشابه همان قرارداد های آتی هستند با این تفاوت که تاریخ سرسید ندارند که مخصوصا برای سفته بازی طراحی شده اند.

توجه داشته باشد ریسک معامله در این بازار بسیار بالا است که حتی معامله گران حرفه ای نیز متحمل ضرر های سنگینی میشوند.

هدف معاملات فیوچرز

با معاملات فیوچرز می توان از نوسان بازار در امان ماند. این گونه قراردادها معمولا با دو هدف منعقد می شوند:

پوشش ریسک: قراردادهای آتی با هدف پوشش ریسک برای سرمایه گذارانی که از نوسانات بازار اطمینان دارند بسیار کاربردی است و ریسک را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. معاملات فیوچرز بر اساس تحلیل انجام می شوند در نتیجه خرید و فروش در این معاملات با اصطلاحات لانگ و شورت صورت می گیرد. در قراردادهای آتی اصطلاح لانگ برای تفسیر پیش بینی به حالت صعودی و اصطلاح شورت برای تفسیر پیش بینی به حالت نزولی کاربرد دارد. به عنوان مثال ذرت کاران می توانند از قرارداد های آتی استفاده کنند تا قیمت خاصی را برای فروش محصول ذرت خود قفل کنند. با این کار آنها ریسک خود را کاهش می دهند و تضمین می کنند که قیمت ثابت را دریافت می کنند. اگر قیمت ذرت کاهش یابد، کشاورز برای جبران ضررهای ناشی از فروش ذرت در بازار سود زیادی خواهد داشت. با چنین سود و زیانی که یکدیگر را جبران می کنند، پوشش ریسک به صورت موثر قیمت قابل قبولی را در بازار قفل می کند.

سفته: قرارداد آتی به معامله گران اجازه می دهد تا در مورد جهت حرکت قیمت کالا گمانه زنی کنند. اگر شخص خریدار قرارداد آتی را انجام دهد و قیمت کالا بالا برود و در تاریخ موعد بالاتر از قیمت ثبت در قرارداد معامله شود، آنگاه سود خواهد داشت. اما اگر کاهش قیمت داشته باشد کالا یا دارایی خریدار متضرر خواهد شد و برای جلوگیری از ضرر بیشتر می تواند سهام یا دارایی خود را به شخص دیگری بفروشد. این امکان برای فروشنده در صورت افزایش قیمت نیز امکان پذیر است.

تفاوت های معاملات مارجین و فیوچرز

1- یکی از مهم ترین تفاوت ها این است که در معاملات فیوچرز قرارداد هر زمان که طرفین قرارداد بخواهند بسته خواهد شد؛ ولی در معاملات مارجین شما باید پولی را که از صرافی قرض گرفته اید به همراه سود آن در زمان مشخص پس بدهید.

2- تفاوت دیگر آن در استفاده از اهرم ها است. در بازار فیوچرز میتوان از اهرم های بالاتری نسبت به معاملات مارجین استفاده کرد.

به عنوان مثال در صرافی بایننس حداکثر اهرمی که در بازار فیوچرز میتوان استفاده کرد 125 است.

3- یکی دیگر از معضلاتی که معامله گران ارز های دیجیتال دارند، بحث امنیت دارایی هایشان است.

در معاملات مارجین و اسپات معامله گران باید ارز های خود را در کیف پول نگهداری کنند که در این صورت بحث امنیت آن ها پیش می آید؛ ولی در معاملات فیوچرز چنین چیزی وجود ندارد.

معاملات فیوچرز را بیشتر بشناسید

معاملات فیوچرز به معامله گران اجازه می دهند تا قیمت دارایی یا کالای اساسی را قفل کنند. این قراردادها دارای تاریخ انقضا و قیمت های تعیین شده ای هستند که از قبل مشخص است. معامله گران و سرمایه گذاران غالبا از اصطلاح «معاملات فیوچرز» در رابطه با سطح دارایی کلی استفاده می کنند، با این حال انواع مختلفی از قراردادهای آتی برای معاملات در دسترس هستند مانند:

• شاخص سهام های آینده
• قراردادهای آتی کالاهایی مانند نفت خام، ذرت، گندم، گاز طبیعی و…
• قراردادهای آتی ارزهای یورو، پوند، دلار و…
• اوراق قرضه و سایر محصولات خزانه داری دولت
• معاملات آینده فلزات گرانبها مثل طلا و نقره

معاملات فیوچرز به دارنده این امکان را می دهند که دارایی اصلی را قبل از تاریخ انقضای قرارداد بخرد یا بفروشد. از سوی دیگر خریدار قراردادهای آتی موظف است در زمان انقضا کالای اساسی و یا معادل نقدی آن را تصاحب کند و معاملات اهرمی در بایننس چگونه است؟ می تواند موقعیت خود را در قرارداد آتی بفروشد و از تعهدات عاری باشد. در هر قرارداد های آتی به طور معمول تمام پارامترهای مختلف قرارداد مشخص می شود. این پارامتر ها شامل موارد زیر هستند:

• واحد اندازه گیری
• چگونه معامله تسویه خواهد شد (با تحویل نقدی یا فیزیکی و…)
• مقدار کالاهایی که تحت پوشش قرارداد قرار می گیرد
• واحد پولی که قرارداد در آن تعیین شده است
• ارزی که قرارداد آتی در آن ذکر شده است
• در صورت لزوم ملاحظات درجه یا کیفیت

معاملات فیوچرز در میان معامله گرانی که قصد دارند از نوسانات قیمت سود ببرند و همچنین کسانی که مایل به محافظت از دارایی خود در برابر خطرات هستند، محبوب است.

موارد استفاده فیوچرز

بازار های آتی معمولا از اهرم یا لوریج استفاده می کنند. اهرم به این معنی است که معامله گر نیازی به 100 درصد مبلغ ارزش قرارداد هنگام ورود به معامله ندارد در عوض کارگزار به مبلغ اولیه و جانبی نیاز دارد که شامل کسری از ارزش کل قرارداد است. مبلغی که کارگزار در حساب جانبی نگهداری می کند بسته به اندازه قرارداد، اعتبار سرمایه گذار و شرایط و ضوابط کارگزار می تواند متفاوت باشد. یک شرکت ممکن است یک قرارداد تحویل فیزیکی منعقد کند تا قیمت کالایی را که برای تولید به آن نیاز دارد محدود کند. با این حال بیشتر قراردادهای آتی از معامله گرانی است که در مورد قرارداد گمانه زنی می کنند.

معاملات فیوچرز در ارزهای دیجیتال

کالاها و دارایی ها بخش بزرگی از معاملات فیوچرز را تشکیل می دهند، اما این معاملات تنها برای کالاها و اموال فیزیکی نیستند. سرمایه گذاری در معاملات فیوچرز سهام به معامله گران این امکان را می دهد معاملات آتی شرکت های جداگانه و سهام ETF را انجام دهند. معاملات فیوچرز برای اوراق قرضه و ارزهای دیجیتال نیز وجود دارند و برخی معامله گران فیوچرز می توانند مانند اهرم از آن استفاده کنند و سهام قابل توجه را نسبتا بیشتر از مقدار وجهی که دارند دریافت کنند.

صرافی هایی که از معاملات فیوچرز و مارجین پشتیبانی میکنند

هیچکدام از صرافی های داخل کشور ازاین معاملات پشتیبانی نمیکنند ؛ اما شما میتوانید با مراجعه به صرافی های معتبر خارجی مانند بایننس، بیت مکث، کوینکس و … به معامله ارز های دیجیتال بپردازید.

توجه داشته باشید برای ثبت نام در صرافی بایننس از آی پی ایران خارج شوید.

شما میتوانید از طریق این لینک در صرافی بایننس ثبت نام کنید و از تخفیف در کارمزد معاملات تان بهره مند شوید.

سخن آخر

همواره به خاطر بسپارید سرمایه گذاری در بازار های مالی مخصوصا معاملات اهرم دار دارای ریسک بسیار زیادی هستند.

همان طور که ممکن است در بازار های فیوچرز و مارجین سود های چندصد درصدی را کسب کنید؛ در کنار آن امکان دارد کل سرمایه تان را از دست بدهید.

به همین دلیل به هیچ وجه برای افراد تازه کار توصیه نمیشود.

خطرات و ریسک های معاملات فیوچرز

بسیاری از معامله گران مبلغ قابل توجهی را برای ایفای نقش در بازار معاملات فیوچرز وام می گیرند زیرا این راه اصلی برای بزرگنمایی تغییرات قیمت نسبتا کوچک است. اما این کار ریسک را نیز افزایش می دهد. اگر روند بازار بر خلاف پیش بینی معامله گر پیش رود، ضرر بسیار زیادی را برای معامله گر به همراه دارد.

لوریج و مارجین در معاملات فیوچرز گسترده تر از معاملات اوراق بهادار است. یک کارگزار ممکن است به معامله گر اجازه دهد که بسته به قرارداد 1:10 و یا 1:20 از لوریج استفاده کند و هر چه اهرم بیشتر باشد سود نیز بیشتر خواهد بود اما به همین میزان ممکن است ضرر نیز متحمل شود. برای مثال تغییر 5 درصدی قیمت می تواند باعث شود که سرمایه گذار با اهرم 1:10، 50 درصد سرمایه به دست بیاورد یا از دست بدهد. این بی ثباتی به این معناست که معامله گران به نظم و انضباطی نیاز دارند تا در هنگام سرمایه گذاری در قراردادهای آتی خود را بیش از حد در معرض خطرات غیرضروری قرار ندهند.

آشنایی با ارزهای اهرمی Bull و Bear در صرافی بایننس

به تازگی صرافی بایننس قابلیت مبادله چندین ارز و توکن Bull و Bear را فراهم کرده است. از جمله این ارزها می‌توان به توکن‌های ETHBull ،ETHBear ،XRPBull ،XRPBear و … اشاره کرد. در ادامه این مقاله به معرفی کامل نحوه عملکرد این توکن ها خواهیم پرداخت.

ارزهای Bull و Bear برای اولین بار توسط صرافی FTX ایجاد شدند و اصطلاحا به آن‌ها توکن اهرمی یا لوریج دار گفته می‌شود. این ارزها در واقع نوعی توکن به شمار می‌روند که شما می‌توانید آن‌ها را به کیف پول اتریوم خود منتقل کنید. (برای مشاهده لیست کامل این توکن‌ها به این قسمت مراجعه نمایید).

از مهمترین ویژگی‌های توکن‌های لوریج‌دار می‌توان به این مورد اشاره کرد که نوسانات و افت و خیز قیمت‌ها در تقریبا ۳ برابر ارز متناظر آن‌هاست. به عنوان مثال، اگر قیمت بیت کوین ۳ درصد رشد کند، ارز Bull رشدی معادل ۹ درصد و ارز Bear افتی معادل ۹ درصد را تجربه خواهد کرد.

علاوه بر این در صورتی که قیمت بیت کوین به میزان ۱ درصد کاهش پیدا کند، ارز Bull افتی معادل 3 درصد و ارز Bear رشدی معادل 3 درصد خواهد داشت. نکته دیگر اینکه شما در معاملات توکن‌های Bull و Bear هیچ وقت لیکوئید نخواهید شد! بر خلاف معاملات مارجین و فیوچرز، امکان از بین رفتن سرمایه ‌شما در معاملات توکن‌های لوریج دار وجود ندارد.

چرا در توکن‌های لوریج‌دار رشد و افت قیمت ۳ برابر می‌شود؟

همانطور که گفته شد، توکن‌های اهرمی برای نخستین بار در صرافی FTX معرفی شدند. بنابراین هر یک از توکن Bull و Bear قیمت خود را بر اساس معاملات آتی انجام شده در این صرافی محاسبه می‌کنند. این توکن‌ها در صرافی بایننس نیز ارائه شده‌اند و می‌توان آن‌ها را خریداری کرد. البته راه اصلی ایجاد و تهیه این توکن‌ها مراجعه به صرافی FTX می‌باشد. به عنوان مثال فرض کنید که شما قصد تهیه ۵ هزار دلار توکن ETHBULL را دارید.

در این حالت شما به صرافی FTX مقدار ۵ هزار دلار ارسال می‌نمایید و این صرافی از طریق حساب ETHBULL، برای شما ۱۵ هزار دلار اوراق آتی دائمی اتریوم خریداری کرده و این اوراق را در حساب خود نگه می‌دارد و در عوض به شما مقداری معادل توکن ETHBULL تحویل می‌دهد. به همین علت است که با رشد و افت قیمت اتریوم ، ارزش توکن ETHBULL نیز ۳ برابر افت یا رشد می‌کند، چراکه ۳ برابر مقدار متناظر آن شما صاحب اوراق آتی هستید.

علاوه بر امکان فروش این توکن‌ها در صرافی بایننس، شما می‌توانید توکن BULL و یا BEAR خود را در صرافی FTX نیز به فروش برسانید. در این حالت، توکن BULL یا BEAR ارسالی از سمت شما نابود می‌شود و در عوض صرافی FTX بلافاصله با فروش اوراق آتی ذخیره شده معادل با مقدار ارسالی، تتر معادل را تهیه می‌کند و به حساب شما واریز می‌نماید.

نکته حائز اهمیت در مورد رشد قیمت این توکن‌ها این است که در طول دوره‌های نسبتا طولانی افت و یا رشد قیمت ۳ برابر نخواهد بود! در واقع اگر در حال حاضر قیمت اتریوم ۱۰۰ دلار و قیمت ETHBULL برابر با ۵۰۰ دلار باشد و پس از ۳ ماه قیمت اتریوم با ۴۰۰ درصد رشد به ۵۰۰ دلار برسد، الزاما قیمت ETHBULL نیز ۱۲۰۰ درصد رشد را تجربه نخواهد کرد. برای درک بهتر این موضوع در نمودار زیر مقایسه قیمت بیت کوین و توکن Bull نمایش داده شده است:

در تصویر بالا مشاهده می کنید که قیمت بیت کوین در یک بازه مشخص، در حدود ۱۲ درصد رشد داشته است، بنابراین انتظار می‌رود که قیمت ارز Bull نیز در طی این مدت ۳۶ درصد رشد داشته باشد، اما اینگونه نیست و قیمت توکن Bull در مدت زمان مشابه با رشد ۱۷درصدی روبرو شده است.

در پایان باید گفت که برخلاف آنچه که تصور می‌شود، ریسک این نوع از معاملات بسیار بالاست. بنابراین همواره سعی کنید که در بازه‌های کوتاه مدت از ارز های Bull و Bear استفاده نمایید تا بتوانید حداکثر عملکرد ۳ برابری در رشد را کسب بدست آورید.

در حقیقت بهترین عملکرد این توکن‌ها در زمانی است که نوسانات زیادی در بازار وجود داشته باشد و شما بتوانید یک موج صعودی و نزولی را به طور کامل شناسایی کنید و در یک بازه زمانی مشخص این توکن‌ها را خریده و سپس بفروشید. توصیه می‌کنیم که از سرمایه‌گذاری بلند مدت بر روی توکن‌های لوریج‌دار بطور جدی خودداری کنید.

سه نکته ای که تمامی سرمایه گذاران باید در خصوص معاملات قراردادهای آتی بیت کوین (Bitcoin) بدانند

اکسچنج های کریپتو ابزارهای بیشتری برای معاملات آتی و آپشن به سرمایه گذاران ارائه می دهند ، اما آگاهی از فاندینگ ریت و سایر هزینه ها برای انجام معامله بسیار مهم است.

روند معاملات آتی بیت کوین (BTC) ممکن است آسان به نظر برسد اما هزینه هایی وجود دارد که سرمایه گذارانی که به دنبال بازدهی بسیار از معاملاتی با اهرم بالا هستند ، آنها را نادیده می گیرند.

علاوه بر هزینه های معاملاتی ، سرمایه گذاران باید از فاندینگ ریت متغیر نیز آگاه باشند ، بسیاری از اکسچنج ها حتی هزینه های سفارش گذار (maker) و سفارش بردار (taker) را نیز در نظر می گیرند.

بیایید به سه موردی بپردازیم که هر معامله‌گری باید درباره معاملات قراردادهای آتی بیت کوین (Bitcoin) بداند.

آگاهی از فاندینگ ریت (funding rate)

برای معامله قراردادهای آتی بیت کوین (Bitcoin)، هزینه های پنهانی بسیاری وجود دارد. اساسی ترین آن ، فاندینگ ریت است که به همه معاملات آتی دائمی تعلق می گیرد. این روند همچنین به عنوان مبادلات دائمی شناخته می شود و چنین هزینه هایی در تمامی اکسچنج ها اعمال می شود.

فاندینگ ریت ممکن است برای معامله گران اهرمی کوتاه مدت مهم نباشد زیرا هر ۸ ساعت یک بار تعیین می شود و به ندرت از ۰٫۲۰ درصد فراتر می رود.

برای یک سرمایه گذار بلند مدت ، این نرخ تقریبا ۲۰ درصد در ماه است که نشان دهنده کاهش قابل توجهی از سود مورد انتظار است. این هزینه با توجه به تغییر تقاضای اهرم از خریداران قراردادهای خرید به فروشندگان قراردادهای فروش متفاوت است.

فاندینگ ریت دائمی بیت کوین (BTC) در بیتمکس. منبع: Bitmex

همانطور که در نمودار فوق نشان داده شده است ، ارقام مثبت نشان می دهند که خریداران این هزینه را به فروشندگان می پردازند و در صورت منفی بودن فاندینگ ریت ، این روند معکوس خواهد بود.

هزینه های اضافه شده به اهرم

برخی معامله گران معمولاً از هزینه های معاملات غافل می شوند ، زیرا به نظر می رسد ۰٫۰۷۵ درصد رقم بسیار کمی است اما توجه داشته باشید که این هزینه ها بر اساس مبلغ اهرم معامله ، از قبل تعیین می شوند.

سرمایه گذاری که ۰٫۰۱ بیت کوین (BTC) را سرمایه گذاری می کند ، برای معامله ۳۰۰۰ دلاری ، کارمزد پذیرنده سفارشی (Taker Fee) مشابه ۱ بیت کوین (Bitcoin) را پرداخت می کند. این امر حاشیه سودهای احتمالی شخص را کاهش می دهد.

همچنین هزینه های دیگری نیز در معامله وجود دارد ، مانند سفارشات شخص سفارش گذار (maker) که باید در بالا یا پایین تر از سطح بازار وارد دفتر سفارش اکسچنج شود . کارمزد پذیرنده سفارش (Taker Fee) نیز وجود دارد كه سفارشاتی با روند اجرای سریع متحمل می شوند.

اکسچنج ها همچنین برای پوشش هزینه های احتمالی نقدینگی ، ۲٫۲۵ دلار دیگر را از حاشیه سود یک معامله گر کسر می کنند. با فرض اینکه بیت کوین (Bitcoin) در سطح ۱۰،۰۰۰ دلار قرار دارد ، ۱۰۰ دلار سپرده اولیه ۰٫۰۱ بیت کوین (BTC)، نیاز به افزایش ۴٫۷ درصدی دارد ، حتی با در نظر گرفتن کارمزد پذیرنده سفارش در معامله ۳۰۰۰ دلاری.

جلوگیری از چنین هزینه هایی با استفاده از کارمزد سفارش گذار (maker fees) امکان پذیر است ، به این معنی که سفارشات با قیمت بازار قابل اجرا نیستند.

کارمزدهای سفارش گذار (maker fees) نیز بر نتیجه تأثیر می گذارد

دفتر سفارش معاملات آتی بایننس. منبع: بایننس

در دفتر سفارش بالا ، ثبت سفارش برای خرید با قیمت ۹،۴۰۰ USDT ، کارمزد سفارش گذار (maker fees) را به همراه دارد. از طرف دیگر ، در صورت فروش با قیمت ۹،۴۶۰ USDT ، کارمزد پذیرنده سفارش (Taker Fee) به میزان ۰٫۰۷۵ درصد خواهد بود.

در بیشتر اکسچنج ها کارمزد سفارش گذار منفی است ، که به نظر می رسد با توجه به اینکه معامله گران پس از آن برای معامله مبلغی را دریافت می کنند ، معامله ای بسیار مناسب است. این استراتژی ممکن است برای سرمایه گذاران فوق العاده آگاه مناسب باشد ، اگرچه توهم این پرداخت اضافی تقریباً برای اکثر افراد مضر است.

به محض ثبت سفارش ، همه از آن آگاه خواهند شد. اگر خریداران کافی در سطح معینی وجود داشته باشند ، سفارش گذاران با قرار دادن سفارشاتی با مبلغ بیشتر ، به بهترین شکل از این موقعیت استفاده می کنند.

البته یک سفارش واحد ممکن است چنین فعالیتی را ایجاد نکند ، استراتژی های معاملات الگوریتمی (رباتها) فعالیت های مشابه گروهی را زیر نظر می گیرند. با اجرای سفارشات در بازار ، فرد حاضر است هزینه های بیشتری بپردازد ، اما از افزایش ۱۰ یا ۱۰۰ دلاری قیمت پیشنهادی اجتناب می کند.

چگونه می توان از کارمزد سفارش گذار (maker fees) بهره مند شد

برای معامله گرانی با بازه های زمانی طولانی تر از یک هفته ، پرهیز از پرداخت هزینه ها بسیار منطقی تر است. به جای استفاده از سفارشات بازار ، هزینه های منفی باید به عنوان انگیزه ای برای پیش بردن اهداف و قرار دادن حد ضرر و برداشت سود در نظر گرفته شوند.

فقط نتایج مثبت از این استراتژی حاصل می شود ، به عنوان مثال ، نیازی به بررسی مداوم روند قیمت ها در طول روز نیست و همچنین به یک تریدر کمک می کند تا به برنامه خود پایبند باشد.

کراس مارجین (Cross margin) به عنوان گزینه بهتر وجود دارد

کراس مارجین (Cross margin) در مقابل (isolated margin) . منبع: Binance

دو راه وجود دارد که می توانید حاشیه ها را مدیریت کنید ، گرچه تنظیمات پیش فرض به صورت کراس مارجین است. این تنظیمات از کل مبلغی که به عنوان وثیقه برای هر معامله واریز می شود ، استفاده می کند ، و موجودی را به بخش مورد نیاز منتقل می کند. این بهترین استراتژی برای تقریباً تمامی معامله گران با هر میزان تجربه ای است.

با انتخاب (isolated margin) ، می توانید حداکثر اهرم مجاز برای هر قرارداد را به صورت دستی تعیین کنید.

این تنظیم باعث می شود که حد ضررهای خودکار زودتر فعال شوند و روند اجرا به یک موتور معاملاتی خودکار منتقل شود.

دام صرافی‌های ارز دیجیتال برای سرمایه معامله‌گران

مهر : صرافی‌های رمزارز زیر سایه فقدان قوانین مرتبط و غفلت دستگاه‌های نظارتی، تسهیلاتی به معامله‌گران تازه‌وارد ارائه می‌دهند که کاملاً دارای ماهیتی شبه‌قماری، ربوی و فاقد وجاهت قانونی است.

از ابتدای سال تاکنون همزمان با نوسانات قابل توجه قیمت ارزهای مجازی، شاهد شیوه قارچ‌گونه معاملات رمزارز در فضای مجازی و صرافی‌های آنلاین هستیم. فارغ از اینکه تاکنون تبادلات رمزارز به طور کلی از سوی دولت ممنوع اعلام شده است اما جالب است که اکثر صرافی‌هایی که در این حوزه فعالیت دارند، فاقد کوچک‌ترین مجوز قانونی هستند.

اما فعالیت غیرقانونی صرافی‌های آنلاین و ورود آنها به معاملات رمزارز در این روزها وارد فاز جدیدی شده است. از قرار معلوم صاحبان این صرافی‌های بی‌نام و نشان، امکانات جدیدی برای معاملات ارزهای دیجیتال به ویژه بیت‌کوین فراهم کرده‌اند که فاقد وجاهت شرعی و قانونی است.

یکی از رایج‌ترین امکاناتی که اخیراً از سوی صرافی‌های آنلاین در اختیار معامله‌گران رمزارز قرار داده شده مربوط به معاملات اهرمی (Leverage) می‌شود که اساساً دارای ماهیتی شبه قماری و ربوی است. در اینگونه معاملات، صرافی با اعطای یک اعتبار موهومی به مشتری، امکان انجام معاملات با چند برابر سرمایه اولیه افراد را فراهم می‌کند.

در واقع اهرم قابلیت جدیدی در بسترهای معاملاتی است که با استفاده از آن، معامله‌‬ گران می‌توانند از صرافی چند برابر مبلغ اولیه خودسرمایه قرض بگیرند. برای مثال اگر سرمایه اولیه شخص ۱۰۰ دلار باشد و فرد از اهرم ۱۰ استفاده کند، وی می‌تواند به اندازه ۱۰۰۰ دلار معامله انجام دهد و سود و زیان وی از معاملات نیز ۱۰۰ برابر خواهد شد. بدین ترتیب در صورت اخذ اعتبار اهرمی از صرافی اگر ۱۰ دلار سود یا زیان کند با اهرم ۱۰ این رقم به ۱۰۰ دلار سود یا زیان افزایش یا کاهش پیدا خواهد کرد.

دام صرافی‌های ارز دیجیتال برای بلعیدن یک‌شبه سرمایه معامله‌گران

اما این تمام ماجرا نیست، در معاملات اهرمی، صرافی در ازای پولی که به شخص قرض می‌دهد، مقداری از سرمایه وی را به عنوان «وجه تضمین یا مارجین» در نزد خود به عنوان وثیقه نگه می‌دارد. به این ترتیب، اگر بازار خلاف پیش‌بینی شخص عمل کند و وی متضرر شود و میزان ضرر با وجه تضمین اولیه تهاتر شود، صرافی سرمایه اولیه را مصادره می‌کند که در اصطلاح به آن لیکوئید شدن می‌گویند.

با این توضیحات مشخص می‌شود که هرچه میزان اهرم بالاتر تعیین شود، خطر لیکوئید شدن یا از دست رفتن سرمایه اولیه نیز افزایشمی‌یابد؛ چرا که در حین متحمل شدن ضرر توسط مشتری متناسب با میزان مبلغ اعتبار اهرم، ضریب ضرر کردن نیز چندین برابر افزایش پیدا خواهد کرد.

نکته قابل توجه آنجاست که سود اصلی بسیاری از این صرافی‌ها نیز از محل همین کارمزد و مبالغ مصادره شده از مشتری زیان دیده تأمین می‌شود.

به دلیل تعداد بالای معامله‌ گران اهرمی، می‌توان گفت که در حال حاضر درآمد بادآورده نسبتاً قابل توجهی نصیب این صرافی‌ها شده است.

در این صرافی‌ها هم می‌توان از افزایش قیمت ارزهای دیجیتال از جمله بیت ‌کوین و هم از کاهش قیمت آنها سود برد. به این ترتیب، اگر شخص اعتقاد داشته باشد که قیمت بیت کوین در آینده افزایش پیدا می‌کند، باید وارد موقعیت لانگ شود تا از خرید بیت ‌کوین سود ببرد و اگر معتقد است که قیمت بیت کوین سقوط می‌کند، باید وارد موقعیت شورت شود تا از فروش بیت‌کوین سود ببرد.

نکته قابل توجه دیگر این است که اگر اهرم روی کراس باشد، سیستم از تمام موجودی کیف پول به عنوان وجه تضمین استفاده می‌کند که تا حد امکان موقعیت معامله‌گری شخص حفظ شود. به این ترتیب، در صورتی که بازار، خلاف تحلیل و پیش‌بینی معامله‌‬ گر، عمل کند و شخص ضرر کند، صرافی تا رسیدن میزان ضرر به کل سرمایه اولیه هیچ اقدامی نمی‌کند و در نتیجه شخص معامله‌‬ گر می‌تواند برای مدت زمان بیشتری در باتلاق کسب سود دست و پا بزند اما به محض رسیدن ضرر به حد تعیین شده، تمام سرمایه در کسری از ثانیه از بین خواهد رفت.

صرافی یا کازینو قمار و ربا؟

با توجه به آنچه که ذکر شد می‌توان شباهت اینگونه خرید و فروش‌های اهرمی ارزهای دیجیتال را با قمار و شرط‌بندی و نیز معاملات ربوی دریافت.

از یک سو این معاملات نوعی شرط‌بندی روی نرخ ارزهای دیجیتال هستند که در صورت بردن این شرط‌بندی از سوی معامله‌گر، وی بر اساس اهرمی که تعیین کرده است و به چندین برابر سرمایه‬ سرمایه‌ای که در میان گذاشته است سود می‌کند و در صورت باخت، بر اساس اهرم به چندین برابر سرمایه، زیان متحمل می‌شود تا حدی که امکان دارد تمام سرمایه خود را از دست بدهد. هرچه میزان اهرم بالاتر باشد ریسک از دست رفتن سرمایه نیز افزایش می‌یابد.

از سوی دیگر صرافی‌ها با دادن قرض مدت دار به معامله‌گر و بازپس‌گیری اصل و سود آن در فواصل معین به نوعی یک مرتکب معاملات ربوی نیز شده‌اند.

ریسک معاملات اهرمی در مقایسه با سایر سرمایه‌گذاری‌ها در چیست؟

وجه تمایز میان این نوع از معاملات ارزهای دیجیتال و سایر سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است: اولاً اینکه سرمایه‌گذاری در معاملات با ریسک‌های بالا، نیازمند تخصص، تجربه و دانش کافی است. بنابراین ورود افراد بدون داشتن چنینویژگی‌هایی به معاملات پر ریسک ارزهای دیجیتال و با امید اینکه چندین برابر پولی که وارد معامله کرده‌اند را به دست آورند، ماهیت آن‌را به قمار و شرط‌بندی نزدیک می‌کند. چنانچه فرد استراتژی مشخص، تحلیل و پیش‌بینی درست نداشته و میزان ریسک، نقطه ورود، نقطه خروج، حد ضرر و سایر شرایط را از قبل به درستی تعیین نکند، می‌توان گفت معاملات وی بر اساس شانس و تصادف است و امکان دارد کل سرمایه شخص از همین طریق نابود شود.

فارغ از آنچه مطرح شد، سرعت تغییرات در بازار رمزارزها بسیار زیاد است و محرک‌های تصادفی و عمدی در این بازار به نظر بیش از هر بازار دیگری است. قیمت‌ها در این بازار مدام کم و زیاد می‌شوند و اگر برای رسیدن تغییرات قیمت به یک حد مشخص در جهان واقعی، لازم باشد که چندین هفته یا چندین ماه بگذرد، این تغییرات در جهان مجازی ارزهای دیجیتال در زمان بسیار کوتاهی قابل تحقق است و این عوامل حتی سرمایه‌گذاری از سوی افراد حرفه‌ای و متخصص را نیز با دشواری مواجه می‌کند و معیار عنصر شانس را در این معاملات در اولویت قرار می‌دهد.

محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، در اردیبهشت‌ماه سال جاری طی نامه‌ای خطاب به رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد، ضمن اشاره به غیرمجاز بودن صرافی‌های دیجیتال و احتمال متضرر شدن معامله‌گران، خواستار اقدام جدی بانک مرکزی در راستای عدم ارائه درگاه پرداخت به این صرافی‌ها شد اما تابحال اقدامی در این خصوص از سوی بانک مرکزی صورت نگرفته است.